* سید ابوالفضل موسویان

در حالی که فقهای فریقین اتفاق نظر دارند که دیه مسلمان هزار دینار یا ده هزار درهم یا صد شتر و... می باشد در مورد دیه غیرمسلمان اختلاف کرده اند. برخی دیه آنان را برابر با دیه مسلمان می دانند و برخی تا هشتصد درهم پایین آورده اند.

گرچه مقدار دیه در آیات قرآن تعیین نگردیده است اما در برخی روایات دیه غیر مسلمان را کمتر از مسلمان دانسته اند. سه دسته روایت که منشأ سه دیدگاه در میان فقیهان شیعه شده است وجود دارد که برای جمع میان آنها، فقها راه های گوناگونی را طی کرده اند.

نگارنده در این مقاله پس از بیان دیدگاهها و نقل روایات به بررسی سه نظریه می پردازد و در پایان بر اين اساس كه نظام شهري كنوني، نظام ملت ـ دولت است و شهروندان داراي حقوقي برابر هستند؛ معتقدات با نظام قبيله اي پيشين كه هر كس تابع مقررات قبيله بود، كاملا متفاوت است و روايات تساوي ديه ناظر به اين گونه روابط مي باشد.