(مسئله 108) در وضو واجب است كه صورت و دستها را بشويند و جلوى سر و روى پاها را مسح كنند.

(مسئله 109) درازاى صورت را بايد از بالاى پيشانى (جايى كه موى سر بيرون مى آيد) تا آخر چانه شست و پهناى آن، به مقدارى كه بين انگشت وسط و شصت قرار مى گيرد، بايد شسته شود، و اگر كسى مختصرى از اين مقدار را نشويد، وضويش باطل است و براى آنكه يقين كند اين مقدار كاملاً شسته شده، بايد كمى اطراف آن را هم بشويد.

(مسئله 110) شستن توى بينى و مقدارى از لب و چشم، كه در وقت بستن ديده نمى شود، واجب نيست؛ ولى براى آنكه يقين كند از جاهايى كه بايد شسته شود چيزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشويد و كسى كه نمى دانسته بايد اين مقدار را بشويد، اگر نداند در وضوهايى كه گرفته اين مقدار را شسته يا نه، نمازهايى كه خوانده صحيح است.

(مسئله 111) صورت را بايد بنا بر احتياط واجب، از بالا به پايين شست و اگر كسى از پايين به بالا بشويد، بنا بر احتياط واجب، وضويش باطل است، و دستها را بايد از مرفق به طرف سر انگشتان بشويد.

(مسئله 112) بعد از شستن صورت بايد دست راست، و بعد از آن، دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشويد.

(مسئله 113) بعد از شستن هر دو دست، بايد جلوى سر را با ترى آب وضو كه در دست مانده، مسح كند، و لازم نيست با دست راست باشد يا از بالا به پايين مسح كند؛ گرچه رعايت احتياط نسبت به هر دو حكم و مراعات مسح با دست راست و از بالا به پايين، مطلوب است.

(مسئله 114) لازم نيست كه مسح سر بر پوست آن باشد، بلكه بر موى جلوى سر هم صحيح است؛ ولى كسى كه موى جلوى سر او به اندازه اى بلند است كه اگر مثلاً شانه كند به صورتش مى ريزد يا به جاهاى ديگر سر مى رسد، بايد بيخ موها را مسح كند، يا فرق سر را بازكرده، پوست سر را مسح كند؛ و اگر موهايى را كه به صورت مى ريزد، يا به جاهاى ديگر سر مى رسد، جلوى سر جمع كند و بر آنها مسح كند، بنابر احتياط واجب، باطل است؛ و اگر بر موى جاهاى ديگر سر، كه جلوى آن آمده مسح كند، باطل است.

(مسئله 115) بعد از مسح سر بايد با ترى آب وضو كه در دست مانده، روى پاها را از سر يكى از انگشتها تا برآمدگى روى پا، مسح كند.

(مسئله 116) در مسح سر و روى پاها بايد دست روى آنها كشيده شود، و اگر دست را نگه دارد و سر يا پا را به آن بكشد، وضويش باطل است؛ ولى اگر موقعى كه دست را مى كشد، سر يا پا مختصرى حركت كند، اشكال ندارد.

(مسئله 117) جاى مسح بايد خشك باشد، و اگر به قدرى تر باشد كه رطوبت كف دست بر آن اثر نكند، مسح باطل است؛ ولى اگر ترى آن به قدرى كم باشد كه رطوبتى كه بعد از مسح در آن ديده مى شود، بگويند فقط از ترى كف دست است، اشكال ندارد.

(س 118) شخصى تا مدتى هنگام وضو گرفتن دستها را فقط تا مچ مى شسته و وضوى خود را هم كاملاً صحيح مى دانسته است و غافل از اين بوده كه وضوى باطل مى گيرد و با گذشت زمان، به باطل بودن وضوى خود پى مى برد. آيا نمازهايى را كه با وضوى باطل خوانده است، بايد قضا نمايد؟

ج ـ طبق ظاهر فتاواى مراجع فعلى، نمازهاى خوانده شده باطل است و بايد آنها را به تدريج قضا نمايد؛ ليكن به نظر اين جانب اگر اين شخص جاهل به مسئله بوده، جاهل قاصر است؛ يعنى كسى است كه حسب متعارف به دنبال يادگيرى احكام دينى رفته، ولى در عين حال متوجه نشده، و يقين داشته است كه اين طور وضو گرفتن درست است، لذا چنين كسى نمازهايش قضا ندارد. 13/9/71

(س 119) جهت جلوگيرى از مصرف آب، در اثناى وضو، شير آب را در حالى كه خيس است، مى بندند. آيا آبى كه از شير به دست مى رسد، مضرّ به وضو است؟ آيا بايد قصدآب وضو شود تا وضو صحيح باشد؟

ج ـ اگر ترى و رطوبت شير آب به قدرى باشد كه به كف دست منتقل شود و با همان قسمت كه آب خارج دارد، مسح بكشد، آن مسح باطل است؛ امّا اگر رطوبت كم باشد، به طورى كه به دست منتقل نشود، وضو صحيح است و به هرحال، مسح بايد با آب وضو باشد نه با آب خارج. 3/3/76

وضوى ارتماسى

(مسئله 120) وضوى ارتماسى آن است كه انسان، صورت و دستها را به قصد وضو، با مراعات شستن از بالا به پايين در آب فرو برد و بعد از آن سر و پاها را مسح نمايد.