عن حمّاد بن عثمان، عن حكم بن حكيم، قال: سألت أبا عبداللّه (ع) عن غسل الجنابة ـ إلى أن قال ـ قلت: إنّ الناس يقولون: يتوضّأ وضوء الصلاة قبل الغسل، فضحک و قال : «وأيّ وضوء أنقى من الغسل وأبلغ ؟؛[1]

حكم بن حكيم مى‌گويد: از امام صادق (ع) درباره غسل جنابت پرسيدم... گفتم: مردم مى‌گويند قبل از غسل، وضو (مخصوص نماز) گرفته مى‌شود. امام خنديد و فرمود: و چه وضويى پاك‌تر و رساتر از غسل است ؟

كيفيت استدلال و بررسى نقدهاى آن

جواب امام (ع) ظهور در عموم دارد و شامل همه اغسال مى‌گردد و چنانچه اشكال شود به اين كه سوال از جنابت بوده پس جواب امام (ع) هم مربوط به غسل جنابت است، در جواب مى‌گوييم: در جاى خود ثابت شده است كه مورد در سوال نمى‌تواند مخصّص عام وارد شده در جواب امام (ع) باشد، و اين كه امام به جاى جواب سايل، كه از غسل جنابت پرسيده بود، به طور عام و ذكر دليلى كه نمى‌تواند خاص غسل جنابت باشد، پاسخ سايل را داده است، نشان از عام بودن حكم نسبت به همه اغسال دارد.

به‌عبارت ديگر، هرچند پرسش در رابطه با غسل جنابت است، ولى آنچه مورد توجه مى‌باشد، عام بودن پاسخ امام (ع) مى‌باشد. همچنين مى‌توان گفت: متبادر از غسل در چنين مواقعى، ماهيت آن است نه خصوص غسل جنابت. به بيان ديگر ، مورد مخصّص نيست و نمى‌توان يك عام را صرفاً به دليل وجود يك پرسش از مورد خاص، تخصيص زد.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . التهذيب، ج1، ح 392؛ وسائل الشيعة، ج2، ص247، أبوابالجنابة، باب 34، ح 4.