نمازهاى واجب شش تاست:

1. نماز يوميه؛ 2. نماز آيات؛ 3. نماز ميّت؛ 4. نماز طواف واجب خانه كعبه؛ 5. نماز قضاى پدر و مادر كه بر پسر بزرگتر واجب است؛ 6. نمازى كه به واسطه اجاره و نذر و قَسم و عهد واجب مى شود.

نمازهاى واجب يوميه

نمازهاى واجب يوميه، پنج نماز است: ظهر و عصر (هر كدام چهار ركعت)؛ نماز مغرب (سه ركعت)؛ نماز عشا (چهار ركعت)؛ نماز صبح (دو ركعت).

(مسئله 371) در سفر بايد نمازهاى چهار ركعتى را با شرايطى كه بيان مى شود، دو ركعت خواند.

(س 372) آيا نماز در حال جنگ، غرق شدن، آتش سوزى، نبودن طهورين (آب و خاك) يا ضرر داشتن آن دو، تقيّه، فلج بودن، بسته بودن بر تخت بيمارستان، عاجز بودن حتّى از اشاره با چشم و... از مسلمان ساقط مى شود؟

ج ـ نماز به هيچ وجه ساقط نمى شود و بايد ولو با اشاره چشم، سر يا به هر نحو ممكن ديگر، انجام شود و نماز خواندن به اين نحو، مسقط تكليف است، مگر در فاقد طهورين، كه بنا بر احتياط واجب بايد نماز را هم به صورت ادا و هم به صورت قضا به جا آورد. 18/10/75

احكام وقت نماز

(مسئله 373) موقعى انسان مى تواند مشغول نماز شود كه يقين كند وقت داخل شده است، يا يك ثقه (مورد اطمينان) به داخل شدن وقت، خبر دهد.

(مسئله 374) اگر وقت نماز به قدرى تنگ است كه به واسطه به جا آوردن بعضى از كارهاى مستحبّ نماز، مقدارى از آن بعد از وقت خوانده مى شود، بايد آن مستحب را به جا نياورد. مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت، مقدارى از نماز بعد از وقت خوانده مى شود، بايد قنوت نخواند.

(مسئله 375) كسى كه به اندازه خواندن يك ركعت نماز وقت دارد، بايد نماز را به نيّت ادا بخواند، ولى نبايد عمداً نماز را تا اين وقت تأخير بيندازد.

(مسئله 376) مستحبّ است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند و در مورد آن خيلى سفارش شده است و هرچه به اول وقت نزديك تر باشد، بهتر است، مگر آنكه تأخير آن از جهتى بهتر باشد، مثلاً صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند.

(س 377) بعضى از مراجع عظام، وقت نصف شب را يازده ساعت و ربع بعد از وقت اذان ظهر مى دانند كه آخر وقت نماز عشاست، نظر شما در اين باره چيست؟

ج ـ چون به نظر اين جانب، از اذان صبح تا طلوع آفتاب جزو شب است، بنابراين، نصف شب را بايد از اول غروب تا اول طلوع آفتاب حساب نمود نه تا سپيده صبح. 3/5/75

(س 378) آيا در شبهاى مهتابى، واجب است كه بعد از اذان صبح، به مقدارى اداى فريضه را به تأخير انداخت تا سپيده فجر بر نور ماه غلبه محسوس پيدا كند يا خير؟

ج ـ فرقى بين شبهاى مهتابى و غير آن نيست و اطمينان به طلوع صبح، كافى است؛ هرچند احتياط مستحب، نخواندن نماز صبح، قبل از غلبه محسوس سپيده فجر و نيز امساك در صوم بعد از طلوع فجر و قبل از غلبه آن است. 20/10/73

نمازهايى كه بايد به ترتيب خوانده شوند

(مسئله 379) انسان بايد نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشا را بعد از نماز مغرب بخواند و اگر عمداً نماز عصر را پيش از نماز ظهر و نماز عشا را پيش از نماز مغرب بخواند، باطل است.

(مسئله 380) اگر كسى به نيّت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بين نماز يادش بيايد كه نماز ظهر را خوانده است، نمى تواند نيّت را به نماز عصر برگرداند، بلكه بايد نماز را بشكند و نماز عصر را بخواند؛ همين طور است در نماز مغرب و عشا.

(مسئله 381) اگر نمازگزار در بين نماز عصر شك كند كه نماز ظهر را خوانده يا نه، بايد نيّت را به نماز ظهر برگرداند؛ ولى اگر وقت به قدرى كم است كه بعد از تمام شدن نماز، مغرب مى شود، بايد به نيّت نماز عصر، نماز را تمام كند و نماز ظهرش قضا ندارد.