|
مسائل متفرقه امر به معروف و نهى از منكر
(س 1914) آيا شرعاً كسانى را كه احتمال عقلايى وقوع جرم از طرف آن ها وجود دارد، مى توان با يك اقدام تأمينى و براى پيشگيرى دستگير و زندانى كرد و يا ساير اقدامات تأمينى را در مورد آن ها معمول داشت؟ ج ـ اقدام تأمينى و پيشگيرى با زندان كردن و يا اقامت اجبارى و يا اخذ وثقيه مالى و امثال آن ها كه موجب سلب سلطنت و آزادى افراد نسبت به جان و مال و مسكن و انفس آن هاست كه خلاف قاعده معروف «النّاس مسلّطون» است، هر چند به عنوان نهى از منكر (كه اعم از رفع و دفع است)، جايز و بلكه واجب است؛ ليكن نيازمند قانون است؛ چون اين گونه نهى از منكر، مانند حكم به قصاص، از شئون حكومت و حقوق جامعه است كه بدون نظر حكومت، موجب هرج و مرج و ناامنى و اختلال در نظم جامعه مى گردد. 7/8/76 (س 1915) اصولاً در فقه اسلامى براى پيشگيرى از وقوع جرم و اصلاح و تربيت مجرمان، خصوصاً بزهكاران نابالغ و مختّل المشاعر، چه راه هايى پيش بينى شده و اين راه ها داخل در كدام يك از عناوين فقهى قرار مى گيرند؟ ج ـ پيش بينى راه ها به عهده اهل حلّ و عقد و صاحبان انديشه در اين امور است كه تحت عنوان فقهى دفع منكر نسبت به مجرمان، دفع فساد نسبت به نابالغ و مختل المشاعر، مورد قانون قرار مى گيرد. 7/8/76 (س 1916) بعضى اوقات براى كمك به مراجعه كننده، لازم است على رغم ميل او مشكلاتش را با والدين و يا همسرش و يا شخص ديگرى و يا همكارانش مطرح كنيم. در اين صورت، در زندگى اين فرد دخالت شده و قصد ما كمك به اوست. آيا اين دخالت و بررسى جايز است و گناه ندارد؟ ج ـ با احتمال تأثير، مانعى ندارد؛ چون احسان و دلسوزى نسبت به اين افراد است نه ظلم و اسائه تا حرام باشد «ما على المحسنين من سبيل». 14/4/79 (س 1917) اگر شخصى مخالف با ورزش بانوان باشد، آيا بر او واجب است كه از باب نهى از منكر، جلوگيرى نمايد يا خير؟ ج ـ نه تنها واجب نيست، بلكه با فرض حلال بودن آن، جوازش هم مشكل و ممنوع است، چون دخالت در سلطه و آزادى ديگران است و حرام؛ و خداوند دوست مى دارد كه به رخصش اخذ شود، همان طور كه دوست مى دارد به عزايمش اخذ شود. 13/12/76 (س 1918) آيا واجب شرعى است كه فيلم هاى مبتذل از قبيل فيلم هاى رقص و پايكوبى و فيلم هاى شهوت انگيز و يا حاوى موسيقى حرام را از بين برد؟ ج ـ تابع شرايط نهى از منكر و دفع فساد است. 16/8/78 (س 1919) حكم شركت در مراسم متصوّفه و دراويش چگونه است؟ ج ـ جوانان عزيز، بايد هوشيار باشند كه خطوط افراط و تفريط گذشته و حال و آينده، ولو در چهره اقليّت هاى مذهبى و دينى كه داراى روش هاى خاصّ به خود هستند، مورد تأييد حوزه هاى علميه و اسلام شناسانى همچون امام امّت (سلام اللّه عليه) و شهيد مطهرى ها نبوده و نيست و بايد از آن ها فاصله فكرى گرفت. 1/1/79 (س 1920) به نظر حضرت عالى شركت در جلسات فرقه هاى متصوّفه به قصد تحقيق، چه حكمى دارد؟ ج ـ اگر شركت كردن در آن مراسم، تأثير سوء در شركت كننده نداشته باشد و موجب تقويت آن ها نباشد، مانعى ندارد. 25/11/78 (س 1921) آيا در اسلام آمده است كه در مقابل ظلم و جور بايد ساكت ماند و حرفى نزد؟ اگر آمده، علّت آن چيست؟ ج ـ در صورتى كه سكوت، موجب تقويت ظلم يا تأييد آن نشود و حرف زدن، ضرر جانى يا مالى معتنابهى داشته باشد و بداند حرف زدن تأثير ندارد، سكوتْ لازم است. 26/2/79 (س 1922) براى احياى حقّ الناس و اجراى امر به معروف و نهى ازمنكر، در صورتى كه شخصى بر گناهان سلب كننده عدالتْ اصرار ورزد، آيا بيان موضوع براى ديگران و افشاى حقيقت چهره آن فرد، جايز است؟ ج ـ افشاى گناه ديگران و بازگو نمودن آن براى مظلوم و يا براى ديگران به عنوان نهى از منكر و حفظ حقوق جامعه و مردم، مانعى ندارد؛ بلكه در بعضى از موارد، واجب و لازم است. 24/2/79 (س 1923) حكم ارتباط با غير مسلمان (كافر مرتد، داراى مذهبى ديگر و ...) از قبيل مصافحه و روبوسى، رفتن به خانه او مثلاً براى ميهمانى متعارف، عيادت، بازديد، صحبت كردنى كه به نظر لازم مى آيد، ميهمان كردن او، به تفريح رفتن با او، گفتن و خنديدن دوستانه، برقرارى ارتباط براى تعليم و تعلّم و ... را بيان فرماييد. اگر او به منزل ما بيايد، چگونه بايد با او رفتار نمود؟ در مورد مسلمانى كه به برخى احكام (مثلاً حجاب) معتقد نيست و نيز از اهل سنّت است چه طور؟ ج ـ ارتباط با انسان ها چه مسلم و چه غير مسلم، به انواع ذكر شده در سؤال، فى حدّ نفسه مانعى ندارد؛ امّا اگر احتمال تأثير عقايد باطل و غير اسلامى آن ها دركار باشد، به خاطر احتمال فساد عقيده، ترك ارتباط با آن ها لازم و واجب است. (س 1924) اگر رئيس اداره اى پرسنل زير مجموعه خود را وادار به ارتكاب عمل خلاف نمايد، يا به سكوت در برابر آن عمل دعوت نمايد با فرض اين كه مافوق است، پرسنل زير مجموعه چه تكليفى دارند؟ ج ـ هيچ آئين نامه يا دستورى نمى تواند مجوّز امر خلاف شرع باشد كه «لا طاعة لمخلوق فى معصية الخالق» و انسان، نبايد براى اطاعت از افراد و مخلوق، عمل گناه انجام دهد، مگر در مورد ضرورت و حَرَج و مشقّت فوق العاده؛ يعنى اگر مخالفت كند، از خدمت منفصلش مى كنند يا گرفتارى هاى ديگر همانند آن پيش مى آيد كه به حكم ضرورت، مانعى ندارد؛ ليكن بايد به حدّاقل از معصيت اكتفا نمود، چون «الضرورات تتقدّر بقدرها». 6/11/79 (س 1925) ادامه تحصيل در دانشگاه، با توجه به اينكه بعضى از مواد درسى نكاتى انحرافى يا خلاف شرع دارد، يا اينكه بعضى اساتيد نكات انحرافى تعليم مى دهند، آيا جايز است يا خير؟ ج ـ تحصيل و فراگيرى علوم، مانعى ندارد؛ و در مقابل مسائل انحرافى، نهى از منكر با شرايط شرعى، چنان كه در رساله عمليه آمده، لازم است. 3/10/75 (س 1926) خانواده ها جهت مشاوره به اين جانب مراجعه مى كنند. در مواردى زن، مؤمن است و مرد، تارك الصلاة و يا كاهل نماز و معتاد، و يا بر عكس است و زن، ارتباط نامشروع دارد. چنانچه طى جلسات متعدّد، به اين نتيجه رسيديم كه تفاهم ايجاد نمى شود و توصيه به طلاق و جدا شدن نموديم، آيا گناهى مرتكب شده ايم؟ ج ـ اگر يقين حاصل شود كه ادامه زندگى براى زن و شوهر ممكن نيست و اختلاف آن ها حل نمى شود يا اين كه ادامه زندگى براى هر يك از آن ها مضر و داراى مفسده است، از باب امر به معروف، توصيه به طلاق، مانعى ندارد. 14/4/79 (س 1927) آيا تشويق و ترغيت بچّه هاى كوچك و غير مكلّف به كارهاى حرام و درخواست از آن ها، حلال و بدون اشكال است؟ ج ـ نه تنها ترغيب جايز نيست، بلكه اگر خودشان هم بخواهند فعل حرامى را انجام دهند، جلوگيرى كردن به صورت صحيح، مطلوب و لازم است. 24/5/79 (س 1928) گوش كردن به اخبار راديوهاى خارجى، مانند راديو بى بى سى و اسرائيل، اشكال دارد يا خير؟ ج ـ در صورتى كه شخص مطمئن است كه تحت تأثير قرار نمى گيرد و قدرت تحليل هم دارد و براى رشد سياسى كه لازم است داشته باشد، گوش مى دهد، نمى توان گفت بر چنين شخصى حرام است. 29/3/77 (س 1929) آيا استفاده از البسه اى كه مروّج فرهنگ منحط غربى است، جزو موارد منكر محسوب مى گردد؟ ج ـ نه تنها منكر، بلكه زمينه فساد فرهنگى است. 24/2/69 (س 1930) آيا استفاده از رنگ هاى جذّاب و خيره كننده براى لباس (توسط خواهران) جزو منكرات محسوب مى شود؟ ج ـ منكر بودن به تحريك كردن و جذب نظر جوانان و اجنبى بستگى دارد كه زمينه آلوده شدن آنان را به گناه فراهم مى كند. بنابراين، رنگ ها، زن ها، مردها، زمان ها و مكان هاى مختلف، باعث اختلاف در منكر بودن آن مى شود؛ يعنى ممكن است لباس زنى در جايى تحريك كننده نباشد و براى زن ديگرى، تحت شرايط ديگر، تحريك كننده باشد. 24/2/69 (س 1931) پوشيدن لباس آستين كوتاه براى مردان چه حكمى دارد؟ ج ـ از كارهايى كه باعث ضربه زدن به حياى عمومى است و گوياى عدم شخصيت انسان است، اجتناب لازم است. 18/9/71 (س 1932) افرادى كه مدّعى ملاقات با ائمّه اطهار(عليهم السلام)، به طرق مختلف هستند، از نظر شرعى چه حكمى دارد؟ ج ـ در حكمِ مُبدع هستند و ردع و جلوگيرى از آن ها واجب و مستحقّ تعزير هستند. 28/11/73
|