ديه حق قتیل (مقتول) بوده و آن مالی است که بدل نفس مقتول، به ولی او داده شود. در عرب جاهلیت، این مال به نام‌های «عقل»، «ارش» و «دیه» نامبرده و قانونی پذیرفته و شناخته شده بود. دیه عصر جاهلیت، میزان واحدی و قانون يكساني نداشت.

ديه از احكام امضایی اسلام است و بسیاری از قوانین دیه مورد پذیرش واقع شد. ایده «عاقله» قانونی بود که به مدد اعضای قبیله و اعضای خانواده پرداخت می‌شد. این قانون نیز به امضای اسلام رسید و عاقله به شكلي كه در فقه و يا سنت موجود است، نمي‌تواند پاسخگوی نیازهای عصر ما باشد. به بیان دیگر قانون ديه از قوانيني است كه از جاهليت وارد اسلام شد و در روزگار خود يك قانون عقلايي بوده است اما در عصر ما آن شیوه پاسخگوی نیازهای روز به فزونی ما نیست.