|
گذري بر حيات علمي مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمى صانعى (مدظله العالى)
نویسنده:/محسن تقوي، پژوهشگر دینی و از علاقه مندان به معظم له معرفي آيت الله العظمي صانعي از شاگردان حضرت امام خميني(س)، رهبر و بنيانگذار نهضت اسلامي ايران است. وي در سال 1316 ﻫ . ش در يكي از روستاهاي مناطق اطراف اصفهان (نيك آباد) به دنيا آمد. پدرش مرحوم حجت الاسلام آقاي آشيخ محمد علي صانعي(قدس سرّه)، عالمي وارسته و روحاني زاهد و پرهيزكار بود. جدّ معظّم له، مرحوم آيت الله حاج ملّا يوسف(قدس سرّه) از عالمان زمان خود به شمار مي رفت. وي در فلسفه از شاگردان جهانگيرخان(قدس سرّه) و در فقه از تربيت شدگان ميرزا حبيب الله رشتي(قدس سرّه) بود. از كارهاي قابل توجه جدّ ايشان، ترويج و اشاعه حركت ميرزاي شيرازي(قدس سرّه) در مسأله قيام تنباكو بود. در کتاب جامعه مدرسين حوزه ي علميه ي قم (از آغاز تا اکنون) خلاصه ي سير فعاليت هاي سياسي حضرت آيت الله صانعي به شرح زير آمده است : «آيت الله صانعي در پيش از انقلاب و پس از آن ، فعاليت هاي سياسي گسترده اي را به انجام رسانده است. او كه هم زمان با شركت در درس فقه و اصول امام خميني (قدس سرّه)، اصول نهضت و مبارزه بر ضد طاغوت را مي آموخت ، در زمان رژيم شاه ، بارها و بارها به افشاي ماهيت خاندان پهلوي و استعمارگران شرق و غرب مي پرداخت. از مهم ترين گروه هاي فعال در حوزه علميه قم ، در آن سال ها، جامعه مدرسين حوزه علميه قم بود. اعضاي اين مركز، در طي جلسات گوناگون ، ضمن بررسي وضعيت جامعه ، به مناسبت هاي گوناگون اعلاميه ها و بيانيه هاي بسياري بر ضد رژيم شاه صادر مي كردند. آيت الله صانعي در آن جلسات حضور مستمر داشت و نام و امضاي او در بسياري از آن اعلاميه ها به چشم مي خورد. از جمله ، بيانيه خلع يد شاه بود كه نقطه عطفي در مبارزات حوزه علميه بر ضد شاه محسوب مي شود. آيت الله صانعي ، در ايام تبليغي نيز در شهرهاي گوناگون ، ماهيّت رژيم طاغوت را افشا مي كرد و مردم را براي مبارزه فراگير آماده مي ساخت . از جمله مي توان به سخنراني هاي وي در رفسنجان اشاره كرد كه به احضار و ممنوعيت وي از منبر منجر شد؛ امّا آيت الله صانعي به افشاگري هاي خود ادامه مي داد و به همين دليل ، مدتي نيز متواري بود. آيت الله صانعي در سال 1357، در حالي كه براي سخنراني به مسجد جامع بازار تهران مي رفت دستگير شد و به همراه امام جماعت مسجد ـ آيت الله حاج آقا مجتبي تهراني ـ به كلانتري برده شد. در بازداشت ، علاوه بر توهين ها و آزارهاي روحي ، متحمل ضربات بدني بسياري نيز شد».[7] آيت الله صانعي، با حضور مستمر و موفّق در سال هاي طولاني در درس امام(س) و جديّت در درک و فراگيري مباني و روش هاي اجتهادي حضرت امام، و همچنين علاقه ي امام به ايشان[8] و وفاداري متقابل از سوي او نسبت به امام در امر مبارزه و نهضت، موجب شناخت حضرت امام خميني نسبت به آيت الله صانعي و بذل عنايت هاي خاص به وي شد. اين عنايت ها، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت اعطاي مسئوليت هاي مهم و مختلف در عرصه هاي سياسي کشور، به همراه بيان قابليت هاي معظّم له در ابعاد علمي و فکري و توانايي هاي سياسي و اجتماعي ايشان، از سوي حضرت امام، ابراز شده است. در اينجا به رؤوس مسئوليت هاي آيت الله صانعي پس از پيروزي انقلاب اشاره مي کنيم: 1. عضويت در شوراي نگهبان قانون اساسي 2. دادستان کل کشور 3. نماينده ي حضرت امام در شوراي عالي بازسازي مناطق جنگي 4. عضويت در مجمع تشخيص مصلحت نظام 5. نماينده ي مردم تهران در مجلس خبرگان رهبري 6. امامت جمعه شهر قم اين مسئوليت ها به صورت رسمي پس از پيروزي انقلاب اسلامي در مقاطعي بر دوش حضرت آيت الله بوده است. ايشان فعاليت هاي سياسي مختلفي را در قالب همکاري و حمايت از مسئولين مختلف نظام جمهوري اسلامي داشته اند. حضور ايشان در جبهه هاي غرب و جنوب کشور در زمان جنگ تحميلي و دفاع مقدّس، به خصوص حضور در منطقه عملياتي فاو در بدو آزادسازي، از نقاط عطف فعاليت هاي اين مرجع عاليقدر است. ----------------------------- [7]. جامعه مدرسين حوزهي علميهي قم (از آغاز تا اکنون)، ج3، صص 276 ـ 277؛ و بنگريد: پايگاه اطلاع رساني جامعه مدرسين حوزه علميه قم. [8]. آیتالله مسعودي خميني در خاطراتش، علاقهي امام را نسبت به آیتالله صانعي چنين توصيف ميکند: «حضرت امام هرگز تا زمان حيات مرحوم آیتالله بروجردي، کسي را به کاري نگماشتند... حدوداً در سال 38 و 39 بود که بنده به بيت ايشان مرتبط شدم... در آنجا بود که ديدم آقا شيخ علي تهراني و آقاي صانعي هم حضور دارند. در ابتدا آقاي صانعي در کار چايي همکاري نداشت و بعد از مدتي ايشان هم به گروه ما پيوست. آقاي شيخ يوسف صانعي که شاگرد امام بود، به آنجا رفت و آمد داشت و محسوس بود که حضرت امام اين دو برادر را دوست ميدارد». (خاطرات آیتالله مسعودي خميني، صص 201 و 202، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامي)
|