(س 2135) در رساله هاى عمليّه آمده است كه مسلمان بايد به اصول دين از روى دليل اعتقاد پيدا كند. ناشنوايان، مفاهيم انتزاعى مثل معاد، عدل، توحيد و... را به دشوارى درك مى كنند، به عبارت ديگر تمام مطالبى كه برايشان عينى نباشد، به خوبى درك نمى كنند. لطفاً تكليف و وظيفه والدين و مربيان آنان را بيان فرماييد.

ج ـ وظيفه آنها به مقدارى است كه درك مى كنند، «لا يكلّف الله نفساً الاّ وسعها»؛ و ديگران هم در اين رابطه تكليفى ندارند. 15/3/79

(س 2136) اصولاً وظيفه والدين كودكان نابينا، ناشنوا يا كم توان ذهنى در تعليم احكام شرعى به آنان با توجّه به اين كه آموزش بعضى از احكام به آنها مشقّت دارد، چيست؟

ج ـ سؤالى را كه خود آنها خواستار پاسخ بدان باشند، بايد به حكم لزوم تعليم احكام براى نادانان، به آنها پاسخ داد و در اين جهت، تفاوتى بين پدر و مادر و ديگران نيست؛ و امّا آنچه را كه سؤال ننموده اند كه طبعاً از آن غافل هستند، چون نسبت به آنها تكليف ندارند، ديگران هم تكليفِ تعليم ندارند. آرى، مختصرى از مسائل ساده علمى و عملى اسلام را بايد با بيان و زبان ساده به آنها ياد داد؛ مثل اين كه خدايى و پيامبر و امّامى هست و آن خداوند، تكاليفى همانند نماز و روزه را قرار داده است، و بايد توجّه داشت كه آموزش بايد فوق العاده مختصر و ساده باشد و تلاش شود كه سؤال، كم تر به ذهن آنها راه يابد. 3/2/79

(س 2137) زنى سى ساله هستم و همسرى دارم كه كَر و لال است. تكليف ايشان در مورد مسائل شرعى از جمله غسل و نماز چيست؟

ج ـ بايد در حدّ توان و بدون تحمّل زحمت، مسائل اسلامى را، ولو با اشاره، به اين گونه از انسان هاى والاّ ياد داد و به مقدارى كه ياد مى گيرند و متوجّه مى شوند، مكلّف هستند، نه بيشتر از آن، و اسلام، هم دين سهولت است، و هم دين تكليف، به قدر توان. «لا يُكَلِّفُ اللهُ نَفْساً اِلاّ وُسْعَها». ناگفته نماند كه تكاليف اين گونه انسان ها با بقيّه تفاوتى ندارد. تنها تفاوت در آن است كه اشاره آنها به جاى كلام و زبانشان است و همان طور كه بيان شد، در ارشاد و ياد دادن هم نبايد ياددهنده، خود را به زحمت بيندازد، كما اين كه ياد گيرنده هم نبايد در زحمت باشد. به هر حال، اسلام به سهولت و عدم زحمتْ استوار است. 11/10/79

(س 2138) انسان مسائلى را كه غالباً به آن احتياج دارد، واجب است ياد بگيرد. ناشنوايانى كه از اين مسئله سر باز مى زنند، (با توجّه به اين كه درك بعضى از اين مسائل برايشان دشوار است و نمى خواهند خود را به سختى بيندازند) چه حكمى دارند؟

ج ـ به همان مقدار كه خود درك مى كنند، مكلّف هستند، نه بيشتر از آن. 15/3/79

(س 2139) انتخاب مرجع تقليد براى كودكان ناشنوا چگونه است؟ با توجّه به اين كه در اين سن هيچ گونه شناختى ندارند، آيا والدين بايد برايشان انتخاب كنند، يا صبر كنند تا به شناخت برسند؟

ج ـ بايد صبر كنند تا خودشان درك نمايند و به شناخت برسند؛ و والدين و ديگران نسبت به آنها در اين جهت، تكليفى ندارند. 15/3/79

(س 2140) اگر مرجع تقليد يك فرد ناشنوا از دنيا برود و به علّت ناآگاهى باز هم در مسائل جديد از مجتهد قبلى تقليد نمايد و بعد از چند سال اين موضوع را بفهمد، حكم اعمال اين چند سال او چگونه است؟ (با توجّه به اين كه فهماندن اصل مسئله تقليد و تكليف به فرد ناشنوا، بسيار دشوار است، چه رسد به مسائل جانبى آن).

ج ـ اعمالشان كه طبق فتواى مرجع قبلى انجام داده اند، صحيح است؛ زيرا آنها جاهل قاصرند و اين گونه عمل كردن را وظيفه خود مى دانسته اند و همين كفايت مى كند.

15/3/79