(س 179) اگر فردى به جاى ذابح «بسم الله» بگويد، آيا ذبح شرعى تحقّق مى يابد يا نه؟

ج ـ ذبح شرعى تحقّق پيدا نمى كند و فقط ذابح بايد «بسم الله» بگويد. 6/6/75

(س 180) آيا گفتن «الحمدلله»، «الله اكبر»، «سبحان الله»، و اذكار ديگر كه نام جلاله دارد يا ترجمه يكى از اينها مانند «خدا منزّه و پيراسته است»، به جاى «بسم الله» كافى است يا نه؟

ج ـ گفتن الحمدالله، الله اكبر، سبحان الله و يا ترجمه يكى از آنها، كفايت مى كند، ولى گفتن «الله» تنها، مكفى نيست. 6/6/75

(س 181) علت تحريم گوشت در آمريكا و كشورهاى غير مسلمان چيست؟

ج ـ به طور كلّى هر حيوان حلال گوشتى ذبح شرعى شود و در هنگام ذبح نام خدا برده شود ـ چه ذبح كننده مسلمان باشد و چه كافر ـ پاك و خوردنش هم حلال مى باشد، و در غير اين صورت، خوردن آن حرام مى باشد و حرمت استفاده از گوشت در كشورهاى غير مسلمان به خاطر شك در گفتن بسم اللّه و نام خدا هنگام ذبح گاو و گوسفند و بقيّه حيوانات حلال گوشت مى باشد، و حيوان حلال گوشت ذبح شده در ممالك غير اسلامى گرچه از جهات ظاهر با ذبح شده در ممالك اسلامى همانند است، ليكن به خاطر آنكه محرز نشده و يقين نيست بلكه غالباً يقين بر خلاف آن است، به حكم نص قرآن و وحى (وَلاَ تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ)، حرام مى باشد و خوردنش معصيت و گناه است، خلاصه آنكه در ممالك غير اسلامى به علاوه از ذبح بايد احراز شود كه با نام خدا ذبح شده و با شك در آن ـ چه رسد به يقين به ذكر نشدن ـ به حكم كتاب و سنت، حرام مى باشد. 24/1/82

(س 182) اگر با فشار يك كليد بتوان در يك لحظه ده ها گوسفند و گاو و مرغ را ذبح كرد، آيا گفتن فقط يك «بسم الله» كافى است يا نه؟

ج ـ در صورتى كه اتصال در كشتن آنها باشد و طول نكشد، اشكالى ندارد، وگرنه بايد به طور مرتب «بسم الله» بگويد تا همه با ذكر «بسم الله» ذبح شوند. 6/6/75

(س 183) آيا پخش مكرر «بسم الله» در ضبط صوت به هنگام ذبح، كفايت از ذبح شرعى مرغها مى كند يا نه؟ و آيا «بسم الله» بايد بر زبان جارى شود يا آنكه ياد آن در قلب، كافى است؟

ج ـ كفايت نمى كند و بايد بر زبان ذابح جارى شود. 6/6/75

(س 184) اگر در ذبح حيوانات حلال گوشت نسبت به رعايت قبله و گفتن «بسم الله» واقعاً ترديد باشد، آيا خوردن آن گوشت جايز است يا نه؟

ج ـ اگر در گفتن بسم الله (تسميه) و رعايت قبله (استقبال) علم به ترك عمدى آن باشد، ذبيحه حلال نمى شود و در غير اين صورت، حلال است. 6/6/75

(س 185) ذبح حيواناتى مانند مرغ به وسيله دستگاه، شرعاً چگونه است؛ با توجه به اينكه دستگاه، حيوان را گاهى پشت به قبله كرده و گاهى در يك لحظه، سر چند حيوان بريده مى شود، و گاهى سر، بالاتر يا پايين تر از محلِ تعيين شده بريده مى شود؟

ج ـ شرايط تذكيه هر كجا مراعات شود، موجب حلّيت و تذكيه است و در اين حكم، بين دستگاه و غير آن، فرقى نيست و سربريدن چندين حيوان با يك دستگاه در يك زمان، باعث حرمت نمى شود؛ چون در تذكيه شرط نيست كه حيوانها تنها تذكيه شوند؛ و نسبت به بريده شدن بالاتر يا پايين تر، اگر اطمينان و يقين حاصل شد كه چهار رگ بريده شده، حلال است وگرنه حرام. ناگفته نماند كه بازار مسلمين و سوق آنها همچون يدشان حجّت بر تذكيه است و نبايد به آن چه در آنجا به فروش مى رسد و موجود است، با نگاه ترديد بدان نگريست. 14/6/74

(س 186) ذبح با گيوتين و ماشينهاى اتوماتيك برقى، هر گاه رو به قبله باشد و كسى كه تلمبه را فشار مى دهد مسلم باشد و بسم اللّه بگويد و ساير شرايط را رعايت كند، آيا موجب حليّت حيوان مى شود؟

ج ـ ذبح با گيوتين كه به يك باره سر از بدن حيوان قطع مى كند، حرمتش خالى از وجه نيست، اگر چه گوشت ذبيحه حرام نمى باشد، و امّا ذبح با ماشينهاى اتوماتيك با رعايت شرايطى كه در سئوالات قبل آمده، مانعى ندارد. 2/12/82

(س 187) اگر فردى به دليل آگاه نبودن به مسأله، درمورد سر بريدن گوسفند ذكر بسم اللّه را نگويد آيا اين گوسفند حلال كشته شده يا حرام است؟ تمام شرايط سر بريدن رعايت شده است غير از اين يك مورد، زيرا اين فرد فكر مى كرد كه ذكر نام خدا واجب نيست؟

ج ـ اظهر اين است كه اگر جاهل به حكم بوده، حرام مى شود. 29/4/82

(س 188) فردى لال است و مى خواهد قصّابى كند و حيوانى را ذبح نمايد و البته هنگام ذبح كردن و تذكيه، متوجّه خداى متعال است. ذبيحه او شرعاً چه صورتى دارد؟ اگر به جاى ذكر نام خداى متعال، اشاره كند، صحيح است؟

ج ـ صحيح است و اشاره اخرس در قرائت و حمد و عقود و تسميه هنگام ذبح و غيره، به جاى تكلّم است و كافى است. 29/5/78

(س 189) ذبح حيوان با كارد استيل چه حكمى دارد؟

ج ـ ذبح با استيل، با نبودن آهن و در اختيار نداشتن آن، ظاهراً كافى است، گرچه استيل آهن نباشد؛ و اما با وجود آهن، كفايت ذبح، منوط به صدق آهن است عرفاً، و ظاهراً اگر آهن رُبا آن را بگيرد، مردم آن را آهن مى دانند. 5/10/75

(س 190) حيوانى را كه ذبح مى كنند و مى بينند كه حلقوم و مرى او بريده نشده است. اگر در مرتبه دوم كه هنوز جان در بدن حيوان هست، حلق و مرى را نيز ببُرند، آيا گوشت حيوان حلال است يا نه؟

ج ـ اگر بعضى از چهار رگ را ببُرند و صبر كنند تا حيوان بميرد، بعد بقيّه را ببُرند، فايده ندارد؛ بلكه اگر بدان مقدار هم صبر نكنند، ولى به طور معمول، چهار رگ را پشت سر هم نبُرند، اگرچه پيش از جان دادن حيوان، بقيّه رگ ها را ببُرند هم اشكال دارد. 6/12/78

(س 191) شخصى كه مدّتى گوسفند ذبح مى كرده، اگر در مورد بريدن گلوى حيوان، شك كند كه صحيح بريده يا نه، تكليف چيست؟ همچنين اگر بعد از گذشت مثلاً دو سال، به علت فراموشى احتمال دهد كه گلوى حيوان صحيح ذبح نشده، چطور؟

ج ـ به شكّ خود اعتنا نكند، و ان شاءالله گذشته ها درست بوده است، و بر شكّ فعلى هم ظاهراً اثرى بار نمى شود. 11/7/69

(س 192) چنانچه پس از ذبح حيوان و خارج شدن روح، معلوم شود كه يك رگ بريده نشده، چه حكمى دارد؟

ج ـ در صورتى كه يكى از رگها بريده نشده باشد، يا شك داشته باشند كه چهار رگ بريده شده يا نه، حلال نيست.

(س 193) اگر اول بيخ حلق گوسفندى را ببرند و بعد از آن چهار رگ را ببرند، آيا حرام است يا حلال؟

ج ـ در صورتى كه قبل از بريدن رگها، حيات داشته باشد، هر چند حيات مستقر نباشد، و محض حيات در حيوان، كافى است و حلال مى باشد.

(س 194) اگر حيوان حلال گوشت را قبل از ذبح به وسيله آمپول، اسپرى و يا چيز ديگرى بى حس نمايند به جهت اينكه كمتر احساس درد كند، چه حكمى دارد؟

ج ـ ذبيحه، حلال است؛ و آن چه در تذكيه معتبر است، اصل حيات و زنده بودن است. 15/4/74

(س 195) آيا گوسفند را مى توان با دست چپ ذبح نمود؟

ج ـ اگر به صورتى گوسفند را بخوابانند كه رو به قبله باشد، اشكال ندارد.

(س 196) اگر به جاى بريدن سر حيوانات كوچك و پرندگان، سر آن را با دست بكَنند، چه حكمى دارد؟

ج ـ در صورتى كه سرِ حيوان يا حتى پرنده كوچكى مثل گنجشك را بكَنند، حرام است.

(س 197) گوسفندى را ذبح مى نمايند و بچّه اى در شكم او هست. در صورتى كه خلقت بچّه اش كامل باشد، حكم آن از نظر طهارت و ذبح، چگونه است؟ اگر سر بچّه را ببُرند و خون بيايد، ولى دست و پا نزند، آيا حلال است؟

ج ـ با تمام شدن خلقت وروييدن مو دربدن آن بچّه، گاو و يا گوسفند، تذكيه اش به تذكيه مادراست وپاك و حلال است؛ ليكن اگر بعداز ذبح و تذكيه مادر، زنده مانده وزنده بيرون آورده شده است، بايد همانند خود گوسفند، ذبح شود و تذكيه گردد. 7/1/77

(س 198) مسائل شكار با اسلحه هاى قديم دررساله ها موجود است. آيااز نظر حضرت عالى، حال كه اسلحه هاى قديم وجود ندارد، نسبت به اسلحه هاى جديد همان احكام جارى مى شود؟

ج ـ درصورت تحقق شرايط ديگر، فرقى بين اسلحه هاى قديم وجديد نمى باشد. 4/4/80

(س 199) آيا شكار كردن گناه دارد يا خير؟

ج ـ گناه ندارد؛ امّا نبايد بر خلاف مقرّرات جمهورى اسلامى باشد. 15/7/76

(س 200) با توجّه به اينكه هنگام سر بريدن حيوان حتماً بايد بسم الله گفته شود، اگر كسى هنگام رفتن به شكار، «بسم الله» را در ابتداى عازم شدن بگويد كافى است يا نه؟

ج ـ يكى از شرايط شكار كردن حيوانات حلال گوشت با اسلحه، اين است كه شكارچى موقع به كار بردن اسلحه، نام خدا را ببرد و چنانچه عمداً نام خدا را نبرد، شكار حلال نمى شود؛ ولى اگر فراموش كند، اشكال ندارد. 26/6/79

(س 201) شكار با تفنگ هاى امروزى كه داراى ساچمه هاى گِرد هستند، چه حكمى دارد؟

ج ـ شكار با تفنگ هاى امروزى كه ساچمه هاى گِرد، با فشار وارد بدن حيوان مى شود و بدن آن را پاره مى كند، مانعى ندارد و گوشت حيوان شكار شده به وسيله آن، حلال و پاك است. 30/6/80

(س 202) بر اساس قانون، يك فرد، تحت هيچ شرايطى (چه مجوّز داشته باشد، چه نداشته باشد) نمى تواند از سلاح مجاز ديگران استفاده نمايد. در اين صورت اگر فردى از سلاح ديگرى در شكار استفاده نمايد ـ ولو با اجازه صاحب سلاح ـ حكم شرعى شكار، چگونه خواهد بود؟

ج ـ اگر خلاف مقرّرات عمل نمايد، مرتكب حرام شده است؛ ولى شكار با اسلحه ديگرى كه راضى بوده، حلال است، كما اينكه اگر راضى نباشد و سلاح را غصب كرده باشد، اين كار، حلال است؛ ولى او به خاطر غصب، گناه كرده و بايد اجرت اسلحه طرف را بپردازد. 6/7/79

(س 203) در كتب فقهى، يكى از شرايط شكار، تيزى يا بُرندگى آلت شكار قيد شده است. با توجّه به گسترش علم و فن آورى، در صورتى كه شكار با سلاح هاى الكترونيكى و ليزرى صورت بگيرد و زخمى در شكار به وجود نيايد، شرعاً چه حكمى خواهد داشت؟

ج ـ حرام است؛ چون پاره كردن بدن حيوان به وسيله تيزى آلت شكار، يكى از شرايط حليّت شكار است، مگر اينكه زنده بماند و بعد از گرفتن، او را ذبح كنند. 6/7/79

(س 204) همه ساله تعداد زيادى حيوان حرام گوشت مانند گراز، به علّت واردآوردن خسارت به مزارع كشاورزان مسلمان، توسط ايشان شكار مى شوند. خواهشمند است بفرماييد كه آيا تحويل لاشه اين حيوانات به اقليتهاى مذهبى از قبيل ارامنه و دريافت حقّ الزحمه از بابت شكار و هزينه حمل از ايشان، حلال و مطابق با دستورات شرع مقدّس اسلام هست يا خير؟

ج ـ نه تنها گرفتن امثال حقّ الزحمه و هزينه حمل، مانعى ندارد و حلال است؛ بلكه فروش به آنها هم اگر مفسده سياسى نداشته باشد، جايز است، چون مبيع داراى منافعى براى آنهاست و معامله عقلايى است و حرمت انتفاع نسبت به غالب و متعارف آنها فعليّت و تنجّز ندارد. 23/2/77

(س 205) چگونه مى توان تشخيص داد كه گوشت پرنده اى حلال است يا حرام؟ شكار و خوردن گوشت پرندگانى مانند كاكُلى، شانه به سر، زاغ سياه، داركوب و ياكريم، چه حكمى دارد؟

ج ـ راه شناخت پرندگان حلال گوشت، داشتن يكى از نشانه هاى سه گانه است:

1. در موقع پريدن، حركت پَر و بالش زيادتر از ثبات آن باشد؛

2. چينه دان داشته باشد؛

3. ناخن پشت پا داشته باشد.

و اگر پرنده اى هيچ يك از اين سه علامت را نداشت، حرام گوشت است و شانه به سر و يا كريم، كه از خانواده گنجشك و كبوتر هستند، جزء حلال گوشتها هستند و زاغ سياه، حرام گوشت است؛ و امّا داركوب، اگر از اقسام كبوتر يا گنجشك يا داراى علامتهاى ذكر شده باشد، حلال است، وگرنه حرام. 20/3/78

(س 206) من در شهر سياتل آمريكا زندگى مى كنم و در اين جا دسترسى به گوشت اسلامى كم است و اگر هم باشد، بسيار گران و كثيف است، آيا ما مى توانيم از گوشت مغازه هاى آمريكايى استفاده كنيم يا نه؟ در غير اين صورت، آيا مى توانيم از گوشت هايى كه يهوديان به صورت ذبح به نوع اسلامى تهيه مى كنند ـ مانند مسلمانان از زير گلو مى بُرند و چهار رگ نيز بريده مى شود ـ استفاده كرد يا نه؟

ج ـ اگر حيوانات حلال گوشتى كه يهوديان يا مسيحيان يا غير آنها از غير مسلمانان هنگام سربريدن، نام خدا را بگويند و چهار رگ بريده شود، آن گوشتها پاك و حلال است و خوردن آنها مانعى ندارد. 17/10/80