(مسئله 497) دوازده چيز نماز را باطل مى كند و آنها را«مبطلات نماز» مى گويند:

اول، آنكه در بين نماز، يكى از شرطهاى آن از بين برود؛ مثلا نمازگزار در بين نماز بفهمد كه مكانش غصبى است؛

دوم، آنكه در بين نماز، عمداً يا سهواً يا از روى ناچارى، چيزى كه وضو يا غسل را باطل مى كند، پيش آيد، مثلا بول از او بيرون آيد؛ ولى كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى كند، اگر در بين نماز، بول يا غائط از او خارج شود، چنانچه به دستورى كه در احكام وضو بيان شد، عمل نمايد، نمازش باطل نمى شود، و نيز اگر در بين نماز، از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتى كه به دستور استحاضه عمل كرده باشد، نمازش صحيح است؛

سوم، آنكه مثل بعض كسانى كه شيعه نيستند، دستها را روى هم بگذارد؛

چهارم، آنكه بعد از خواندن حمد، آمين بگويد؛ ولى اگر اشتباهاً يا از روى تقيّه بگويد، نمازش باطل نمى شود؛

پنجم، آنكه عمداً يا از روى فراموشى، پشت به قبله كند، يا به طرف راست يا چپ قبله برگردد؛ بلكه اگر عمداً به قدرى برگردد كه نگويند رو به قبله است، اگرچه به طرف راست يا چپ نرسد، نمازش باطل است؛

ششم، آنكه عمداً كلمه اى غير از كلمات نماز بگويد كه از آن كلمه قصد معنا كند، اگرچه معنا هم نداشته باشد و يك حرف هم باشد؛ بلكه اگر قصد هم نكند، در صورتى كه دو حرف يا بيشتر باشد، بنا بر احتياط واجب، بايد نماز را دوباره بخواند؛ ولى اگر سهواً بگويد، نماز باطل نمى شود؛

هفتم، خنده با صدا و عمدى است و چنانچه سهواً با صدا بخندد يا لبخند بزند، نمازش باطل نمى شود؛

هشتم، آنكه كسى براى كار دنيا عمداً با صدا گريه كند؛ بلكه اگر براى كار دنيا بى صدا هم گريه كند، بنابر احتياط واجب باطل است؛ امّا اگر از ترس خدا يا براى آخرت و يا براى سيد الشهداء(عليه السلام)گريه كند، آهسته باشد يا بلند، اشكال ندارد، بلكه از بهترينِ اعمال است؛

نهم، كارى كه صورت نماز را به هم بزند، مثل دست زدن و به هوا پريدن و مانند اينها؛ كم باشد يا زياد، عمدى باشد يا از روى فراموشى؛ ولى كارى كه صورت نماز را به هم نزند، مثل اشاره كردن با دست، اشكال ندارد؛

دهم، خوردن و آشاميدن است، و احتياط واجب آن است كه انسان در حين نماز، هيچ چيز نخورد و نياشامد؛ چه موالات نماز به هم بخورد يا نخورد، و چه بگويند نماز مى خواند يا نگويند؛ ليكن اگر در بين نماز، غذايى را كه لاى دندانها مانده، فرو ببرد، نمازش باطل نمى شود؛

يازدهم، شكّ در ركعتهاى نماز دو ركعتى يا سه ركعتى يا در دو ركعت اول نمازهاى چهار ركعتى است؛

دوازدهم، آنكه كسى ركن نماز را عمداً يا سهواً كم يا زياد كند، يا چيزى را كه ركن نيست، عمداً كم يا زياد نمايد.

(س 498) آيا مادر در حين نماز مى تواند طفل شيرخوارش را در بغل بگيرد؟ و نيز سوار شدن بچه ها بر پشت نمازگزار، با آنكه رعايت طهارت و نجاست را نمى كنند، چه حكمى دارد؟

ج ـ اشكالى ندارد، مى تواند او را بغل كند تا آرام شود؛ ليكن نبايد از حالت نمازگزار خارج نشود، و سوار شدن آنها بر پشت نمازگزار، هرچند در طهارت و عدم طهارت آنها شك دارد، نماز را باطل نمى كند. 14/6/74

(س 499) اشاره كردن به بچه در نماز و نيز نوازش كردن او آيا مبطل است؟ همچنين آيا بلند كردن صدا هنگام قرائت تا ديگرى متوجه مطلبى شود، اشكال دارد؟

ج ـ اشاره كردن به بچه و نوازش او، مبطل نيست، مگر آنكه آن قدر زياد باشد و به نحوى انجام گيرد كه محوكننده صورت نماز باشد. بلند كردن صدا هم مانعى ندارد، مگر در جايى كه قرائت آهسته حمد و سوره، واجب باشد. 19/12/75

مواردى كه مى توان نماز واجب را شكست

(مسئله 500) شكستن نماز واجب از روى اختيار، حرام است؛ ولى براى حفظ مال و جلوگيرى از ضرر مالى يا بدنى، مانعى ندارد؛ امّا شكستن نماز براى مالى كه اهميت ندارد، مكروه است و كسى كه بايد نماز را بشكند، اگر نماز را تمام كند، معصيت كرده، ولى نماز او صحيح است.