(س 933) اگر مادرى به فرزند دختر (نوه) خود طبق شرايط شير دهد و اين كار بدون اجازه پدر و مادر بچه و بدون اطّلاع آنها باشد، آيا باز هم پدر و مادر بچه به هم حرام مى شوند؟

ج ـ در فرض سؤال، اگر مادر ولو با رعايت شرايط رضاع، بچه داماد خود را شير دهد، عدم بطلان نكاح دخترش با داماد، خالى از قوّت نيست، چه بچه از همان دختر يا از زن ديگر شوهر او باشد. 30/6/75

(س 934) خانمى ضمن اينكه بچه خود را شير مى داده، برادر شوهر خود را به مدت چهار ماه شير داده است و برادر شوهر او فرزند رضاعى اش محسوب مى گردد، حكم رابطه زن و شوهر چيست؟

ج ـ زن به جهت شيردادن به برادر شوهر خود، ازدواجش به هم نمى خورد و سبب حرمت زن به شوهر نمى گردد. ناگفته نماند كه شير دادن زن از پستان، به طور كلّى (در مفروض سؤال و غير آن) مكروه است و تركش سزاوار است. 4/7/75

(س 935) اگر دخترى از پدر و مادرى، و پسرى از پدر و مادر ديگرى، از زن سومى شير بخورند و اكنون، نه پدر و مادر دختر و پسر و نه زن شير دهنده، هيچ كدام در قيد حيات نباشند، آيا صرف شياع مبنى بر شير خوردن اين دو از آن زن و فرض اثبات محرميت، كفايت مى كند؟ اگر پس از ازدواج، مطّلع گرديدند و متاركه نيز صورت گرفت، آيا زن، همان خواهر رضاعى است و حقّ گرفتن مهر را دارد؟ و در صورت داشتن فرزند پس از متاركه، اولاد حقّ ارث دارند يا خير؟

ج ـ اين گونه شياع ها اگر مفيد اطمينان و يقين به حصول رضاع با همه شرايطش باشد، براى كسى كه مورد ابتلائش هست، حجّت است؛ ليكن حصول چنين يقين و اطمينانى با گذشت زمان و فوت والدين و زن شيردهنده، اگر نگوييم محال عادى است، قطعاً نادر و كمياب است، و مرد و زنى كه مسئله رضاع مورد ابتلايشان هست، نبايد به اين گونه شك ها اعتنا نمايند. به علاوه، نبايد تحقيق هم بنمايند و نبايد كار را بر خودشان مشكل سازند و زمينه مسائل پيچيده و مفصّلى را كه مطرح شده، فراهم سازند و زندگى خود را با اين گونه مسائل، گرفتار وسوسه و ناراحتى ننمايند و به زندگى خود ادامه دهند. 11/5/79

(س 936) اين جانب يكى از نوادگان شخصى مى باشم كه او (پدر بزرگ من) دو همسر داشت و من نوه پسرى زن اول وى هستم و از زن دوم پدر بزرگم كه مادر بزرگ ناتنى مى باشد شير خورده ام، و اكنون با دختر عمّه تنى خودم ازدواج كرده ام، آيا اين ازدواج صحيح است؟

ج ـ چون ازدواج انجام شده ميان دختر عمه و پسر دايى تنى بوده، اشكال شرعى ندارد، و شيرخوردن پسر (زوج) از زنِ پدر بزرگ، مانع از عقد با دختر عمه نمى باشد؛ بلكه در صورتى مانع از عقد مى باشد كه پسر و دخترى كه با هم ازدواج كرده اند، از مادر بزرگ ناتنى شير خورده باشند. 3/10/70

(س 937) آيا خواهر مى تواند به برادر كوچك خود شير بدهد؟ و اگر شير بدهد، آيا زن بر شوهر خود حرام مى شود؟

ج ـ حرام نمى شود، هر چند احتياط و اولويت در ترك است. 20/10/73

(س 938) اين جانب قصد دارم با دخترى ازدواج نمايم، در حالى كه دايى دختر شير مادر مرا خورده است. آيا ازدواج ما دو نفر جايز است؟ با توجه به اينكه مادرم اصرار دارد شيرى كه موجب مَحرم شدن گردد، به او نداده ام؟

ج ـ با شكّ در رضاع و شرايط آن، كه در مفروض مسئله است، رضاع، شرعاً محقّق نشده است و ازدواج بين آن پسر و دختر بلامانع است؛ به علاوه كه اگر رضاع و شرايط آن هم در مفروض سؤال محقّق شده باشد، چون ازدواج، ازدواج با دختر خواهر برادر رضاعى است، حتّى بنا بر عموم منزلت هم محرميّت حاصل نمى شود، چه رسد كه خود عموم منزلت هم ناتمام است. 27/6/75

(س 939) زنى شوهر كرده و در خانه شوهرش پسر بچه اى به دنيا آورده، بعداً بچه و شوهرش به علّت مجهولى فوت كردند. اكنون اين زن، شير در پستان دارد و شوهر دوم اختيار كرده است. در خانه شوهر دوم پسر بچه اى را براى شير دادن مى پذيرد و با شير شوهر اول، او را بزرگ مى كند. بعد از چند سال زندگى مشترك، از شوهر دوم صاحب دخترى مى شود و بين شير شوهر اول و شوهر دوم، چهار الى پنج سال فاصله افتاده است. آيا اين پسر و دختر برادر و خواهر مى شوند؟

ج ـ با هم مَحرم مى شوند؛ چون همه دختران نَسَبى زن شيردهنده به فرزند رضاعى آن زن، محرم اند، گرچه صاحب شير قبلى، غير از پدر فعلى باشد. 27/8/74

(س 940) دخترى مدت سه ماه پراكنده، يعنى روزى يك يا دو بار از زنى شيرخورده و در اين مدت، گاهى اتفاق افتاده كه ده روز يا كمتر اصلاً از آن شيرنخورده. آيا اين دختر با شوهر و پسرهاى آن زن محرم است؟

ج ـ در مفروض سؤال، رضاعى كه از خوردن شير پديد مى آيد و سبب ايجاد حرمت مى گردد ظاهراً تحقّق پيدا نكرده؛ چون نه منحصراً دريك شبانه روز از شير آن زن خورده، نه پانزده مرتبه پشت سر هم و بدون فاصله شدن چيز ديگرى؛ و نيز اطمينان نيست به اينكه شيرهايى را كه خورده، در روييدن گوشت و محكم شدن استخوان، مستقلاً تأثير داشته است. 5/7/74

(س 941) لطفاً شرط مَحرم شدن از طريق رضاع را به طور كامل بيان فرماييد. اين جانب، مدّت يك ماه، روزى يك بار از خانمى شير خورده ام، البته به اين صورت كه شير را در ظرف مى دوشيده و با شيشه به من مى داده اند و در همان مدّت يك هفته هم روزى يك بار از پستان ايشان مستقيماً شير خورده ام. حال كه به خواستگارى دختر ايشان رفته ام، از مدّت يك هفته روزى يك بار مطّلع شده ام. اكنون تكليف ازدواج ما چيست؟

ج ـ ازدواج شما مانعى ندارد و آن دختر به شما مَحرم نشده؛ چون يكى از شرايط مسلّم رضاع، خوردن شير از پستان است كه خوش بختانه نسبت به مدّت يك ماه، از ظرف و شيشه بوده نه از سينه و پستان؛ و امّا نسبت به يك هفته هم كه از پستان بوده، چون جمعاً به هفت بار رسيده، موجب رضاع نيست و شرط در رضاع با عدد پانزده بار است كه خوش بختانه نسبت به اين مورد هم شرط محقّق نشده، و امّا مسئله روييدن گوشت و استخوان، مربوط به شما و فرض سؤال شما نيست و چه نيكوست كه ديگر از كسى سؤال نكنيد و خود را به وسوسه نيندازيد.

4/2/77

(س 942) ارتباط مَحرميّت بنده (پدر نوزاد) با خانواده شير دهنده (خانم شير دهنده و دختر شيرخوارش) به چه گونه اى است؟

ج ـ اگر زنى بچّه اى را با شرايطى كه در رساله هاى عمليّه ذكر شده شير دهد، پدر آن بچّه نمى تواند با دخترهايى كه از آن زن هستند و از او به دنيا آمده اند ازدواج كند و نيز نمى تواند دخترهاى شوهرى را كه شير مال اوست، براى خود عقد كند كه «لاينكح أبوالمرتضع فى اولاد المرضعة و لا فى أولاد صاحب اللبن»؛ بلكه احتياط واجب آن است كه دخترهاى رضاعى او را هم براى خود عقد ننمايد؛ ولى جايز است با دخترهاى رضاعى آن زن ازدواج كند، گرچه احتياط مستحب آن است كه با آنان ازدواج نكند و نگاه محرمانه (يعنى نگاهى كه انسان مى تواند با آن به محرم هاى خود كند) به آنان ننمايد. 13/7/79

(س 943) نوزاد دخترى كه چند روزه بوده، به مدت چهار ماه و اندى شير مادر پدرمان را خورده است، باتوجه به اين مطلب بفرماييد:

1. آيا آن دختر به برادران پدر حقير (عموهايم) كه كوچك تر از پدرم هستند، محرم است يا خير؟

2. آيا خواهران آن دختر كه با پدرم شيرخورده، بر پدر و عموهايم محرم است؟

3. آيا عمه ام به فرزندان آن دختر شيرخورده، محرم است؟

4. آيا عمه ام به فرزندان خواهر آن دختر شيرخورده، محرم است؟

5. آيا فرزندان پدرم به خواهران آن دختر شيرخورده، محرم اند؟

ج 1 ـ دختر مذكور، در مفروض سؤال، به عموهاى شما محرم است، كوچك تر از پدر شما باشند يا بزرگ تر.

ج 2 ـ خواهر آن دختر به پدر و عموهاى شما محرم نيست.

ج 3 ـ عمه شما نيز به فرزندان آن دختر محرم است.

ج 4 ـ عمه شما به فرزندان خواهر آن دختر محرم نيست.

ج 5 ـ فرزندان پدر شما به خواهر دخترى كه شيرخورده نيز محرم نيستند. 9/2/70

(س 944) زنى هستم كه از داشتن فرزند محروم هستم و بچه دار نمى شوم. مى خواهم كودكى را بزرگ كنم و مشكل محرميّت دارم. اكنون زنان قرصهايى را مى خورند كه مثل زنان زايمان كرده، داراى شير مى شوند. اگر با اين شير، كودكى را بزرگ كنم، آيا آن كودك با من محرم مى شود؟ ضمناً خانمِ برادرم حدود شش ماه است كه فرزند خود را از شير گرفته است. اينك اگر بخواهد از اين قرصها بخورد تا مجدداً شيردار شود و اين بچه از آن شير بنوشد، آيا آن كودك به من كه مادر خوانده او مى شوم، محرم مى گردد؟

ج ـ شير حاصل از غير ولادت و دَرّ لَبَن بدون ولادت، به اجماع شيعه، موجب رضاع و حرمت نمى گردد و مسئله از متفرّدات اماميه است. 12/4/73

(س 945) در صورتى كه بخواهيم بچه اى را به فرزند خواندگى بگيريم، از نظر شرعى مسائل محرميّت و ازدواج چگونه است؟ و در صورتى كه يك پسر و يك دختر به خانه بياوريم، محرم شدن آنها به هم و مسئله ازدواج آن دو در آينده چه مى شود؟

ج ـ اگر به هر دوى آن پسر و دختر، يك زن شير بدهد، با تحقّق شرايط رضاع، به همديگر محرم مى شوند؛ چون برادر و خواهر رضاعى مى گردند. امّا بچه پسر را بايد خواهر يا زن برادرِ مادرخوانده يا فرزندان آنها شير دهند تا خاله رضاعى و يا عمه رضاعى محسوب شده و محرم شوند، و پدر خوانده، دختر بچه را به خواهرش يا زن برادرش يا فرزندان آنها مى دهد تا شير دهند تا عمو يا دايى رضاعى محسوب شده محرم گردند؛ و اگر هيچ كدام از راهها ممكن نيست و نداشتن فرزند براى شما حَرَجى است، حرمت آن به تفصيلى كه در (مسئله 932) گفته شد، مرتفع مى شود. 1/2/86

(س 946) حدود چهار سال قبل، خداوند فرزند دخترى به اين جانب عنايت كرد، و از حدود يك سال قبل، شخصى مدّعى شده كه در بيمارستان فرزندان من و او در شب زايمان عوض شده اند كه موضوع تحت رسيدگى است. با عنايت به اينكه هر دو بچه دختر هستند و شير مادرهاى فعلى خود را خورده اند، از نظر محرميت، حكم آنان چگونه است؟ و اگر بنا باشد بچه ها عوض شوند، مسئله حقّ اجرت شير دادن چگونه است؟

ج ـ چون در فرض سؤال، شرايط رضاع حاصل شده، محرميّت محقّق است؛ و راجع به اجرت بر رضاع، چون عمل را تبرعاً انجام داده اند، هيچ يك از زنها طلبكار اجرت نيست و امر پدر حقيقى بر شير دادن و انفاق هم نبوده تا راهى براى استحقاق پيدا شود. 29/1/75

(س 947) خوردن شير زن چه صورتى دارد؟ و اگر مردى شير زنش را بخورد، آيا در محرميّت شوهر با بستگان زن و بالعكس تأثير دارد؟

ج ـ حرام نيست، هر چند تركش مطلوب است و باعث حرمت نيست؛ و رضاعى كه باعث محرميّت و حرمت است، مربوط به شير خوردن قبل از دو سالگى است.

20/10/73

(س 948) اگر شوهر هنگام ملاعبه و مقاربت با زوجه خود، از شير موجود در پستان هاى همسرش بخورد، و اگر چنانچه اين عمل تكرار شود، آيا نسبت رضاع بين آن زن و شوهر برقرار مى شود و زن و شوهر نسبت به يكديگر حرام مى گردند يا خير؟ و آيا اين كار جايز است؟

ج ـ رضاع قطعاً حاصل نمى شود؛ چون شرايط آن را ندارد، و رضاع مخصوص شير خوردن بچّه قبل از دو سالگى با بقيّه شرايط است؛ و نسبت به خوردن شير زن و اعتياد به خوردن آن نادرست است، امّا براى يك مرتبه يا دو مرتبه كه اتّفاق افتاده چون جزء خبائث بودن آن معلوم نيست، نمى توان گفت كه حرام است.

22/5/76

(س 949) مادربزرگى نوه دخترى خود را دو سال شير داده، آيا اين نوه براى نوه پسرى اين مادر حلال است يا حرام؟ نسبت ايشان در صورت رضاعى بودن چگونه است؟

ج ـ در فرض سؤال نوه دخترى با نوه پسرى محرم است؛ چون نوه دخترى كه دختر است عمّه رضاعى نوه پسرى مى شود، كما اين كه اگر پسر باشد، دايى او محسوب مى گردد و ازدواجشان حرام و ازدواج با محارم است، و بايد توجّه داشت كه رضاع مانند رَحِم است؛ يعنى مادر رضاعى، حكم مادر رَحِمى را دارد، پس نوه اى كه شير خورده، فرزند آن شير دهنده است. 12/9/77

(س 950) اين جانب دخترى را به فرزندى قبول نموده ام كه اكنون هجده سال دارد. براى مَحرم شدن او با خود، شير خواهرم را به مدّت سه روز، بدون وقفه خورده و براى مَحرم شدن با خانم من، شير خواهر خانم و دختر خواهر خانم مرا را به مدّت دو ماه، به طور منقطع (در هفته دو يا سه بار) مصرف نموده، اكنون براى ازدواج اين دختر مشكلى بدين صورت به وجود آمده كه داماد، اظهار مى دارد كه مى خواهم با مادر خانم خود، مَحرم شوم. آيا راهى براى محرم شدن داماد و همسر اين جانب وجود دارد يا خير؟

ج ـ در فرض مرقوم، راهى براى محرم شدن داماد وجود ندارد. آرى، اگر همسر شما مرضعه آن دختر مى بود كه مادر رضاعى اش حساب مى شده، محرم داماد مى گرديد، كما اين كه همه زنانى كه به او (دختر) شير داده اند، به عنوان مادرزن، مَحرم داماد هستند. 8/11/77

(س 951) آيا طفل مسلمان مى تواند از زن كافر شير بخورد؟

ج ـ براى شير دادن و انتخاب مرضعه فرزند، مستحبّ است كه زن، مسلمان و عاقل و عفيف و صاحب صفات حسنه و كماليّه خَلقيه و خُلقيه انتخاب شود و انتخاب زن هايى كه پاك و با فضيلت نباشند و انتخاب زنان غيرمسلمان، كراهت دارد.

17/1/77