ائمه متفقند در مورد هر زخمی که امکان قصاص در آن باشد، قصاص انجام می‌شود، اما اگر قصاص به خاطر سببی ممکن نباشد، دیه واجب می‌شود و اگر جنایت خطا باشد، دیه واجب می‌گردد و نیز اگر جنایت موجب ازاله منفعت باشد، دیه کامل واجب می‌گردد و اگر بعضی از منفعت را زایل نماید، ارش واجب می‌شود که بر دو قسم است: قسمی که در شرع مشخص شده است و قسمی که با اجتهاد قاضی است که حکومت عدل نامیده می‌شود و در ده مورد از زخم‌ها چون امکان قصاص در آن‌ها وجود ندارد، قصاص انجام نمی‌شود که عبارتند از: 1. خارصه (زخمی که پوست را می‌شکافد). 2. دامیه (زخمی که خون از آن جاری می‌شود). 3. باضعه (زخمی که گوشت را می‌شکافد). 4. متلاحمه (زخمی که در گوشت فرو می‌رود) و 5. سمحاق (زخمی که در بین آن و استخوان پوست نازکی می‌ماند). در مذهب شافعی در این پنج قسم حکومت واجب است و نباید به ارش موضحه برسد که دیه آن پنج شتر است. شافعی در باره اعضای ناقص بدن نظرش اندکی با دیگر پیشوایان فقهی متفاوت است. شافعیه برآنند که ازدست‌دادن احساس و شعور، تنها موجب حکومت می‌شود (نووی، 2000 م، ج19، ص124)، اما در زخم موضحه، اگر موجب ازبین‌بردن عقل شد، به سبب موضحه ارش و به سبب از بین بردن عقل، دیه کامل لازم است (سبکی، 344 ق، ص 88).