(س 1820) كسانى كه چندين سال پيش، براى حج ثبت نام كرده اند، امّا پس از آنكه نوبتشان رسيده، ديگر توان مالى براى رفت و برگشت و هزينه هاى متفرّقه را ندارند، آيا به دليل اينكه قبلاً استطاعت داشته اند، واجب است به حج بروند يا مى توانند فيش خود را با رعايت مقرّرات بفروشند؟

ج ـ استطاعت، براى اين گونه افراد، تحقّق ندارد، لذا فروش فيش جايز است، امّا اگر در زمانى استطاعت مالى و بدنى داشته اند، و آنان را به حج مى بردند و مى توانستند بروند، حج به عهده آنان مستقرّ است و بايد به حج بروند «ولو متسكعاً و مع الزحمه».[1] 2/9/75

(س 1821) زنى مقدارى زيورآلات از قبيل طلا و غيره دارد كه اگر آن ها را بفروشد، مى تواند به زيارت خانه خدا مشرّف شود. آيا مستطيع است يا اينكه زيورآلات، استثنا شده است؟

ج ـ داشتن زيورآلات، سبب استطاعت نمى شود. 25/9/75

(س 1822) شخصى نصف خانه خود را مَهر همسرش قرار داده است، در صورتى كه بخواهد آن را بفروشد مجبور است كه خانه اى اجاره كند، لذا امكان فروش، ميسّر نيست. در صورتى كه از نظر قيمت خانه (كه مَهر اوست) مستطيع است، آيا تا زمانى كه به فروش نرسانده، حج بر او واجب است يا خير؟

ج ـ در صورتى كه امكان فروشْ ميسّر نيست، حج بر زن واجب نيست. 3/5/75

(س 1823) اين جانب كارمند هستم و از زندگى متوسط برخوردارم، و در خانه سازمانى زندگى مى كنم و خانه اى هم دارم كه مى خواهم آن را بفروشم، آيا بنده مستطيع هستم يا خير؟

ج ـ در حال حاضر مستطيع نيستيد. 4/5/75

(س 1824) اين جانب كارمند هستم. چند سال قبل پدرم براى حج ثبت نام كرد، امّا قبل از تشرّف فوت كرد. طبق آنچه مرسوم است، بنده بايد به جاى او به حجّ مشرّف شوم و منزلى دارم كه دو دانگ از آن متعلّق به همسرم و دو دانگ ديگر از آن فرزندانم است، آيا با داشتن دو دانگ خانه و يك ماشين سوارى، و اينكه توان مالى هم ندارم، مستطيع هستم، يا خير؟

ج ـ در فرض سؤال، حج بر شما واجب نيست و چنانچه والدِ شما قبل از ثبت نام، حج بر او مستقرّ بوده، واجب است حجّ او انجام شود؛ ليكن اگر قبلاً مستقرّ نبوده، سپس ثبت نام نموده و نوبت به او نرسيده و فوت كرده، در صورتى كه وصيّت ننموده باشد، حج آوردن به نيابت واجب نيست و فيش او ارث همه ورثه است و مانند بقيّه ماترك ميّت است. 24/4/75

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. با مشقّت و زحمت.