(س 753) پس از عقد در صورت دستْ تنگى زوج در پرداخت مهريّه، آيا زن مى تواند به اين دليل كه مهريّه را دريافت نكرده تمكين ننمايد؟ و در صورت عدم تمكين، آيا زن ناشزه است؟

ج ـ در صورتى كه مهر مدت دار نباشد، زوجه مى تواند تا قبل از اخذ مهر، تمكين ننمايد و معسّر بودن زوج، اثرى در اين حكم ندارد، كما اينكه فرقى بين تمكين بضع و غيربضع نيست؛ و چون تمكين نكردن به اعتبار حقّ شرعى است، نشوز صدق نمى كند؛ امّا اگر پس از عقد، دخول و آميزش (ولو براى يك مرتبه) محقّق شده باشد، تمكين بر زوجه واجب و طلبكار مهر است، و تمكين نكردن بعد از آن، سبب نشوز مى گردد. 23/9/75

(س 754) 1. تمكين چيست؟ اطاعت چيست؟

2. خروج از تمكين چگونه تحقّق مى يابد؟ خروج از اطاعت چطور؟

3. حقوق شرعى هر يك از زن و شوهر چيست؟

4. حدّ ممنوع استمتاع زن و شوهر از همديگر چيست؟

ج 1ـ آنچه از اطاعتْ واجب است، تمكين زن براى شوهر در استمتاع، و برطرف نمودن آنچه مانع از استمتاع يا كمال آن است، مانند از بين بردن هر چه كه موجب تنفّر شوهر شود، و آرايش نمودن خود، با فرض درخواست شوهر.

ج 2ـ نشوز و خروج از تمكين به ترك اطاعت از زوج در موارد مذكور و يا خروج از منزل به صورت قهر، و يا آنكه مانع استمتاع زوج و يا منافى شئون خانوادگى شوهر باشد، مثل رفتن در مجالسى كه با آبرو و حيثيت و شخصيت اجتماعى شوهر ناسازگار باشد، تحقّق مى يابد.

ج 3ـ حقوق شرعى هر دو، خلاصه مى شود به معاشرت به معروف، و آنچه توده مردم مسلمان آن را خوب مى دانند و به خوبى آن آگاهى دارند و خلافش را بد و نادرست و منكر مى دانند، و اسلام هم آن را حرام ندانسته است.

ج 4ـ حدّ ممنوعى حَسَب بسيارى از فتاوا وجود ندارد. هرچند نظر اين جانب، غير از آن است. 18/3/71

(س 755) خانمى تصوّر مى كند كه چون استقلال مالى دارد و حقوق بگير است و طبعاً در هفته، چند روز تدريس دارد، بنابراين، نيازى به كسب اجازه از شوهر ندارد و به همين جهت، اگر فرضاً بخواهد منزل پدر، خواهر، برادر و يا هر جاى ديگر برود، نيازى به مجوّز و رضايت شوهر ندارد. به اعتقاد ايشان، حكم بانوانى كه شاغل اند با خانمهايى كه خانه دار هستند، فرق مى كند و در هيچ موردى اجازه و يا رضايت شوهر برايش ملاك نيست. لطفاً نظر فقهى خود را در اين باره بيان فرماييد.

ج ـ در وجوب تمكين براى زوجه، فرقى بين شاغل و غيرشاغل نيست، و زنى كه عقد دايمى شده، نبايد بدون اجازه شوهر در مواردى كه مانع استمتاع و يا خلاف شئون مرد و يا خلاف سكن و آرامش باشد، از خانه بيرون رود. 27/7/75

(س 756) اگر آميزش براى زن ضرر داشته باشد، آيا مى تواند از قبول آن خوددارى كند؟

ج ـ بيمارى زن كه مانع نزديكى باشد، سبب نشوز نمى گردد، چون منع زن به جهت عذر است. 31/3/75

(س 757) مردى زنى را به عقد دايم خود در آورده است، ولى بنا بر شرايطى امكان تشكيل زندگى مشترك را ندارد و دختر، فعلاً در خانه پدرى زندگى مى كند. با توجه به اين توضيحات بفرماييد:

1. اجازه خروج از منزل با دختر است يا شوهر؟

2. مخارج زندگى دختر با پدر است يا شوهر؟

3. اگر مرد راضى نباشد كه همسرش با بستگان درجه يك خود رابطه داشته باشد، آيا وى ملزم به رعايت آن هست يا نه؟

ج ـ چون زوجه حقّ مطالبه مهر حالّ را قبل از دخول دارد و مرد هم نفقه نمى دهد، بنابراين، اختيار خارج شدن از منزل به دست خودش است. آرى، زوج در هر زمان، حقّ تمكين و بردن زوجه را دارد، كما اينكه زن هم تا قبل از دخول، حقّ مطالبه مهر حالّ را دارد. 7/3/74

(س 758) آيا ناشزه شدن معصيّت است؟ و اگر زن ناشزه مسافرت نمايد، سفر و نماز وى چه صورتى دارد؟ و هرگاه سفر او براى كسب درآمد باشد، كاسبى و درآمد او چه حكمى دارد؟

ج ـ مسافرت زن بدون اجازه شوهر، در مواردى كه اجازه لازم است و در حال نشوز، حرام و سبب تماميّت نماز است؛ ولى درآمد كسبى، حلال است. 19/11/73