(س 1579) اين جانب مبلغى را به عنوان وديعه جهت خريد ماشين سوارى، به حساب يك شركت خودروسازى واريز كرده ام تا در سال آينده آن را تحويل بگيرم. آيا به اين مبلغ خمس تعلّق مى گيرد؟

ج ـ اگر مورد احتياج باشد، چون خرج براى مئونه است، خمس ندارد.

(س 1580) بر طبق قراردادى به كارمندى وام بدون بهره، به منظور خريد اتومبيل كه مورد نياز مشاراليه است، مى پردازند، تا ماهيانه اقساط آن از حقوق وى كسر شود. با توجه به طولانى بودن بازپرداخت وام دريافتى، تكليف او نسبت به اداى خمس چگونه است؟

ج ـ قسط هاى پرداخت شده در هر سال جزء مئونه همان است. 5/2/85

(س 1581) فردى اتومبيل شخصى خود را به قصد تبديل به احسن نمودن آن، فروخته است. آيا به پول حاصل، خمس تعلّق مى گيرد؟ به طور كلّى فروش ماشين شخصى، چه حكمى دارد؟

ج ـ ماشين در حدّ مئونه، حكم منزل را دارد، و در اين حكم فرقى بين ماشين قبلى و مابه التفاوت ماشين فعلى و بعدى نيست، البته به شرط آنكه از حدّ متعارف خارج نشود. 30/2/76

(س 1582) اگر انسان وسيله نقليه خود را كه مورد نيازش است، در بين سال بفروشد و يا پيش از رسيدن سال، مجدّداً وسيله نقليه ديگرى خريدارى، كند صحيح است؟ يا بايد خمس آن پول را بدهد؟ يا اصلاً خمس ندارد؟

ج ـ پولى كه از فروش مئونه و مايحتاج زندگى به دست مى آيد، تا شخص به آن وسيله احتياج دارد و بنا را بر نداشتن وسيله گذاشته، خمس ندارد و درآمد محسوب نمى شود. 7/1/77

(س 1583) اين جانب در سال 1374 اقدام به پيشْ خريد يك دستگاه سوارى پيكان از شركت ايران خودرو نمودم كه اين ماشين، حدود ده ماه بعد تحويل اين جانب گرديد. پولى كه من براى پيش فروش اين ماشين هزينه كردم، مقدارى خمس دارد و بقيّه بدون خمس بود. آيا به سودى كه از فروش اين ماشين حاصل شده، خمس تعلّق مى گيرد يا خير؟

ج ـ اگر خريد ماشين به خاطر سود بردن وتجارت بوده، سرمايه محسوب مى شود و سودش جزو درآمد سال وصول است و مانند بقيّه ارباح مكاسب و درآمدها متعلّق خمس است. 3/12/76

(س 1584) مبلغى اندوخته ام و تصميم به خريد ماشين داشتم و در سرِ سال خمسى چون فرموده بوديد كه خريد ماشين، جزء مئونه محسوب مى گردد، خمس آن را نپرداختم، امّا پس از گذشت موعد خمسم، در حال حاضر از خريد ماشين منصرف شده ام. آيا هم اكنون خمس آن را بپردازم يا صبر كنم تا سال خمسى ام فرا برسد؟

ج ـ پولى كه براى خريد ماشين در حدّ مئونه كنار گذاشته ايد، خمس ندارد و در حال حاضر، اگر منصرف شده ايد و تصميم داشته باشيد ماشين تهيّه نماييد، باز متعلّق خمس نيست. 22/10/77

(س 1585) آيا به وسيله نقليه اى كه كسى هم با آن كارهاى شخصى خود را انجام مى دهد و هم با آن كار مى كند، خمس تعلّق مى گيرد؟

ج ـ ظاهراً متعلّق خمس نيست؛ چون نمى توان آن را سرمايه متعلّق خمس دانست، از آن جهت كه به عنوان مئونه از آن استفاده مى شود و در كنارش از باب ناچارى، با آن كار هم مى كند. 6/9/78

(س 1586) يك ماشين پيكان سوارى داشتم كه آن را به مبلغ سه ميليون و هفتصد و پنجاه هزار تومان فروختم و دو روز بعد دو ميليون و پانصد هزار تومان براى خريد ماشين به حساب شركت ايران خودرو واريز كردم و مابقى پول نزدم هست كه تا هشت ماه ديگر پرداخت كنم. به بقيّه پول ماشينى كه تحويل مى گيرم و پول اوّليه من، خمس و سهم امام تعلّق مى گيرد يا خير؟

ج ـ ماشين در حدّ مئونه، حكم منزل را دارد و در اين حكم، فرقى بين ماشين قبلى و مابه التفاوت ماشين بعدى نيست و بنابراين، به نظر اين جانب، پولى كه انسان براى خريد ماشين مورد نياز يا تبديل به احسن نمودن آن كنار مى گذارد، متعلّق خمس نيست. 16/5/79

(س 1587) بنده مبلغى وام گرفته ام و مبلغ آن را براى خريد خودرو كه جزو نياز اين جانب است، استفاده نموده ام. حال اگر بر كلّ اين مبلغ، يك سال بگذرد، تكليف خمس آن چگونه است؟

ج ـ اگر پول را براى خريد ماشين شخصى گرفته، چون جزو مئونه است، خمس ندارد؛ ولى اگر براى خريد ماشين گرفته كه با آن كار كند، مثل تاكسى و ماشين بارى و...، جزو سرمايه است. لذا هر مقدار از وام كه اقساطش تا آخر سال خمسى پرداخت شود، جزو سرمايه است و بايد خمسش را بپردازد. 13/9/79

(س 1588) يك دستگاه اتومبيل خريدم و به شخصى دادم تا با آن كار كند، تا هم هزينه هاى نگهدارى ماشين تأمين شود، و هم به مخارج زندگى ام كمك كند. آيا به اين ماشين، خمس تعلّق مى گيرد؟ به درآمد حاصل از آن، چطور؟

ج ـ ماشين جزو سرمايه است، لذا خمس به آن تعلّق مى گيرد؛ ليكن يك مرتبه كه خمس را پرداختيد، تا ماشين را نفروشيد، متعلّق خمس نخواهد بود، و هر موقع كه آن را فروختيد، مازاد بر قيمت زمان تخميس جزو درآمد سال فروش است، امّا سود حاصل از ماشين، جزو ارباح مكاسب است، و اگر از مئونه سال زياد آمد، خمس آن را بايد بپردازيد. 17/7/74

(س 1589) اشخاصى تراكتورى خريده اند و زمين هاى كشاورزى را شخم مى زنند و اجرت مى گيرند، ليكن اجرت دريافتى آنان به اندازه مخارج زندگى است. آيا تراكتور خمس دارد يا خير؟

ج ـ همه آنچه كه از درآمد آن براى تأمين معيشت استفاده مى شود، سرمايه است و خمس به آن تعلّق مى گيرد، ولو در پرداخت خمس، به صورت اقساط عمل كند.

24/12/74