|
باب اول: حكم استفاده از مال غصبى
(س 98) شخصى دو حلقه لاستيك ماشين دست دوم از شخصى آشنا خريدارى نموده است. لذا پس از گذشت چند روز، از طريق دوستان مى شنود كه آن شخص فروشنده، لاستيك هاى سرقت شده را به قيمت كم تر مى فروشد. لذا خريدار، مدّت يك سال است از لاستيك ها به علّت مشكوك بودن، استفاده نكرده است و از طرفى هم به فروشنده نمى تواند برگرداند؛ چون از زمان خريد آن، بسيار گذشته و حال مى خواهد از لاستيك ها استفاده نمايد. خواهشمند است حكم استفاده از آنها را مرقوم فرماييد؟ ج ـ اگر به دزدى لاستيك هاى خريدارى شده، يقين ندارد، تصرّف، جايز است؛ وگرنه بايد قيمت آن را براى صاحبش صدقه بدهد و مجاز در صدقه نيز هم هست. 24/11/76 (س 99) رفتن به مكانى كه معروف است زمين آن غصبى است، چه حكمى دارد؟ ج ـ اگر شياع به قدرى است كه اطمينان به غصبى بودن آن مكان پيدا مى شود، رفتن و تصرّف، جايز نيست. 14/7/79 (س 100) آيا برداشتن مال كفّار (اعم از اهل كتاب و غير آن) جايز است يا نه؟ ج ـ جايز نيست و نبايد انجام گيرد. 10/9/74 (س 101) استفاده از خودروهاى مسروقه كشف شده به وسيله نيروى انتظامى با اجازه قاضى و بدون اطّلاع صاحبان آنان، چه حكمى دارد؟ با توجه به اينكه در هواى نامساعد فرسوده مى شوند و اگر از آنها استفاده شود، از فرسودگى جلوگيرى مى شود. ج ـ در مفروض سؤال، جايز نيست، مگر آنكه حفظ مال غير، از تلف شدن و نقصان قيمت، منوط به تصرّف و متوقف بر آن باشد كه در اين صورت، با شرط ضمان و قدرت طرف بر اداى مال الخسارة، و توان اخذ از او، با اجازه قاضى مانعى ندارد. به هرحال مسئله ضرورت است و «الضرورات تتقدّر بقدرها»، و رعايت احتياط مال غير و حقّ الناس، امرى مطلوب و در برخى از موارد، واجب است. 16/7/73 (س 102) چند خانه و باغ مخروبه از ساليان دور كنار روستاى ما وجود دارد، آيا مى توانيم در آنها تصرّف نموده و آباد كنيم؟ ج ـ خرابه هاى بى صاحبى كه در مجاورت آبادى وجود دارد، گرفتن آنها بدون اجازه مجتهد، غصب است. 10/4/75 (س 103) اگر گاوى از ملك ديگران تغذيه كند و مالك راضى نباشد آيا شير و ماست حاصل از آن تغذيه، حلال است يا حرام؟ ج ـ گوشت و شير، متعلّق به صاحب گاو است؛ ليكن صاحب گاو در برابر علوفه و آذوقه اى كه گاو از بين برده، مديون است و حقّ الناس به گردن اوست. 20/2/75
|