در مثال‌هاي فوق (حفر چاه و تسمیم) در کنار مسبب، مباشری وجود ندارد. به عبارت دیگر، بحث فوق، بحث تسبیب، به تنهایی است. اگر در کنار مسبب، مباشری هم وجود داشته باشد، بحث اجتماع سبب و مباشر که بحث مستقل دیگری است و متعاقباً راجع به آن بحث خواهیم کرد، مطرح خواهد شد. البته ذکر این نکته هم خالی از فایده نیست که در دو مثال مطروحه‌ فوق هم، از لحاظ واقعی و فلسفی، مباشر وجود دارد و خود مجنیٌ‌علیه است. مثلاً در مثال چاه، کسی که خودش با لغزش درون چاه افتاده و کشته شده، مباشر است و حافر هم مسبب است. یا در مثال تسمیم، خود شخصی که غذای آلوده به سم را می‌خورد، مباشر است و مسبب هم کسی است که غذا را آلوده به سم کرده است. بدیهی است در این دو مثال، با توجه به جهل مباشر به وجود چاه یا سم و این‌که مباشر، خودِ مجنیٌ‌علیه است، از جهت بررسی حقوقی و قضایی، این نوع مباشرت مورد اعتنا واقع نشده و به حساب نمی‌آیند. در عین حال، در جایی که مباشر؛ یعنی کسی که با لغزش درون چاه افتاده یا سم را خورده است، عالم به وجود چاه یا سم باشد، این بررسیِ دقیقِ موضوع، اثر حقوقی خود را داشته و مورد اعتنا واقع می‌شود. مثلاً وقتی شخصی که سم در غذای او ریخته شده، متوجه وجود سم شده و آن را عالماً و عامداً می‌خورد، نمی‌توان سبب را قاتل بشمار آورد. یا وقتی شخصی که چاهی در مسیر او حفر شده، متوجه وجود چاه شده و عالماً و عامداً خود را درون آن می‌اندازد، نمی‌توان حافر؛ یعنی سبب را قاتل به‌شمار آورد. در واقع در این دو مثال اخیر، مجنیٌ‌علیه خود قاتل خود است و دست به خودکشی زده است.

در قانون مجازات اسلامي به صراحت اين دو قسم؛ يعني تسبيب محض از حالت اجتماع سبب و مباشر تفكيك نشده كه ممكن است باعث خلط مبحث و بدفهمي شود. بر اين اساس، توصيه مي‌شود در بازنگري قانون مجازات اسلامي اين مهم انجام شود.