(س 74) به نظر جناب عالى حدّ اضطرار در امور پزشكى چيست؟

ج ـ اضطرار، يك معناى عرفى است كه به معناى «لابدّى» و «ناچارى» است كه داراى مراتبى است و تمام مراتب آن، به حكم اطلاق دليل، مسوّغ و مجوّز شرعى است و همان طور كه بعضى از فقهاى بزرگ، مانند شهيد ثانى(قدس سره) تصريح فرموده اند، در اضطرار، نبودن و يا دسترس نداشتن به همجنسى كه مانند غير همجنس در شناخت بيمارى و معالجه آن باشد ـ هرچند تفاوت فاحش و زياد نباشد ـ ، كفايت مى كند؛ بلكه حتّى اگر تفاوت در كوتاهى زمان بهبود باشد، چه رسد به اصل معالجه؛ و بايد توجّه داشت كه عنوان اضطرار براى معالجه، غير از مسئله عُسر و حَرَج و ضرر است و عنوانش از آنها اَوسع است و هريك از عناوين ثلاثه، خود، عنوان خاصّى هستند. 17/2/77

(س 75) مرجع تشخيص حدّ اضطرار، چه كسانى هستند؟ شخص بيمار، پزشك يا ديگران؟

ج ـ مرجع تشخيص خودِ بيمار است و همچنين مسئولِ در معالجه، از مسئول در مقدّمات گرفته تا مسئول عمل جرّاحى. 17/2/77

(س 76) آيا ضيقِ امكانات مكانى، لوازم، كاركنان و دقّت بيمار، جزو موارد اضطرار هستند؟

ج ـ آرى، از موارد اضطرار هستند. 1/3/77

(س 77) آيا معطّل شدن بيمار جهت دريافت خدمات درمانى، اضطرار است يا خير؟

ج ـ معطّلىِ خارج از متعارف كه باعث صدمه و حَرَج گردد، از مصاديق اضطرار است. 1/3/77