فقهای اهل سنت نیز در موضوع دیه اهل ذمّه یا به‌طور کلّی در دیه غیر مسلمانان اختلاف نظر دارند. اوّلاً: گروهی از آنان، در دیه یهودی و مسیحی با دیه زردتشتی قائل به تفاوت هستند. ثانیاً: در مقدار دیه یهودیان و مسیحیان نیز اختلاف دیدگاه وجود دارد. با این توضیح که گروهی از فقهای اهل سنّت، دیه ذمّی را ثلث دیه مسلمان و گروهی دیگر، نصف دیه مسلمان و گروه سوم برابر با دیه مسلمان می‌دانند. برخی هم در قتل عمد و خطا تفاوت قائل شدند و گفته‌اند اگر قتل عمدی باشد، دیه‌ غیر مسلمان برابر با دیه مسلمان و اگر خطایی باشد، نصف دیه مسلمان است.

نکته قابل توجه این‌که تنها «مالک» و «شافعی» در دیه مجوسی با مشهور فقهای شیعه موافقت دارند و گفته‌اند دیه مجوسی هشتصد درهم است.

در یک تقسیم‌بندی دیگر، می‌توان گفت در باره‌ دیه غیر مسلمانان سه دیدگاه بین فقهای شیعه و سنی وجود دارد که عبارتند از:

1. نابرابری دیه غیر مسلمان با مسلمان

کسانی که به نابرابری دیه باور دارند، خود به سه گروه تقسیم می‌شوند:

الف) دیه اهل کتاب یا یهود و نصارا، یک سوم دیه مسلمان و دیه مجوس هشتصد درهم؛ «شافعیه»، «خوارج» و «باطنیه» قائل به این دیدگاه می‌باشند.

ب) دیه اهل کتاب (یهود و نصارا) نصف دیه مسلمان و دیه مجوس هشتصد درهم؛ «مالکی‌ها» و «حنبلی‌ها» بر این عقیده‌اند.

ج) دیه اهل کتاب و مجوس، هشتصد درهم است. مشهور فقهای شیعه امامیه بر این رأی هستند.

2. عدم وجود دیه برای غیر مسلمان

«ابن حزم اندلسی» بر این باور است که غیر مسلمان اساساً دیه ندارد.[1]

3. برابری دیه مسلمان با غیر مسلمان

فقهای «حنفیه»، «زیدیه» و برخی از فقهای شیعه، این دیدگاه را پذیرفته و بدان فتوا داده‌اند.

«ابن شهاب زهری»، از محدثان نامی و معاصر «عمر بن عبدالعزیز»، دیه یهودی و نصرانی را برابر با دیه مسلمان می‌داند و می‌گوید: «در عصر پیامبر (ص) و خلفای اربعه نیز همین‌گونه بوده است، ولی این معاویه بود که آن را نصف کرد[2] و نصف دیگر را می‌گرفت و در بیت المال می‌نهاد. «عمر بن عبد العزیز»، آن نصفی را که معاویه در بیت المال می‌نهاد، به‌طور کلّی اسقاط کرد.[3]

---------

[1]. مقصود زوار، سایت دیدار، مقاله: «دیه مرد مسلمان و کافر».

[2]. به این معنا که تنها نصف آن را به اولیای مقتول می‌داد، ولی دیه را کامل می‌گرفت و نصف آن را در بیت المال می‌گذاشت که بیت المال هم در اختیار او بود.

[3]. سایت فقه مقارن، مقاله: «دیه غیر مسلمان ساکن در بلاد اسلامی از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی»، محمّد
عادل ضیایی و نرگس فهیم، دو فصلنامه علمی - پژوهشی فقه مقارن، ص 60- 47، سال چهارم، ش 7، بهار و تابستان 1395.