(س 427) آيا از ديدگاه فقه اسلامى، براى اثبات و احقاق حق مى توان رشوه اى پرداخت كرد؟ و آيا رشوه دهنده هم مجازات دارد يا خير؟

ج ـ گرفتن رشوه و پرداخت آن، حرام است، مگر در جايى كه انسان بدون پرداخت رشوه نمى تواند به حقّ خود برسد، كه در اين صورت، براى پرداخت كننده مانعى ندارد و معذور است، ولى براى گيرنده حرام است، و اكل مال از طريق باطل؛ و حكمِ مرتكبِ حرامى كه معذوريتى در آن نباشد، تعزير است.

(س 428) اگر كسى هديه و يا حقّ الزحمه اى به مسئول و يا كارگزارى به نيّت جلوگيرى از ضرر و يا براى تسريع در كار بدهد، آيا رشوه محسوب مى شود؟

ج ـ رشوه مطلقاً حرام است؛ امّا در فرض سؤال، صدق رشوه بر آن مشكل است و دادن وجه، درست نيست، چون وقت خود را آن طرف، جهت خدمت در اداره، اجاره داده است و پول گرفتن در اين ساعات، براى او جايز نيست. ليكن به هر حال، كسى كه مجبور به پرداختن چنين پولهايى است، براى او پرداخت حرام نيست، هر چند براى رشوه گيرنده، حرام است. 13/7/75