چالش‌های عملی و نظری سیستم دیه[1]

در مقدّمه باید به این نکته توجه کنیم که ارتکاب جرم و بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی به جان و بدن انسان، آسیب وارد می‌کند. حوادث رانندگی هم که امروزه شیوع یافته، از عوامل اصلی مرگ و میر و معلولیت‌های جسمی مردم در جاده‌هاست. در طول تاریخ بشر به دنبال راهکارهایی بوده‌اند که این آسیب‌های بدنی را به نحوی جبران بکنند. این قواعد حقوقی، ثابت نبوده‌اند و تغییرپذیر بوده‌اند و در حقیقت، تغییرپذیری و تکامل، یک مبانی دارد که پیشرفت دانش‌های بشر و مقتضیات زمان است. دانش حقوق هم همپای دانش‌های دیگر پیشرفت کرده است؛ یعنی دانش حقوق، امروزه بر پایه پیشرفت‌های دیگر دانش‌ها به سطحی رسیده است که در حقیقت پاسخ‌گوی نیازهای جوامع امروزی باشد. بحث من؛ هم جنبه عملی دارد و هم جنبه نظری دارد و تکراری و تقلیدی نیست.

----------

[1]. سخنرانی دکتر سید محمود کاشانی در نشست فقه پژوهی «دیه» در تهران.