مسائل فقهی که در دسته‌بندی «محقق حلی»، در کتاب «شرایع» و «شهید اول» به پیروی از محقق در کتاب «قواعد»، انجام داده است، مبنای تقسیمات در دوره ما است. احکام مستفاد از کتاب و سنت به چند دسته تقسیم می‌شوند.

صاحب شرایع ابواب فقه را به چهار باب عبادات، عقود، ایقاعات و احکام (مطهری، 1387، ج 20، ص 93).

دستورات و تعلیمات شریعت به چند دسته تقسیم می‌شوند:

1‌. اصول عقاید.

2‌. احکام عبادات و تعبدیات.

3‌. احکام اخلاقی.

4‌. احکام عادی عرفی و عقلایی.

سه قسم اول هرگز دست‌خوش تحرک و تحول و تغییر و تبدل نمی‌شود و ثابت و محکم و لازم و پا برجا هستند و به همان حکم نخستین باقی و ماندگار و مستدام خواهند بود. این سه نوع را احکام، ماهیت اسلام و حقیقت دین را تشکیل می‌دهند و حدیث شریف. «حلال محمد حلال الی یوم القیامة» ناظر به این احکام است (مهریزی، 1379، ص 89).

با پذیرش تقسیم‌بندی احکام به ثابت و متغیر، فقها در مواجهه با مسائل پیش ‌رو دو رویکرد خواهند داشت: