(مسئله 10) نايب بايد در عمل قصد نيابت نمايد و منوبٌ عنه را در نيّت تعيين كند، ولو اجمالاً، و لازم نيست اسم منوبٌ عنه را ذكر كند، بلكه چنانچه نيّت كند آنچه بر عهده منوب عنه است انجام دهد، صحيح است، گرچه تعيين منوبٌ عنه مستحب است.

(مسئله 11) نايب در طواف نساء بايد مانند بقيّه اعمال، به قصد منوب عنه آن را بياورد و اگر آن را نياورد يا صحيحاً انجام ندهد، زن بر او حلال نمى شود.

(مسئله 12) براى كسانى كه در حال اجير شدن از معذورين نبوده اند و بعد از قبول نيابت و عقد اجاره، در موقع اعمال يا قبل از محرم شدن در جايى كه فسخ عقد اجاره موجب ضرر معتدبه به مستأجر باشد (اگر او بخواهد ضرر را جبران نمايد و اجير برگردد و عمل را تمام ننمايد)، و يا موجب ضرر معتدبه به اجير باشد (اگر او بخواهد جبران كند و عمل را تمام نكند و نياورد)، جزو معذورين شده اند، صحّت نيابت و كفايت از حج منوب عنه به حكم لاضرر و به حكم «كلما غلب الله عليه فهو اولى بالعذر» خالى از وجه نمى باشد، اما اگر قبل از آن باشد اجاره خود به خود به خاطر عدم قدرت اجير بر انجام وظيفه منوب عنه كه معذور نبوده باطل است و نيابت از بين رفته مى باشد.

(مسئله 13) نايب شدن معذور در حج واجب، صحيح نيست ولى نيابت تبرّعى در حج مستحبّى مانعى ندارد، چرا كه در آن عدم عذر شرط نيست. ولى اگر باب استيجار و نيابت باشد، بايد نايب قبل از عقد اجاره، عذر خود را تذكر دهد چون متعارف در اجاره حج، حج كامل و غير معذور است.

(مسئله 14) شخصى كه فقط از راه رفتن معذور است، مى تواند نايب شود و با چرخ طواف و سعى را انجام دهد و چنين افرادى از معذورين نمى باشند، چون طواف و سعى با چرخ، با قدرت بر راه رفتن هم صحيح است.

(مسئله 15) اجير شدن و نيابت بر زنان ـ با اينكه در شب دهم با درك وقوف اضطرارى مشعر از آنجا كوچ مى نمائيد و رمى را در شب دهم انجام مى دهند ـ جايز و صحيح است.

(مسئله 16) در حج واجب، نيابت از طرف شخص زنده جايز نيست، مگر اينكه منوب عنه از به جا آوردن اعمال حج عاجز باشد (در صورتى كه حج بر منوب عنه مستقر شده باشد)، اما نيابت در حج مستحبّى از شخصى كه در حال حيات است جايز است و ثواب بسيارى دارد.

(س 17) معلولى كه تنها يك دست يا يك پا ندارد و به جز نقص در مواضع سجده، مشكلى از نظر اعمال اختيارى حج ندارد، آيا نيابت او براى حج كفايت مى كند؟

ج ـ نيابت اين گونه اشخاص در حج واجب كه خارج از قدر متيقن ادله نيابت است محل اشكال مى باشد و احتياط واجب در ترك است.

(مسئله 18) نذر احرام قبل از ميقات، براى نايب اشكالى ندارد.

(مسئله 19) لازم نيست نايب همجنس منوبٌ عنه باشد، پس نايب شدن مرد براى زن و زن براى مرد مانعى ندارد. «فرب امرأة أفقه من رجل[1]».

(مسئله 20) اگر نايب پس از احرام و دخول در حرم بميرد، مجزى از منوب عنه مى باشد و مستحق تمام اجرت است، و همچنين اگر بعد از احرام و قبل از دخول در حرم بميرد، مستحق تمام اجرت است و مجزى هم مى باشد.

(مسئله 21) كسانى كه استطاعت براى عمره مفرده داشته باشند و براى حج استطاعت نداشته باشند، عمره مفرده بر آنها واجب است، بنابراين، اشخاصى كه به عنوان نيابت به حج مى روند اگر سال اول آنها باشد، بايد بعد از تمام شدن اعمال حجّشان براى خودشان عمره مفرده به جا آورند، چون آنها در آنجا استطاعت عمره مفرده را دارند.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. الكافي 4: 306، ح1، وسائل الشيعة 11: 177.