الف: عرف زمان خطاب: عبارت از فهم عرف مردم زمان خطابِ حکم و دستور است. مثلاً مخاطبان آيات قرآن در عصر نزول، يا مخاطبان احاديث معصومين(عليهم‌السلام) در زمان خود معصوم(عليه السلام) که مورد خطاب بوده‌اند.

ب: عرف هر زمان: منظور، فهم عرفى از يک حکم و قانون در هر زمانى براى مردم همان زمان است. ولو آن‌که زمان صدور با زمان فهم عرفى فاصله زيادى هم داشته باشد.

در بحث از عرف زمان خطاب، قايلين به‌اين نظر نمى‌توانند يک زمان مشخصى را تعيين کنند؛ زيرا هم خطابات قرآن در طول بيست و سه سال نازل شده است، که طبيعتاً مردم عصر نزول آيات در مکه، با مردم عصر نزول آيات در مدينه، و مردم مدينه در سال اول هجرت، با مردم مدينه در سال دهم هجرت، بسيار متفاوت مى‌انديشيده‌اند. علاوه بر آن که مردم عصر هر امامى از ائمه معصوم(عليه السلام)، با مردم عصر زمان امامى ديگر هم متفاوت بوده‌اند. حال عرف مردم کداميک از اين زمان‌ها، عرف زمان خطاب تلقّى مى‌شوند؟