پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: افضل صدقات
افضل صدقات
افضل صدقات چيست؟
1. توسعه بر عيال كه از اعظم صدقات است; چرا كه شهيد در «الدروس» فرموده است: «والتوسعة علي العيال من أعظم الصدقات».
2. صدقه دادن كسي كه وضع مالي اش رو به راه است كه: «أفضل الصدقة، صدقة عن ظهر غني »;
3. صدقه اي كه همراه با ايثار نسبت به خود شخص باشد، نه عائله و زن و فرزند او; چرا كه در باره زن و فرزند گفته شده كه عدم ايثار و توسعه، «افضل الصدقه» است، و اساساً هر جا كه امر به ايثار شده، ناظر به حال خود ايثارگر و شخص اوست، وگرنه ايذاي ديگران (نظيرعائله و وابستگان) و در حَرَج و مشقّت قرار دادن آنان، كاري مذموم، بلكه در بعضي موارد، حرام است;
4. ضيافت و ميهماني دادن;
5. صدقه به خويشاوندان; چرا كه اصولاً با فرض وجود خويشاوند محتاج، صدقه دادن به ديگران مكروه است; بلكه امام باقر(عليه السلام) فرموده است: «لاصدقة و ذو رحم محتاج»; با بودن خويشان نيازمند، صدقه به ديگران، صدقه محسوب نمي شود. و از رسول خدا(صلي الله عليه وآله) هم نقل شده كه فرمود: صدقه به نزديكان هفتاد برابر است، در حالي كه صدقه معمولي ، ده برابر است: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أمْثالِها»; ناگفته نماند كه از آنجا كه صدقه به ارحام از مصاديق صله رَحِم است، باعث افزايش طول عمر مي شود، كما اينكه صدقه نيز بهتر در محلّش واقع مي شود، چون صدقه دهنده، شناخت بيشتري از گيرندگان صدقه دارد و آنان، احساس ناراحتي نمي كنند (چون كمك و معاونت را مربوط به ارحام و از خودشان مي دانند)، و اگر هم احساس ناراحتي كنند، به مراتب، كمتر از احساس ناشي از صدقه گرفتن از بيگانه است، و از همه گذشته، دعا و خوشي آنان، چون از نزديكان و خويشاوندان اند، در زندگي انسان اثر بسزايي دارد.
در اينجا براي توجه زيادتر و آشنايي بيشتر با ارزش و معنويت صدقه به ارحام، به نقل روايتي بسنده مي كنيم:
«عن الحسين بن زيد، عن الصّادق، عن آبائه(عليهم السلام)، عن النّبي (صلي الله عليه وآله) (في حديث المناهي) قال: و من مشي إلي ذي قرابة بنفسه و ماله ليصل رحمه اعطاه الله عزّ و جلّ أجر مائة شهيد، و له بكلّ خطوة أربعون ألف حسنة، و محي عنه أربعون ألف سيّئة، و رفع له من الدرجات مثل ذلك، و كان كأنّما عبدالله عزّ و جلّ مائة سنة صابراً محتسباً».
صدقه دادن به ارحام، از آنچنان مطلوبيّتي برخوردار است كه حتّي اگر رَحِم دشمن هم باشد، باز صدقه دادن به او مستحب، و از افضل صدقات است;
6. صدقه دادن به دانشمندان، علما و متعلّمان;
7. صدقه دادن به ذريّه رسول خدا(صلي الله عليه وآله);
8. آب دادن;
9. حج گزاردن از طرف ميّت;
10. صدقه دادن براي اموات كه دستشان از دنيا كوتاه است و سخت به اعمال خير زنده ها نيازمندند;
11. بذل جاه، آبرو و شخصيّت (يعني واسطه شدن به نفع مظلوم);
12. هديه بردن براي برادران ديني ;
13. صدقه اي كه قبل از درخواست به كسي داده شود;
14. صدقه اي كه با سرعت و تعجيل داده شود;
15. صدقه اي كه دهنده اش آن را كوچك بداند و پوشيده بدارد;
16. سخن ليّن و نرمي كه باعث هدايت انسان، رفع تخاصم و يا امور خير ديگر شود.
در خاتمه بايد توجه داشت كه شهيد(قدس سره) در كتاب «الدروس» فرموده است: غذا دادن به حشرات زميني و ماهيهاي دريا، ثوابي عظيم دارد; همچنين آورده است: شُكر مُنعم با دادن صدقه، واجب، و كفر ورزيدن نسبت به او حرام است.