آيت الله سيد روح الله خاتمي شامگاه دوشنبه 5 آبان 1285 (10رمضان 1324 قمري) در اردكان ديده به جهان گشود. در ابتدا نام اصلي او "محمد" و لقبش "روح‌الله" بوده‌ است، اما چون از همان ابتدا او را "روح‌الله" مي‌خوانده‌اند، شناسنامه‌اش را نيز به همين نام گرفتند. پدر و مادرش از خانواده‌اي روحاني بودند.

او با همنشيني پدر و مادر خود توانست فارسي و عربي را به خوبي بياموزد و از سيزده سالگي نيز به عنوان طلبه به آموختن علوم ديني در زادگاه خود تحت نظر پدر پرداخت.

سيد روح الله خاتمي تحصيلات تكميلي خود را در حوزه علميه اصفهان به سرانجام رسانيد و از آيت‌الله فشاركي اجازه اجتهاد گرفت. حاج ميرزا علي آقاي شيرازي، شيخ محمد خوانساري، سيد محمد نجف‌آبادي و حاج رحيم ارباب از جمله استادان او بودند.

وي در اردكان، به فعاليت‌هاي مذهبي و سياسي در مخالفت با حكومت رضاشاه پرداخت و در كنار آن، هيچگاه از مبارزه با تحجر و مقدس مآبي غافل نشد. هنگامي كه نخستين جرقه‌هاي انقلاب اسلامي با سخنان امام خميني در سال 1341 شمسي شعله‌ور شد، به وي پيوست و فعاليت سياسي خود را شدت بخشيد و يكي از اركان انقلاب اسلامي را در يزد و اردكان پي افكند.

پس از پيروزي انقلاب، وي با حكم آيت‌الله خميني به عنوان امام جمعه اردكان و پس از ترور آيت الله صدوقي به سمت امام جمعه يزد و نماينده امام در آن ديار منصوب شد.

آيت‌الله سيدروح الله خاتمي روز پنجم آبان ماه 1367 شمسي درگذشت. روح الله خميني، بنيانگذار جمهوري اسلامي در پيامي وي را "يكي از چهره‌هاي تقوا، خلوص و ايمان" توصيف كرد.

آثار

روزه راستين، شرح دعاي روزهاي ماه مبارك رمضان

آينه مكارم، شرح دعاي مكارم الاخلاق امام سجاد به چاپ رسيده‌است.

همچنين چند كتاب درباره احوال و آثار وي از جمله "يادنامه? خاتمي" به قلم محمدتقي فاضل ميبدي منتشر شده‌است. يكي ديگر از اين آثار كتابي با عنوان "تنديس دينداري و فرزانگي" است.