از چه زماني قوم يهود به سرزمين حجاز كوچيدند، روشن نيست. برخي گفته‌اند: «گمان مي‌رود اينان ـ يهود- از موطن اصلي‌شان فلسطين در اثر برخورد با قيصر«تيتوس» كه در سال 70 ميلادي معبدشان را خراب كرد، آواره شدند، به دنبال آن حمله قيصر «هادريانوس» در سال 132 ميلادي است كه عده بيش‌تري را گريزاند و برخي به حجاز آمدند و بيش‌تر به يمن افتادند. حقيقت اين كه اسناد موثقي كه به‌دقت مراحل كو‌چيدن آنان را به جزيرهالعرب، اعم از حجاز و يمن، معلوم كند، در دست نداريم. حتي وضع مها‌جرت‌شان در زمان «تيتوس» و «هادريانوس» هم كاملاً روشن نيست» (شوقي ضيف، 1364، ص 107). بنا بر‌ گواهي آيات قرآن، از آيين‌هاي رسمي پيش از اسلام در عربستان، آيين يهود بوده است. به‌گونه‌اي مسلمانان را دعوت مي‌كند تا آن را به‌رسميت بشناسند و آن‌ها به عنوان اهل كتاب ياد شده‌اند:

(وَ لَقَدْ آتَيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْکِتَابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ وَ رَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ) (جاثیه (45): 16)؛ و ما بنى اسرائيل را كتاب و حكومت و نبوت بخشيديم و از روزى پاكيزه‌ به آن‌ها عطا كرديم و آنان را بر جهانيان برترى بخشيديم.

در قرآن آمده است که مسلمانان باید تمام انبیای الهی پیشین را قبول داشته باشند؛ در غیر این صورت، ایمان آنان کامل نیست (بقره (2): 285). در قرآن آياتي نيز عليه يهوديان و سرزنش آنان آمده است. از آن مهم‌تر ياد كردن و نقد نمودن و پذيرفتن پاره‌اي از احكام يهود است:

(كُلُّ الطَّعامِ كانَ حلا لِبَنِي إِسْرائِيلَ إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِيلُ عَلى‌ نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْراةُ) (آل عمران (3): 93)؛ همه طعام از براى بنى اسرائيل حلال بود، مگر آن‌كه حرام كرد اسرائيل بر خودش، پيش از آن‌كه تورات فرو فرستاده شود، پس بگو بياوريد تورات را پس بخوانيدش، اگر شما راست‌گو هستيد.

شباهت‌هاي ميان يهود و اسلام، به‌ويژه در بخش قصاص كه صريح قرآن است، قابل انكار نيست و پاره‌اي از قوانین در یهود و اسلام یکی هستند. قوانین یهود و اسلام بسیار مشابه هم و بر اساس مقابله به مثل هستند، ولی این قوانین در مقايسه با مسیحیت متفاوت است. در انجیل آمده که اگر کسی به شما سیلی زد، طرف دیگر صورت خود را نیز به سوی او برگردانید تا سیلی دیگری هم به شما بزند! نه تنها بحث مقابله به مثل نیست، بلکه صحبت از رحم و عطوفت بسیار است. در اسلام مقابله به مثل را به رسميت مي‌شناسد:

(فَمَنِ اعْتَدى‌ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى‌ عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقينَ) (بقره (2): 194)؛ هركس به شما تجاوز كرد، همانند آن بر او تعدي كنيد. البته تأكيدي كه اسلام بر عفو و گذشت دارد و آن را مقدم بر مجازات مي‌شمارد، قابل توجه است.

قرآن مي‌فرمايد:

(وَ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ) (شوری (42): 40)؛ كيفر بدي، مجازات همانند آن است و هر كس گذشت نمايد و اصلاح كند، پاداش او با خداوند است.