(مسئله 820) شير دادنى كه موجب مَحرم شدن است، هفت شرط دارد:

1. بچه، شير زن زنده را بخورد. پس اگر از پستان زنى كه مرده شير بخورد، فايده ندارد؛

2. شير آن زن از حرام نباشد. پس اگر شير بچه اى را كه از زنا به دنيا آمده به بچه ديگر بدهند، به واسطه آن شير، بچه به كسى مَحرم نمى شود؛

3. بچه، شير را از پستان بمكد. پس اگر شير را در گلوى او بريزند يا با شيشه يا با وسيله اى ديگر به او بخورانند، موجب رضاع و حرمت نمى شود؛

4. شير، خالص باشد و با چيز ديگر مخلوط نباشد؛

5. بچه به واسطه بيمارى، شير را قى نكند و اگر قى كند، بنا بر احتياط واجب، كسانى كه به واسطه شير خوردن به آن بچه مَحرم مى شوند، بايد با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه هم به او ننمايند؛

6. پانزده مرتبه، يا يك شبانه روز، به طورى كه در مسئله بعد بيان مى شود، شيرِ سير بخورد يا مقدارى شير به او بدهند كه بگويند از آن شير، استخوانش محكم شده و گوشت در بدنش روييده است؛ بلكه اگر ده مرتبه هم به او شير دهند، احتياط مستحب آن است كسانى كه به واسطه شير خوردن او، به او محرم مى شوند، با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه هم به او ننمايند؛

7. دو سالِ بچه تمام نشده باشد و يا قبل از دو سال او را از شير نگرفته باشند، و اگر بعد از تمام شدن دو سال و يا بعد از آنكه او را از شير گرفتند ولو قبل از دو سالگى، او را شير دهند، به كسى مَحرم نمى شود؛ بلكه اگر مثلا پيش از تمام شدن دو سال، چهارده مرتبه و بعد از آن، يك مرتبه شير بخورد، به كسى محرم نمى شود؛ ولى چنانچه از موقع زاييدن زنِ شيرده بيشتر از دو سال گذشته باشد و شير او باقى باشد و بچه اى را شير دهد، آن بچه به كسانى كه گفته شد، مَحرم مى شود.

(مسئله 821) بايد بچه در بين يك شبانه روز، غذاى ديگر يا شير زن ديگرى را نخورد؛ ولى اگر كمى غذا بخورد كه نگويند در بين آن غذا خورده، اشكال ندارد؛ و نيز بايد پانزده مرتبه را از شيرِ يك زن بخورد و در بين پانزده مرتبه، غذاى ديگر يا شير زن ديگرى را نخورد و در هر دفعه، بدون فاصله شير بخورد؛ ولى اگر در بين شير خوردن، نفس تازه كند يا كمى صبر كند كه از ابتداى وقتى كه پستان در دهان مى گيرد تا وقتى سير مى شود، يك دفعه حساب شود، اشكال ندارد.

(مسئله 822) اگر زن از شير شوهر خود بچه اى را شير دهد، بعد شوهر ديگرى كند و از شير آن شوهر هم بچه ديگرى را شير دهد، آن دو بچه به يكديگر مَحرم نمى شوند؛ اگرچه بهتر است با هم ازدواج نكنند و نگاه محرمانه به يكديگر ننمايند.

(مسئله 823) اگر زن از شير يك شوهر، چندين بچه را شير دهد، همه آنان به يكديگر و به شوهر و به زنى كه آنان را شير داده، محرم مى شوند.

(مسئله 824) اگر كسى چند زن داشته باشد و هر كدامِ آنان با شرايطى كه بيان شد، بچه اى را شير دهند، آن بچه به همه بچه ها و به آن مرد و به همه آن زنها، محرم مى شود.

(مسئله 825) اگر كسى دو زن شيرده داشته باشد و يكى از آنان بچه اى را مثلا هشت مرتبه و ديگرى هفت مرتبه شير بدهد، آن بچه به كسى محرم نمى شود.

(مسئله 826) اگر زنى از شير يك شوهر، پسر و دخترى را شير كامل بدهد، خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر، محرم نمى شوند.

(مسئله 827) زنى كه برادر انسان را شير داده به انسان محرم نمى شود، اگرچه احتياط مستحب آن است كه با او ازدواج نكند.

(مسئله 828) انسان نمى تواند با دو خواهر، اگرچه رضاعى باشند (يعنى به واسطه شير خوردن، خواهر يكديگر شده باشند) ازدواج كند؛ و چنانچه دو زن را عقد كند و بعد بفهمد كه خواهر بوده اند، در صورتى كه عقد آنان در يك وقت بوده، هر دو باطل است، و اگر در يك وقت نبوده، عقد اولى صحيح و عقد دومى باطل است.

(مسئله 829) اگر زن از شير شوهر خود، يكى از اين افراد را شير دهد، شوهرش بر او حرام نمى شود، اگرچه بهتر است كه احتياط كنند:

1. برادر و خواهر خود؛ 2. عمو و عمه و دايى و خاله خود؛ 3. اولاد عمو و دايى خود؛ 4. برادرزاده خود؛ 5. برادر يا خواهر شوهر خود؛ 6.خواهرزاده خود يا خواهرزاده شوهرش؛ 7. عمو و عمه و دايى و خاله شوهر خود؛ 8. نوه زن ديگر شوهر خود.

(مسئله 830) اگر كسى دختر عمه يا دختر خاله انسان را شير دهد، به انسان محرم نمى شود، ولى احتياط مستحب آن است كه از ازدواج با او خوددارى نمايد.

(س 831) دخترى مدت سه ماه پراكنده، يعنى روزى يك يا دو بار از زنى شيرخورده و در اين مدت، گاهى اتّفاق افتاده كه ده روز يا كمتر اصلاً از آن شيرنخورده. آيا اين دختر با شوهر و پسرهاى آن زن محرم است؟

ج ـ در مفروض سؤال، رضاعى كه از خوردن شير پديد مى آيد و سبب ايجاد حرمت مى گردد، ظاهراً تحقّق پيدا نكرده؛ چون نه منحصراً در يك شبانه روز از شير آن زن خورده، نه پانزده مرتبه پشت سر هم و بدون فاصله شدن شير ديگرى؛ و نيز اطمينان نيست به اينكه شيرهايى را كه خورده، در روييدن گوشت و محكم شدن استخوان، مستقلاً تأثير داشته است. 5/7/74

(س 832) نوزاد دخترى كه چند روزه بوده، به مدت چهار ماه و اندى شير مادر پدرمان را خورده است، با توجه به اين مطلب بفرماييد:

1. آيا آن دختر به برادران پدر حقير (عموهايم) كه كوچك تر از پدرم هستند، محرم است يا خير؟

2. آيا خواهران آن دختر كه با پدرم شيرخورده، بر پدر و عموهايم محرم اند؟

3. آيا عمه ام به فرزندان آن دختر شيرخورده، محرم است؟

4. آيا عمه ام به فرزندان خواهر آن دختر شيرخورده، محرم است؟

5. آيا فرزندان پدرم به خواهران آن دختر شيرخورده، محرم اند؟

ج 1ـ دختر مذكور، در مفروض سؤال، به عموهاى شما محرم است، كوچك تر از پدر شما باشند يا بزرگ تر.

ج 2ـ خواهر آن دختر به پدر و عموهاى شما محرم نيست.

ج 3ـ عمه شما نيز به فرزندان آن دختر محرم اند.

ج 4ـ عمه شما به فرزندان خواهر آن دختر محرم نيست.

ج 5ـ فرزندان پدر شما به خواهر دخترى كه شيرخورده نيز محرم نيستند. 9/2/70

(س 833) زنى هستم كه از داشتن اولاد محروم هستم و بچه دار نمى شوم. مى خواهم كودكى را بزرگ كنم و مشكل محرميّت دارم. اكنون زنان قرصهايى را مى خورند كه مثل زنان زايمان كرده، داراى شير مى شوند. اگر با اين شير، كودكى را بزرگ كنم، آيا آن كودك به من محرم مى شود؟ ضمناً خانمِ برادرم حدود شش ماه است كه فرزند خود را از شير گرفته است. اينك اگر بخواهد از اين قرصها بخورد تا مجدداً شيردار شود و اين بچه از آن شير بنوشد، آيا آن كودك به من كه مادرخوانده او مى شوم، محرم مى گردد؟

ج ـ شير حاصل از غير ولادت و درّ لبن بدون ولادت، به اجماع شيعه، موجب رضاع و حرمت نمى گردد و مسئله، از متفرّدات اماميه است. 12/4/73

(س 834) در صورتى كه بخواهيم بچه اى را به فرزندخواندگى بگيريم، از نظر شرعى مسائل محرميّت و ازدواج چگونه است؟ و در صورتى كه يك پسر و يك دختر به خانه بياوريم، محرم شدن آنها به هم و مسئله ازدواج آن دو درآينده چه مى شود؟

ج ـ اگر به هر دوى آن پسر و دختر، يك زن شير بدهد، با تحقّق شرايط رضاع، به همديگر محرم مى شوند؛ چون برادر و خواهر رضاعى مى گردند؛ امّا بچه پسر را براى محرم شدن با مادر خوانده بايد خواهر يا زن برادرِ مادرخوانده يا فرزندان آنها شير دهند تا خاله رضاعى و يا عمّه رضاعى محسوب شده، محرم شوند و پدرخوانده، براى محرم شدن با دختر، دختر بچه را به خواهرش يا زن برادرش يا فرزندان آنها مى دهد تا شير دهند تا عمو يا دايى رضاعى محسوب شده، محرم گردند. 16/8/69