معناى اصطلاحى قاعده، رابطه تنگاتنگى با معناى لغوى آن دارد. اما در اصطلاح علوم عربى و از جمله فقه و اصول و منطق و فلسفه مى‌گويند: قاعده عبارت از حكم يا گزاره‌اى كلى است كه بر افراد و جزئيات خود انطباق مى‌يابد.

مرحوم مجتهد قزوينى، سيد مير علي(قدس سره) در حاشيه قوانين مى‌گويد:

القاعدة عبارة عن قضيّة کليّة یعرف منها أحکام جزئیّات موضوعها؛[1]

قاعده عبارت است از قضیه‌ای کلی که از آن احکام موضوعات جزئیش شناخته شود.

« تهانوى» درتوصيف معناى اصطلاحى قاعده مى‌نويسد:

... أنّها أمر کلّي منطبق علی جمیع جزئیاته عند تصرّف أحکامها منه؛[2]

قاعده امری است کلی که در هنگام شناسایی احکام جزئیات از آن، بر تمامی جزئیات خود منطبق باشد.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]ـ ميرزاى قمى، ابوالقاسم، قوانين الاُصول، سيد مير على، حاشيه قوانين، انتشارات علميه اسلاميه، تهران، 1378 هـ .ق، ج 1، ص 5. و إيضاح الفوائد، ج 1، ص 8 .

[2]ـ تهانوى، کشاف اصطلاحات الفنون، ج 5، ص 1176 و 1177.