|
روش هاى استخراج قاعدهاى كلّى
براى استخراج قاعدهاى كلى چند راه وجود دارد: 1ـ استفاده از نص کتاب؛ مانند استخراج قاعده «نفى حرج» و «نفىسبيل» که در بحث پيشين به آن اشاره کرديم، که از متن کتاب به دست آمده است. 2ـ بهره گيرى از سنت؛ احاديث، فعل و يا تقرير( امضا ) معصومين(عليهم السلام) منبع ديگرى براى استخراج قواعد فقهى هستند؛ مانند قضيه سمره که هم فعل پيامبر(صلی الله عليه و آله وسلم) و هم سخن آن بزرگوار در اين جا مورد توجه قرارگرفته و براى ما حجت است و ما قاعده «لاضرر» را از آن استخراج مىکنيم. 3ـ استفاده از عقل؛ استخراج قاعده توسط عقل يکى ديگر از راههاى به دست آوردن قواعد فقهى است؛ مثل، قاعده «حسن و قبح عقلى»، «ملازمه بين حکم شرع و حکم عقل» بنا بر نظر قايلين به آن. 4ـ بناى عقلا؛ يکى از راههاى استخراج يک قاعده بناى عقلا است، به ويژه آنکه معصوم(عليه السلام) در رأس عقلا قراردارد؛ مثل استخراج قاعده «صحت» از طريق بناى عقلا. 5ـ کشف مناط و ملاک احکام؛ گاهى ما مىتوانيم از طريق كشف مناط و ملاکىكه در احكام متعددى لحاظ شده است و طبيعتاً ايجادكننده قاعدهاى كلى است، قاعدهاى را استخراج کنيم.
|