Loading...
error_text
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: کتابخانه فارسی
اندازه قلم
۱  ۲  ۳ 
بارگزاری مجدد   
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: 10. غير مسلمان ـ همانند مسلمان ـ از مسلمان ارث مي برد.

10. غير مسلمان ـ همانند مسلمان ـ از مسلمان ارث مي برد.

عموم فقيهان مذاهب اسلامي؛ اعم از شيعه و اهل سنّت بر اين باورند که کافر از مسمان ارث نمي برد ولي در ارث بري مسلمان از کافر چنين اتفاق نظري وجود ندارد. فقهاي شيعه معتقدند که مسلمان از کافر ارث مي برد، چنان که مانع از ارث بري وارثان کافر هم مي شود؛ يعني اگر کافري از دنيا برود و يک وارث مسلمان و چند وارث کافر داشته باشد، تمام ارث وي به وارث مسلمان مي رسد. حضرت آيت الله صانعي با تحقيق و تفحّص در کتاب و سنّت بر اين باور است که: غير مسلمان که از او به کافر نام برده مي شود از موِّرث خود، بنا به اصل اولي و قاعده ي کلي و عمومي اقربيّت که از آية شريفه: (وَأُوْلُواْ الأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ) [73] استفاده مي شود، ارث مي برد.

اطلاق ادلّه ي ارث در کتاب[74] و سنّت[75] اقتضا مي کند که هر وارثي از مورِّث خود ارث ببرد و دين و عقيده در اين امر دخالتي ندارد. تنها موردي که از اين قاعدةکلي قرآني و عقلاني که مسأله عدالت خداوند نسبت به بندگان است، استثنا شده، وارث کافري است که معاند و منکر است و نزد او حق بودن خداوند و آيات نازله ي او و پيامبرانش ثابت است، ليکن با اين حال منکر خداوند و يا آيات نازله ي او يا پيامبران فرستاده شده ي از طرف او مي باشد، نه کافر قاصري که از روي جهالت و ناتواني بر جستجو، از حقيقت دور مانده و سر ستيزي هم با حق و حقيقت ندارد. اين معنايي است که مي توان آن را از کتاب و سنّت و لغت به دست آورد.[76]

بر پايه اين نظريه بايد گفت : از آنجايي که يکي از اصول کلي اسلام و شريعت اسلامي مسأله عدالت خداوند است و عدالت الاهي عمود خيمه تکوين و تشريع است، چنان چه آيه ي شريفه مي فرمايد: (وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلاً)[77] و (وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِيدِ)[78] و از طرفي عقل نيز ظلم را بر خداوند قبيح و صدور آن را از ساحت او محال مي داند، از سويي ديگر تمامي انسان ها بندگان و مخلوق اويند و خداوند بر آنها رأفت و مهرباني دارد، حال با اين اوصاف اگر غير مسلمان را به جهت غفلت و قصور، از حق طبيعي اش که ارث باشد محروم گردانيم يا وجود وارث مسلمان را حاجب و مانع ارث بري او بدانيم، آيا ظلم و تبعيض نيست و آيا از نظر عقل و عرف قابل قبول است؟![79]
شهيد ثاني[80] با اينکه حکم به عدم ارث غيرمسلمان از مسلمان را مشهور دانسته و دلايلي هم بر آن اقامه مي کند، ولي با اين حال مانع و حاجب شدن ورّاث مسلمان را نسبت به ارث بري غيرمسلمان ( کافر ) نمي پذيرد و استدلال به روايت حسن بن صالح[81] را که مستند مشهور در مانعيّت و حاجبيّت است، تمام نمي داند.

------------------------
[73]. سوره‌ي أنفال (8)، آية 75؛ و سوره‌ي احزاب (33)، آية 6؛ «و خويشاوندان نسبت به يکديگر ] از ديگران[ سزاوارترند».
[74]. نک: سوره‌ي أنفال (8)، آية 175؛ و سوره‌ي احزاب (33)، آية 6.
[75]. ر.ک: الکافى، ج 1، ص 406، ح 6.
[76]. جهت اطلاع بيشتر از معناي کفر و کافر به کتاب «ارث غيرمسلمان از مسلمان» از سري کتاب‌هاي فقه و زندگي، فصل اول، صص 27 ـ 43؛ و همچنين کتاب الإرث، ج1، صص 141 ـ 170 مراجعه شود.
[77]. سوره‌ي انعام (6)، آية 115؛ «وسخن پروردگارت به راستي و عدل، سرانجام گرفته است».
[78]. سوره‌ي فصّلت (41)، آية 46؛ «و پرودگار تو به بندگان ]خود[ ستمکار نيست».
[79]. ر.ک: فقه و زندگي (ارث غيرمسلمان از مسلمان).
[80]. ر.ک: مسالک الأفهام، ج13، ص 22.
[81]. نک: وسائل الشيعـة، ج 26، ص 11، أبواب موانع الإرث، باب 1، ح 2.

عنوان بعدیعنوان قبلی




کلیه حقوق این اثر متعلق به پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی می باشد.
منبع: http://saanei.org