(س 710) در صورت پرداخت دَين متوفّا، ملكى قابل انتقال و تفكيك در حقّ ورثه است، آيا يكى از ورّاث كه در ملك تصرّف نموده، مجاز است با عدم پرداخت سهمِ دَين خود، ورّاث ديگر را از دستيابى به حقّ الارث محروم نمايد؟

ج ـ جايز نيست. 29/3/75

(س 711) پدرم فوت كرده است. ورثه قانونى او يك پسر و سه دختر هستند. برادرم بدون اجازه ما، اراضى ديم، آبى، باغ و احشامى كه متعلّق به پدرم بود را فروخته است و در مقابل درخواست سهم الارث ما مى گويد شما هيچ گونه حقّى نداريد. آيا زمينهاى باقى مانده كه هنوز كشت نشده را مى توانيم كشت كنيم؟

ج ـ تصرّف بعضى ورّاث در ارثى كه حقّ همه ورثه است، حرام و معامله با آن اموال هم باطل و فضولى است. 15/7/74

(س 712) سه برادر و يك خواهر ابوينى، ماترك پدر را بدون اطّلاع و رضايت خواهرشان فيمابين خود تقسيم كرده اند. اين تقسيم از نظر شرعى و قانونى چه حكمى دارد؟

ج ـ خواهر ابوينى، شريك ارث است و سهم الارث خود را مى برد؛ و تقسيم ارث از سوى ورثه، بدون پرداخت به خواهر و يا غير آن، صحيح نيست و سبب تضييع حقّ است. 26/7/75

(س 713) شخصى فوت نموده و ورّاث، اثاثيه منزل را به مادرشان داده اند تا تمام ورثه از آن استفاده كنند، و پس از فوت بين آنان كما فرض الله تقسيم شود، ليكن ايشان اثاثيه را در زمان حيات خود به يكى از ورّاث داده است. آيا وى مى تواند با چنين شرطى از سوى ورّاث، اثاثيه را به ديگرى انتقال دهد؟ آيا فردى كه اثاثيه را تصرّف نموده، مالك مى شود؟

ج ـ از ظاهر سؤال استفاده مى شود كه اثاثيه به عنوان عاريه نزد مادر قرار داده شده، لذا وى حقّ انتقال به ديگرى را ندارد؛ چون انتقال مال غير است، و كسى كه به او داده شده، مالك نمى شود. 6/6/76

(س 714) در صورتى كه ورثه، قبل از پرداخت سهم الارث زوجه، اقدام به فروش ماترك نمايند و زوجه آن معامله را اجازه نداده باشد، آيا معامله صحيح است يا خير؟

ج ـ چون زوجه از كل اموال زوج ارث مى برد، اجازه او هم مانند بقيه وراث لازم است. 17/11/84

(س 715) آيا وكيل ورّاث كه در محل كسب، بين ورثه به كار اشتغال داشته و خود نيز ارث مى برد، پس از عزل، على رغم مخالفت سايرين، مى تواند به كارش ادامه بدهد و از درآمدش امرار معاش نمايد؟

ج ـ در صورت بلوغ عزل، بدون اجازه ساير ورثه تصرّف جايز نيست. 29/3/75

(س 716) پدر خانم اين جانب فوت نموده و سه عدد انگشترى داشته كه پسر بزرگتر ايشان يكى از آنها را به من داده تا استفاده كنم. آيا بدون كسب اجازه از ساير ورثه، استفاده از آن جايز است؟

ج ـ جواز تصرّف در اموال متوفّا منوط به اجازه همه ورثه است، مگر «حبوه» كه به پسر بزرگتر مى رسد و از سهم الارثش كم مى شود؛ و ناگفته نماند كه انگشتر مورد استفاده فعلى يا بالقوه كه براى ذخيره نبوده، حقّ پسر بزرگتر است و با كسب اجازه از او در تصرّف، استفاده مانعى ندارد. 26/3/77