دانشمندان لغت شناس، عرف را در لغت به معانى گوناگونى تعريف کرده‌اند، مثلاً به معناى «امرى نيکو و پسنديده» يا «آن‌چه که مورد قبول همگان و پذيرش عقول باشد» يا «آن‌چه که عقل و شرع خوب بودنش را تأييد کند » معنا کرده‌اند. به چند مورد از تعريف عرف در کتاب‌هاى لغت اشاره مى‌کنيم: ابن منظور در «لسان العرب» مى‌گويد:

المعروف ضدّ المنکر، والعرف ضدّ النکر. یقال: أولاه عرفاً، أي معروفاً. والمعروف والعارفة خلاف النکر... المعروف هنا ما یستحسن من الأفعال... والعرف والعارفة والمعروف واحد ضدّ النکر، و هو کلّ ما تعرفه النفس من الخیر و تبساً به و تطمئن إلیه.[1]

جرجانى در «التعريفات» واژه عرف را اين گونه به تعريف مى‌آورد:

العرف ما استقرّت النفوس علیه بشهادة العقول و تلقته الطبائع بالقبول.[2]

راغب در «المفردات» خود معناى عرف را اين‌گونه مى‌نويسد:

والمعروف اسم لکلّ فعل یعرف بالعقل أو الشرع حسنه، و المنکر ما ینکر بهما. قال تعالی: (يَاْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ)[3] و قال تعالی: (وَاْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ المُنكَرِ)[4] ـ (وَقُلْنَ قَوْلاً مَّعْرُوفاً) [5]... . و العرف: المعروف من الإحسان، و قال تعالی: (وَاْمُرْ بِالْعُرْفِ)[6].[7]

--------------------------------------------------------------------------------

[1]ـ ابن منظور افريقى، لسان العرب، ج 9، ص 239.

[2]ـ التعريفات، ص 64.

[3]ـ سوره توبه، آيه 71.

[4]ـ سوره لقمان، آيه 17.

[5]ـ سوره الأحزاب، آيه 32.

[6]ـ سوره الأعراف، آيه 199.

[7]ـ راغب، المفردات في غريب القرآن، ص 331 ـ 332.