پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی

جمعه 31 فروردین 1403 - الجمعة 10 شوال 1445

پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: فطریه

صفحه اول

فطریه >

اندازه قلم

۱ ۲ ۳

موضوع: خمس کفارات فطریه صدقات نذورات عبادات کمک به بیماران کرونایی

میزان فطریه و کفاره و استفتائات مرتبط با آن

باسمه تعالي

محضر مبارک حضرت آيت الله العظمی صانعی (مد ظله العالي)

با آرزوی سلامتی و قبولی طاعات و عبادات؛

احتراماً با توجه به فرارسيدن عيد سعيد فطر، فتوای مبارک را در خصوص سوالات ذيل جهت روشن شدن وظيفه مقلدان بيان فرماييد:

سؤال1: در صورت رؤيت هلال و ثبوت آن در ايران با نظر به اينکه ممکن است هلال در بعضی از مناطق ايران رؤيت شده باشد، آيا ما می توانيم در کشورهای ديگر، حكم به ثبوت اوّل ماه نماييم؟

پاسخ: حسب مبنای اخير اين جانب رؤيت هلال بر فرض ثبوت شرعی آن در هر مملكت برای مملكت ديگر، در صورتی كه در شب مشترك باشند اگر چه اشتراكشان در شب، در کلّ شب نباشد و به مقدار كمی باشد، كفايت می كند.

سؤال2: مقدار زكات فطره را بيان فرماييد.

پاسخ: مقدار زکات فطره تقريباً سه کيلوگرم گندم، جو، خرما، کشمش و هم چنين برنج می باشد که امروزه جزء قوت غالب است، و پرداختن قيمت هرکدام از آن ها به قيمت بازار همان محل هم کافی است , پرداخت آن مجزی و برائت ذمه با آن حاصل می شود.

سؤال3: آيا مصرف زکات فطره همان مصارف هشت گانه زکات مال است يا خير؟

پاسخ: مصارفش همان مصارف است، لکن رعايت احتياط مستحب در آن است که به فقرای مؤمنين و شيعيان داده شود؛ کما اين که رعايت جهات افضليت يعنی ترجيح خويشان بر غير آن ها و همسايگان فقير و سپس اهل علم فقير، مطلوب و موجب ثواب زيادتر می باشد.

سؤال4: آيا پرداخت فطريه به مراکز و جاهايی که اطمينان به مصرف آن در مصارف معين شده توسط شرع نداريم، جايز است يا خير؟

پاسخ: مبرء ذمه نمی باشد و وثوق به مصرف در مصارف معينه شرعيه، لازم و شرط جواز و برائت ذمه است.

سؤال5: يک مد طعام که بايد به عنوان کفاره يا فديه به فقير داده شود، چه مقدار است؟

پاسخ: تقريباً هفتصد و پنجاه گرم، که در كفّاره يا فديه منحصراً بايد به فقرا نان، گندم و امثال اين دو از اطعمه داده شود و قيمت كفايت نمی كند; مگر آنكه پول را به او بدهد كه او وكالتاً، طعام تهيّه كند و وثوق به تهيّه آن نيز داشته باشد.

سؤال6: ما در تهران زندگی می كنيم، آيا می توانيم زكات فطره را به جای ديگری غير از محل زندگى، مثل محل اولی كه در آن زندگی می كرديم يا جای ديگر بفرستيم؟

پاسخ: در هر مکانی که به مصارف معينه شرعيه برسد مانعی ندارد.

سؤال7: آیا می توان فطریه را قبل از عید فطر پرداخت نمود.

پاسخ: اگر كسى قبل از ماه رمضان زكات فطره را بپردازد، صحيح نيست؛ ولى پرداخت آن در ماه رمضان مانعى ندارد.

سؤال8 : زکات فطره بر چه کسی واجب است ؟

پاسخ: كسى كه قبل از غروب شب عيد فطر گرچه يك لحظه، بالغ و عاقل و هشيار است و فقير نباشد، بايد براى خودش و كسانى كه نانخور او هستند، هر نفرى يك صاع (كه تقريباً سه كيلو است) گندم يا جو يا خرما يا كشمش يا برنج يا ذرت و مانند اينها به مستحق بدهد، و اگر پول يكى از اينها را هم بپردازد، كافى است.

سؤال9: زكات فطره به چه كسانى تعلق مى گيرد؟

پاسخ: كسى كه قبل از شب عيد فطر، حداقل توانايى تأمين مخارج يك سال خود و عائله اش را داشته باشد، كه در اين صورت بايد زكات فطره خود و عائله اش را بپردازد.

سؤال10: زكات فطره ميهمان شب عيد فطر بر عهده چه كسى است؟

پاسخ: بر عهده خود ميهمان است، حتى اگر قبل از غروب وارد شود، زيرا با مصرف غذا و افطارى يك شب، نانخور بودن و عيلوليت صدق نمى كند. آرى، اگر قبل از غروب آمده و بناست چند روزى بماند به عهده صاحبخانه و ميزبان است چون عيلوليت و نانخور بودن صدق مى كند.

سؤال11: آيا مى توان زكات فطره را به سيد فقير داد؟

پاسخ: سيد مى تواند زكات فطره خود را به سادات فقير بدهد، ولى غير سيد نمى تواند زكات فطره خود را به سيد بدهد.

سؤال12: آيا فطريه سربازانى كه در سربازخانه ها از جيره دولتى استفاده مى كنند، به عهده خود آنان است يا دولت؟ آيا سربازان عائله دولت محسوب مى شوند يا خير؟

پاسخ: به عهده دولت نمى باشد و اگر خودشان توان پرداخت را دارند و براى غذا پول آن را مى دهند، بايد زكات را بپردازند و اگر غذا را به آنان مى دهند كه نانخور دولت محسوب مى شوند، بنا بر احتياط باز زكات فطره به عهده خود آنان است، هر چند عدم تعلق به خود آنان هم، خالى از وجه نيست.

سؤال13: لطفاً زمان پرداخت زكات فطره را بيان فرماييد؟

پاسخ: از اول شب تا زوال و ظهر روز عيد مى باشد، آرى، براى كسانى كه نماز عيد مى خوانند احتياط واجب آن است كه قبل از نماز بپردازند و یا کنار گذاشته شود تا بعد به مصرف برسانند.

سؤال 14:آيا جايز است مكلّف زكات فطره را جدا كند و كنار بگذارد كه بعد به مصرف برساند؟

پاسخ: مانعى ندارد و بعد از جدا كردن هر زمانى كه ادا نمايد زكات فطره محسوب مى شود، ليكن اگر با وجود مستحق و محل مصرف مسامحه در اداى آن نمود و از بين رفت، ضامن مى باشد.

سؤال15: اگر به جهتى از جهات، زكات فطره را تا قبل از ظهر روز عيد، نه از مالش جدا كند و نه پرداخت نمايد، وظيفه او چيست؟

پاسخ: تكليف به پرداخت باقى است، ليكن بايد قربة الى الله بپردازد و قصد ادا و قضا ننمايد.

سؤال16: آيا در پرداخت زكات فطره، لازم است كه به فقير گفته شود زكات فطره است يا خير؟

پاسخ: لازم نيست و عمده رسيدن زكات به دست فقير است، و چنانچه گفتن آن او را ناراحت مى كند و موجب آسيب رساندن به شخصيت او مى شود، نبايد گفت.

س 17. اگر شخصى زكات فطره خود و اهل خانواده اش را چند سال پى در پى به دليل تنگْ دستى كه در آن روزها حتّى براى نان شب محتاج بوده اند نپردازد، ولى بعداً به دليل امكانات مالى مى تواند بدهد، چه حكمى دارد؟

ج ـ كسى كه غروب شب عيد شرايط وجوب پرداخت زكات فطره را ندارد، بعد از غنا و تمكّن، چيزى به عنوان زكات فطره بر او لازم و يا مستحب نيست. بنابراين، در مفروض سؤال زكات فطره، تعلّق نگرفته و نه تنها واجب نيست؛ بلكه مستحب هم نبوده است. پس پرداخت به عنوان زكات فطره هم در مفروض سؤال، مشروع نيست.

س 18. اگر ميهمان شب عيد فطر بعد از غروب وارد شود، ليكن دعوت از او در روزهاى قبل بوده باشد، زكات فطره اش بر عهده چه كسانى است؟

ج ـ بر عهده خود ميهمان است هرچند كه از قبل دعوت شده باشد.

س19. اگر ميزبان بخواهد زكات فطره ميهمان شب عيد را در صورتى كه بر عهده ميهمان باشد، بدهد، آيا كفايت مى كند يا خير؟

ج ـ با رضايت و اجازه اش كفايت مى كند.

س 20. آيا در احكام ميهمان و ميزبان از حيث زكات فطره كه در سؤال هاى قبل گفته شد، بين دعوت در خانه و يا دعوت در مراكز پذيرايى فرقى هست يا خير؟

ج ـ فرقى نمى باشد.

س 21. اگر بخواهد به جاى زكات فطره پول آن را بپردازد، آيا قيمت روز ادا را بايد پرداخت نمايد يا قيمت روز عيد را؟

ج ـ بايد قيمت زمان ادا را پرداخت نمايد.

س 22. آيا در زكات فطره مى توان غير از اجناس معيّن شده از قوت غالب و غير از پول آن، چيز ديگرى خريد و به فقير داد يا كفايت نمى كند؟

ج ـ نمى توان و كفايت نمى كند، مگر با رضايت و اجازه گيرنده زكات (فقير) باشد.

بازگشت به صفحه پرداخت ارسال سوالات شرعی
مطالب مرتبط: