(مسئله 90) سزاوار است نماز طواف را فوراً بدون تأخير پس از طواف بخواند و بين طواف و نمازش فاصله نيندازد و ميزان، مبادرت عرفيّه است و در هر صورت، با تأخير، اعاده طواف لازم نيست.

(مسئله 91) نماز طواف واجب را بايد پشت مقام ابراهيم(عليه السلام)به جا آورد، به نحوى كه مقام در جلوى شخص قرار گيرد (نه محاذى سمت راست يا چپ آن)، و پشت مقام حدّ معيّنى ندارد، ليكن هرچه نزديكتر بهتر و احوط است.

(مسئله 92) اگر شخصى نتوانست قرائت يا ذكرهاى واجب را ياد بگيرد، بايد نماز را به هر ترتيبى كه مى تواند خودش به جا آورد و همان كفايت مى كند، و اگر برايش امكان دارد، كسى را وادارد كه نماز را به او تلقين كند، ولى به نماز جماعت اكتفا نكند چون مشروعيّت جماعت در نماز طواف محلِ اشكال است، همچنان كه نايب گرفتن نيز كافى نيست.

(س 93) آيا نماز طواف را مى توان با نماز جماعت يوميه به جا آورد؟

ج ـ نمى تواند، چون مشروعيّت جماعت در نماز طواف، حتى به نماز طواف چه برسد به نمازهاى يوميّه، محل اشكال است.

(س 94) نماز طواف معذورين كه در طبقه فوقانى طواف خود را انجام داده اند و براى نماز نمى گذارند با ويلچر وارد صحن مسجدالحرام شوند و نمى توانند بدون ويلچر يا وسيله ديگر در صحن مسجدالحرام نماز خود را بخوانند، چه حكمى دارد؟

ج ـ به طور كلى آنچه در نماز طواف واجب شرط است، در مسجدالحرام و پشت مقام بودن آن است (يعنى در جلوى مقام و يا دو طرف آن و يا در حجر نباشد)، بنابراين، نماز خواندن در طبقات فوقانى مسجدالحرام در صورتى كه پشت مقام باشد، صحيح و مجزى است.

(مسئله 95) احكامى كه براى نماز خواندن مرد و زن با محاذات همديگر و يا تقدم مرد بر زن در ساير جاها وجود دارد، براى مرد و زنى كه در مسجدالحرام نماز مى خوانند، وجود ندارد و نماز آنها حكم نماز دو مرد و يا دو زن در ساير جاها را دارد و موثقه فضيل[1] دليل و حجت بر اين استثنا مى باشد و در اين استثنا به حكم اطلاق، فرقى بين نماز طواف و يا نمازهاى ديگر از واجب و مستحب نمى باشد.

(س 96) معيار كثير الشك در تعداد دورهاى طواف و تعداد ريگ هاى رمى چيست؟ و عدم اعتنا به چنين شكى به چه معناست؟ آيا بنابر اقل بگذارد يا اكثر؟

ج ـ معيار كثير الشك در آنها همانند بقيه موارد عرفى است و بايد همانند نماز و غيره بنا را بر آنچه به نفعش مى باشد بگذارد و مُجزى است تا همان طرز كه در روايت تعليل شده طمع شيطان خبيث متوجه او نگردد و طمعش قطع شود و او را رهاكند .

(س 97) در مورد كسى كه نمازش را غلط مى خواند و وقت تصحيح آن را ندارد، مى فرماييد نماز طواف را به همان كيفيّت كه مى تواند خودش بخواند، آيا چنين كسى مى تواند عمره مفرده مستحبى به جا آورد؟

ج ـ اشكال ندارد.

(مسئله 98) لباسهاى ساتر نمازگزار بايد مباح باشد و اگر شخصى با عين پولى كه خمس يا زكات آن را نداده لباس ساتر بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است، همچنين اگر به ذمّه بخرد و در موقع معامله قصدش اين باشد كه از پولى كه خمس يا زكاتش را نداده، بپردازد.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. الوسائل: 5/126، أبواب مكان المصلى، ب 5، ح 10.