Loading...
error_text
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: کتابخانه فارسی
اندازه قلم
۱  ۲  ۳ 
بارگزاری مجدد   
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: نقد و بررسى روايت هاى هشت گانه

نقد و بررسى روايت هاى هشت گانه

دلالت اين روايت هاى هشت گانه بر رأى مشهور روشن است و جاى ترديد ندارد، چنان كه، احاديث معتبرى نيز در ميان آنها ديده مى شود.[1] از اين رو اگر تنها به اين روايت ها نظر شود رأى مشهور قابل دفاع است، ليكن در مقابل اينها روايت هاى ديگرى با مضامين متفاوت و اسناد معتبر وجود دارد كه استدلال به روايت هاى هشت گانه را مخدوش مى سازد. گذشته از آنكه اصول و قواعد اسلامى و ادله تشريع ديه نيز خلاف آن را اقتضا مى كند. بنابراين، مى توان گفت اين روايت ها با دو مشكل اساسى مواجه است. يكى تعارض با روايت هاى خاص و ديگرى تعارض با اصول و قواعد كلى اسلامى و ادله تشريع ديه. اينك به شرح اين اشكال مى پردازيم:

در مقابل اين روايت هاى هشت گانه چهار طايفه ديگر از احاديث وجود دارد كه داراى مضمونى متفاوت اند، بدين شرح:

1. دسته اى دلالت دارد ديه ذمّى هشتصد درهم است.

2. دسته اى دلالت دارد ديه اهل كتاب چهارهزار درهم است.

3. دسته اى دلالت دارد ديه يهودى، مسيحى و زرتشتى برابر ديه مسلمان است.

4. دسته اى دلالت دارد ديه ذمّى برابر با ديه مسلمان است.

تفصيل اين چهار طايفه از روايات چنين است:

طايفه اول: ديه ذمّى هشتصد درهم

سه روايت بر اين مضمون دلالت مى كند.

1. وعنه، عن أبيه، و عن محمد بن يحيى، عن أحمد بن محمد جميعاً، عن ابن محبوب، عن ابن رئاب، عن محمد بن قيس، عن أبي جعفر(عليه السلام) ـ في حديث ـ قال: دية الذمّي ثمانمائة درهم;[2]

امام باقر(عليه السلام) در حديثى فرمود: ديه اهل ذمّه هشتصد درهم است.

2. وباسناده عن عثمان بن عيسى، عن سماعة، قال: قلت لأبي عبدالله(عليه السلام): كم دية الذمّي قال: ثمانمائة درهم;[3]

سماعه مى گويد: از امام صادق(عليه السلام) پرسيدم ديه ذمّى چقدر است؟ فرمود هشتصد درهم.

3. وباسناده عن محمد بن الحسن الصفار، عن إبراهيم بن هاشم، عن عبدالرحمن بن حماد، عن إبراهيم بن عبدالحميد، عن جعفر(عليه السلام) قال: قال: دية ولدالزنا دية الذمي ثمانمائة درهم;[4]

امام باقر(عليه السلام) مى فرمايد: ديه زنازاده، ديه اهل ذمّه است كه هشتصد درهم مى باشد.

طايفه دوم: ديه اهل كتاب چهارهزار درهم

دو روايت نيز بر اين مضمون دلالت مى كند.

1. محمد بن علي بن الحسين، قال: روي أن دية اليهودي والنصراني والمجوسي أربعة آلاف درهم، أربعة آلاف درهم، لانهم أهل الكتاب;[5]

روايت شده است كه ديه يهودى، مسيحى و زرتشتى چهارهزار درهم است، زيرا آنان اهل كتاب به شمار مى روند.

2. وباسناده عن محمد بن خالد ، عن القاسم بن محمد، عن علي، عن أبي بصير، عن أبي عبدالله(عليه السلام) قال: دية اليهودي والنصراني أربعة آلافدرهم، ودية المجوسي ثمانمائة درهم;[6]

امام صادق(عليه السلام) فرمود: ديه يهودى و مسيحى چهارهزار درهم است، و ديه زرتشتى هشتصد درهم.

طايفه سوم: ديه يهودى، مسيحى و زرتشتى برابر با ديه مسلمان

يك حديث بر اين مضمون دلالت دارد.

وباسناده عن إسماعيل بن مهران، عن ابن المغيرة، عن منصور، عن أبان بن تغلب، عن أبي عبدالله(عليه السلام) قال: دية اليهودي والنصراني والمجوسيدية المسلم، ورواه الصدوق باسناده عن عبدالله بن المغيرة مثله;[7]

امام صادق(عليه السلام) فرمود: ديه يهودى و مسيحى و زرتشتى همان ديه مسلمان است.

طايفه چهارم: ديه ذمّى برابر با ديه مسلمان

دو حديث نيز بر اين مضمون دلالت مى كند.

1. وباسناده عن الحسين بن سعيد، عن فضالة، عن أبان، عن زرارة عن أبي عبدالله(عليه السلام) قال: من أعطاه رسول الله(صلى الله عليه وآله) ذمة فديته كاملة، قال زرارة: فهؤلاء؟ قال أبو عبدالله(عليه السلام): وهؤلاء من أعطاهم ذمّة؟;[8]

امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: هر كه را پيامبر در ذمّه خويش قرار داده، ديه اش كامل است. زراره مى گويد: پرسيدم: كافران امروز چطور؟ امام صادق فرمود: چه كسى به اينان ذمّه عطا نموده؟

2. محمد بن الحسن باسناده عن ابن محبوب، عن أبي أيوب، عن سماعة، قال: سألت أبا عبدالله(عليه السلام) عن مسلم قتل ذميّاً؟ فقال: هذا شيء شديد لا يحتمله الناس فليعط أهله دية المسلم حتى ينكل عن قتل أهل السواد، وعن قتل الذمّي، ثم قال: لو أن مسلما غضب على ذمّي فأراد أن يقتله ويأخذ أرضه ويؤدي إلى أهله ثمانمائة درهم إذاً يكثر القتل في الذميين;[9]

سماعه مى گويد: از امام صادق(عليه السلام) در باره كشتن ذمّى توسط مسلمان پرسيدم فرمود: اين امر دشوار است و مردم تحمل حكم آن را ندارند. بايد ديه مسلمان به خانواده ذمّى پرداخت شود تا از كشتن اهل عراق و نيز اهل ذمّه دست بردارد سپس فرمود: اگر بنا باشد هر مسلمانى كه بر اهل ذمّه خشمگين گردد، او را بكشد و زمين او را بستاند و به خانواده اش هشتصد درهم بپردازد، كشتار اهل ذمّه فراوان شود.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . حديث دوم و ششم صحيحه و حديث چهارم موثقه است و سند ساير روايت ها داراى اشكال است.

[2] . وسائل الشيعة، ج 29، ص 217، باب 13، ح 3.

[3] . وسائل الشيعة، ج29، ص 219، باب 13، ح 9 .

[4] . وسائل الشيعة، ج29، ص 223، باب 15، ح 3.

[5] . وسائل الشيعة، ج 29، ص 220، باب 13، ح 12.

[6] . وسائل الشيعة، ج 29، ص 222، باب 14، ح 4.

[7] . وسائل الشيعة، ج29، ص 221، باب 14، ح 2.

[8] . وسائل الشيعة، ج 29، ص 222، باب 14، ح 3.

[9] . وسائل الشيعة، ج29، ص 221، باب 14، ح 1.

عنوان بعدیعنوان قبلی




کلیه حقوق این اثر متعلق به پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی می باشد.
منبع: http://saanei.org