در اين فصل تاريخچه‌اى از تدوين قواعد فقهى و اصولى، و اولين کوشندگان در راه تدوين قواعد فقهى و اصولى را در ميان فقهاى شيعه و اهل سنت مورد بررسى قرار مى‌دهيم.

قواعد فقهى و اصولى قدمتى به طول تاريخ اسلام دارد؛ يعنى از زمان شارع مقدس حضرت ختمى مرتبت محمد بن عبدالله(صلی الله عليه و آله وسلم) تا زمان ما، قواعد فقهى و اصولى از لابلاى منابع استنباطى به ويژه کتاب و سنت استخراج گرديده است. مثلاً هنگامى که در ماجراى سمرة بن جندب، پيامبر(صلی الله عليه و آله وسلم) فرمودند: «لأنّه لاضرر و لا ضرار في الإسلام»[1] اين فرمايش در همان زمان بين مسلمانان تبديل به يک قاعده گرديد و در مراودات اجتماعى مورد استفاده قرار مى‌گرفت. اما سخن در اين است که اولين تدوين کنندگان قواعد فقهى و يا اصولى چه کسانى بوده‌اند؟

--------------------------------------------------------------------------------

[1]ـ کلينى، کافى، ج 5، ص293.