(س 1079)اذان گفتن اطفال مميّز در مساجد براى جماعات چه صورتى دارد؟

ج ـ فرقى بين اذان و اقامه مميّز غير بالغ با بالغ در احكام نيست و همان طور كه استماع اذان و اقامه از بالغ كفايت مى كند، از غير بالغ مميزّ هم چنين است. 27/2/78

(س 1080)نيّت نمازهاى جماعت به چه صورت است؟ منظور اين است كه به چه كسى، چگونه و در چه شرايطى مى توان اقتدا كرد؟

ج ـ همين قدر كه انسان بداند نمازش را با جماعت مى خواند، كافى است، هر چند امام جماعت را به اسم و رسم نشناسد؛ امّا بايد به عدالت او مطمئن باشد و هنگام اقتدا بايد متوجّه باشد كه امام جماعت مسجد محلّه شان است كه معمولاً اين گونه توجّه ها هست. 11/9/78

(س 1081) آيا عدم شركت در نماز جماعت يا جمعه، بدون عذر، گناه است يا خير؟

ج ـ خواندن نماز جماعت مستحب است و نماز جمعه، با وجود همه شرايطش، واجب تخييرى است؛ ولى احتياط در خواندن نماز ظهر است. 3/3/71

(س 1082) خواندن نماز فرادا توسط معدودى افراد در مسجد، همزمان با برپايى نماز پرشكوه جماعت، به جهت اختلافات شخصى با امام جماعت كه موجب ايجاد تفرقه و جدايى بين مأمومين و امام جماعت، و از بين رفتن ارزش و بهاى نماز جماعت گردد، چه حكمى دارد؟

ج ـ اگر نماز فرادا تفسيق عملى امام باشد، نماز، على الاحوط، باطل است؛ و به هر حال، با بودن نماز جماعت، نبايد انسان خود را از فيض بزرگ آن محروم كند. 13/11/75

(س 1083) آيا برپايى نماز جماعت در خانه، در صورت عدم توانايى بقيّه اعضاى خانواده بر شركت در نماز جماعت مسجد، افضل است يا اينكه سرپرست خانواده در مسجد نماز بخواند و بقيّه در خانه به صورت فرادا نماز را اقامه نمايند؟

ج ـ با تحقّق شرايط، مانعى ندارد، گرچه نماز در مسجد افضل است. 12/2/75

(س 1084) كسانى كه قرائت نمازشان غلط است، با قدرت بر تصحيح قرائت، آيا حضور آن ها در جماعت بدون حَرَج لازم است؟

ج ـ تصحيح قرائت بر آن ها واجب است، نه حضور در جماعت، ليكن اگر نمى روند قرائتشان را تصحيح كنند، عقلاً لازم است كه نماز را با جماعت بخوانند، تا اعاده و قضا بر عهده آنان نيايد. 28/2/76

(س 1085) اگر زنى با وجود منع شوهر از حضور او در نماز جماعت، در نماز شركت كند، آيا نمازش صحيح است يا خير؟

ج ـ نمازش صحيح است.

(س 1086) آيا مى توان نماز مؤخّر را به نماز مقدّم امام، با جماعت خواند؟ (مثلاً امام جماعت، مشغول نماز ظهر باشد و ما نماز عصر را با او بخوانيم).

ج ـ اقتداى هر نماز واجب به نماز واجب ديگر، كه احتياطى نباشد، مانعى ندارد.

22/12/69

(س 1087) حكم نمازى كه امام جماعت، نماز قضا و مأمومين نماز ادا را به او اقتدا مى كنند، چگونه است؟ اگر امام جماعت، نماز قضاى ديگران را بخواند، چطور؟

ج ـ اگر نماز امام، قضاى يقينى باشد، چه براى خود و چه براى ديگرى، مانعى ندارد.

3/6/75

(س 1088)شخصى به نماز جماعت حاضر مى شود. بعد از نماز متوجّه مى شود كه امام جماعت، آن امام جماعت هميشگى نيست و ايشان موقّتاً به جاى او آمده؛ امّا اين شخص از اوّل نماز به خيال اين كه امام جماعت دايمى است، اقتدا كرده است. اگر در حين نماز متوجّه اين امر شود، چه حكمى دارد؟

ج ـ اعاده ندارد و نماز جماعت، درست بوده و ثواب برده و آنچه معتبر است، عدالت امام جماعت است.

(س 1089)آيا انسان هر روز مى تواند نمازش را در جاهاى مختلف و به امامت امام جماعت حاضر در مسجد بخواند؟

ج ـ در صورتى كه امام جماعت را عادل بداند، مانعى ندارد. 14/7/79

(س 1090)آيا كسى كه نمازش را با جماعت مى خواند، ولى صداى امام جماعت را نمى شنود، خواندن سوره حمد بر او واجب است يا خير؟

ج ـ اگر مأموم در ركعت اوّل و دوم نمازهاى صبح و مغرب و عشا صداى امام را نشنود، مستحبّ است حمد و سوره را بخواند، ولى بايد آهسته بخواند، و چنانچه سهواً بلند بخواند، اشكال ندارد؛ امّا به هر حال، خواندن حمد و سوره بر مأموم، واجب نيست. 14/7/79

(س 1091) در نمازهاى يوميه، به جز نمازهاى ظهر و عصر (كه امام حمد و سوره را بلند مى خواند، ولى مأموم صداى امام جماعت را نمى شنود)، آيا نمازگزار بايد حمد و سوره را خودش هم بخواند؟

ج ـ اگر مأموم در نمازهايى كه بايد حمد و سوره را بلند خواند، صداى امام را نشنود، مستحب است كه حمد و سوره را بخواند. 10/11/74

(س 1092) آيا مى توانيم در نماز جماعت، بعد از نيّت و تكبيرة الاحرام، قصد فرادا كنيم يا بعد از خواندن يك ركعت بايد قصد فرادا كرد؟

ج ـ خواندن يك ركعت، لزومى ندارد و قصد فرادا، به طور كلّى جايز است. 30/1/72

(س 1093) اتصال صفوف در نماز چهار ركعتى با شكسته بودن نماز مأمومين مسافر از بين مى رود و بعد، با خواندن نماز ديگرى از جانب مسافران، درست مى شود. براى كسانى كه نمازشان تمام بوده است، تا آخر نماز، حكم جماعت محفوظ است يا خير؟

ج ـ اگر سريعاً اقتدا كنند، نماز جماعت صحيح است، يعنى جماعت ديگران هم صحيح است. 7/8/74

(س 1094) در خيلى از موارد ديده مى شود كه صف اول به وسيله يك يا دو نفر كه نمازشان شكسته است، قطع مى شود. بفرماييد مقدار فاصله اى كه باعث ضرر به جماعت مى شود، چقدر است؟

ج ـ اگر بين جاى سجده مأموم و جاى ايستادن امام به قدر يك قدم متعارف فاصله باشد، اشكال ندارد و نيز اگر بين انسان و مأمومى كه جلوى او ايستاده و انسان به وسيله او به امام متصل است به همين مقدار فاصله باشد، نمازش اشكال ندارد و احتياط مستحب آن است كه جاى سجده مأموم با جاى كسى كه جلوى او ايستاده، هيچ فاصله نداشته باشد.

(س 1095) ايستادن دانش آموزان مدارس ابتدايى در صف جماعت، چه حكمى دارد؟

ج ـ اگر مميّز باشند، نمازشان محكوم به صحّت است. 4/7/74

(س 1096) امام جماعت، مشغول به نماز جماعت مى شود و صفوف نماز هم تشكيل شده و امام جماعت، نيّت و تكبير مى گويد. حال سؤال اين است كه پس از امام جماعت بلافاصله شخصى كه با امام جماعت پنج نفر فاصله دارد، نيّت و تكبير مى گويد و پس از آن، ديگران مى گويند. حال نماز اين شخص صحيح است يا خير؟

ج ـ همين كه مأمومين آماده براى خواندن نماز با جماعت باشند، كفايت مى كند.

28/9/76

(س 1097) مسجدى دو طبقه و تازه ساز و در حال تكميل است، به نحوى كه هيچ گونه ارتباطى بين دو طبقه آن نيست و فضايى كه در مساجد ديگر مرسوم است كه افراد پايين از بالا و بالعكس قابل رؤيت هستند، وجود ندارد و قرار است كه خانم ها، در طبقه اول و آقايان در طبقه دوم مستقر شوند و جايگاه امام جماعت جهت اقامه نماز، در طبقه دوم است. اولاً، در فرض مذكور، نماز خانم ها صحيح است يا خير؟ در صورت عدم صحّت، تكليف نمازهاى خوانده شده چيست؟ ثانياً، با توجه به عدم وجود روزنه و محلِ ارتباط و اتّصال بين دو طبقه، اشكالى براى نماز جماعت ايجاد مى شود يا خير؟ ثالثاً، در صورت پوشيده بودن سقف طبقه اول و بودن امام جماعت در آن كه محلِ استقرار خانم هاست، نماز آقايان چه صورتى دارد؟ رابعاً، در صورت ايجاد روزنه و محلِ رؤيت بين دو طبقه، انتقال خانم ها به طبقه اول، چه حكمى دارد؟

ج ـ نماز خانم ها در طبقه پايين، حكم جماعت را ندارد و جماعتشان هم باطل است، چون امام جماعت، بالاتر از مأمومين است؛ ليكن با جهل به مسئله و اينكه در جماعت شرط است امام، بالاتر از مأموم نباشد، نمازشان در حكم فرادا و صحيح است، مگر آنكه ركنى كم يا زياد كرده باشند، كه نمازشان باطل است و اعاده و قضا هم دارد و به هر حال، نماز جماعت مردان در طبقه فوقانى، كه امام جماعت هم در همان طبقه بوده، صحيح است، و اگر در طبقه فوقانى كه بدون روزنه است، خانم ها نماز جماعت بخوانند و مأموم باشند، مانعى ندارد، چون وجود حايل بين زن ها و مردها، مضرّ به جماعت نيست؛ ولى اقتداى مردان در طبقه فوقانى، به خاطر وجود حايل و نبود رؤيت و ديد، باطل است و خلاصه در نماز جماعت، نبودن حايل براى مردان و بالا نبودن موقف امام جماعت از مأمومين، مطلقاً (چه مأموين مرد باشند يا زن) شرط است. 7/10/74

(س 1098)اگر مرد و زن مَحرم، در يك صف واحد نماز جماعت بخوانند. مثلاً در خانه، پدر به عنوان پيش نماز و همسر و بچه هاى دختر و پسر به عنوان مأموم اقتدا كنند، نماز چه حكمى پيدا مى كند؟

ج ـ مانعى ندارد و نماز و جماعت، صحيح است و آنچه در مورد تقدّم زن بر مرد آمده، به نظر مى رسد كه يك نهى ارشادى است؛ يعنى نهى از تقدّم زن يا پهلوى هم بودن به خاطر آن است كه حواس در نماز، جمع تر باشد و اين جهت، در مورد سؤال تحقّق ندارد. 31/1/79

(س 1099)از قديم در مساجد و غير مساجد، بين زنان و مردان، پرده اى حايل بوده و هست. اكنون عدّه اى مى گويند پرده و ديوار بين زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه كردن، لزومى ندارد. آيا اين درست است؟

ج ـ اگر امام، مرد و مأموم، زن باشد، چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و مأموم ديگرى كه مرد است و زن به واسطه او به امام متّصل شده است، پرده و مانند آن نباشد، اشكال ندارد؛ ليكن رعايت عفاف و سِتر، براى زن لازم است و هر امرى كه سبب از بين رفتن مستورى و عفيفه بودن گردد، نبايد انجام گيرد. 10/7/79

(س 1100)در صف جماعت پنج نوجوان نابالغ امّا مميّز كنار هم ايستاده اند. آيا نماز فرد بالغى كه توسط اين چند نفر به جماعت وصل مى شود، صحيح است؟ و آيا به طور كلّى ايستادن چند غير بالغ مميّز در كنار هم خللى در اتّصال ايجاد نمى كند؟

ج ـ نمازشان صحيح است و حكم بالغ را دارند. 6/8/77

(س 1101)بنا بر جواز تقدّم زن بر مرد در حال نماز، اگر مرد اتّصالش به صف جماعت به وسيله زن در حال مساوى بودن محل يا متأخّر بودن، تحقّق يابد، آيا نماز مرد صحيح است يا خير؟

ج ـ نماز و جماعتش صحيح است. 5/2/85

(س 1102)اگر نمازگزاران در طبقه فوقانى در حالت قيام، صف جلو را مى بينند ولى در حالت سجده نمى بينند، براى مردها آيا نماز صحيح است يا خير؟

ج ـ آنچه در صحّت نماز در طبقه فوقانى معتبر است، آن است كه گفته شود با هم نماز مى خوانند، ولو با باز بودن مقدارى از سقف مُشرف به طبقه اوّل، وگرنه بديهى است كه طبقه دوم، از جهت جاى پا و محلّ ايستادن، با طبقه اوّل حايل دارد، و آنچه مضرّ است، حايل بين افراد در طبقه دوم نسبت به همديگر است.

26/1/77

(س 1103) اگر مأموم در ركعت سوم يا چهارم در حالى كه امام آماده رفتن به ركوع است، اقتدا كند، آيا نمازش صحيح است يا خير؟ اگر قبل از آنكه امام به ركوع برسد (يعنى در بين راه باشد) مأموم اقتدا كند، نمازش چه حكمى دارد؟ آيا واجب است كه صبر كند تا امام به ركوع برسد و بعداً اقتدا كند يا خير؟

ج ـ اقتدا از زمانى كه تكبير براى رفتن به ركوع گفته مى شود، درست است. 10/7/74

(س 1104) كسى كه در نماز جماعت، در ركعت دوم، اقتدا مى كند ولى به ركوع امام نمى رسد، منظور از اينكه گفته شده نمازش به طور فرادا صحيح است، چيست؟ آيا مراد اين است كه بايد از آن حالت برگردد، و بعد از تكبيرة الاحرام به بعد را ادامه دهد يا اينكه همان را ركعت اول قرار دهد؟

ج ـ اگر به ركوع امام نرسيد، مى تواند حمد و سوره را بخواند و فرادا نماز خود را تمام كند، و يا صبر كند تا امام به ركعت بعدى برسد و با جماعت بخواند، يعنى ركعت سوم امام و اول مأموم كه باز حمد و سوره را مى خواند، امّا آهسته و با قصد نماز جماعت و اگر به ركوع رفت، در حالى كه امام سر از ركوع برداشته، يا شك دارد كه به ركوع امام رسيده يا خير، نمازش به صورت فرادا درست است و يك ركعت محسوب مى شود. 18/6/71

(س 1105) امام جماعتى قنوت را فراموش مى كند و بعد از ركوع، قنوت را مى خواند. آيا مى توان در اين حال به او اقتدا كرد؟

ج ـ اقتدا در اين ركعت، به خاطر آنكه ركوع را درك نمى كند، صحيح نيست. 9/7/74

(س 1106) اگر قنوت شخصى در ركعت دوم نماز جماعت، طولانى شود، به طورى كه به ركوع امام نرسد، آيا رسيدن به سجده، كفايت مى كند يا خير؟

ج ـ اگر عمداً قنوت را طول دهد تا امام از ركوع بلند شود، معصيت كرده؛ و اگر عمدى نباشد، معصيت نشده و در هر صورت نماز و جماعتش، صحيح است. 3/4/73

(س 1107) آيا اعاده نماز جماعت با جماعتى غير از جمعيت اول و يا با جماعتى بيشتر از بار اول، تا سه مرتبه، جايز است؟

ج ـ مانعى ندارد و اِعاده نماز جماعت، با اختلاف مأمومين و يا امام، مطلقاً مستحب است. 28/2/76

(س 1108) آيا امام جماعت مى تواند در يك وعده، سه بار نماز ظهر و عصر را در يك محل و با نيّت ادا بخواند؟ (البته مأمومين در هر نماز عوض مى شوند).

ج ـ مانعى ندارد. 8/2/75

(س 1109)آيا شخصى مى تواند در نماز عيد سعيد فطر يا قربان بيش از دوبار امام جماعت واقع شود؟

ج ـ مانعى ندارد و اعاده نماز با اختلاف مأمومين و يا امام مطلقاً، مستحبّ است.

26/11/78

(س 1110) گفته شده كه اگر امام جماعت، نماز جماعت را براى عدّه ديگرى اعاده كند، مشروط به اين كه اعضاى جماعت قبلى در اين نماز نباشد، بلا اشكال است. حال سؤال اين است كه آيا چند تن از مأمومين نماز قبلى مى توانند نماز قضاى احتمالى را در اين جماعت بخوانند؟

ج ـ خارج از مورد نصّ و دليل است و نمى توانند اقتدا نمايند و به همان مورد بدون اشكال، بايد اكتفا شود. 16/10/77

(س 1111) در نماز جماعت، اگر مأموم بعد از نماز فهميد كه به جهتى، نماز امام باطل بوده، آيا نماز مأموم صحيح است؟ چنانچه مأموم به قصد متابعت از امام، ركن اضافه به جا آورده باشد و بعد بفهمد كه نماز امام باطل بوده، چه حكمى دارد؟

ج ـ چون جماعتش صحيح است، لذا مانند بقيّه جماعت ها، زياد كردن ركن مُغْتَفَر است و موجب بطلان نيست. 29/10/73

(س 1112)اقتداى مسافر مكروه است. سؤال اين است كه ملاك، مسافرت است يا شكسته بودن نمازش؟ يعنى فقط اقتدا به نمازهاى چهار ركعتى مكروه است يا اقتدا به نماز مغرب و صبح هم مكروه است؟

ج ـ ملاك، شكسته بودن نماز و اختلاف امام و مأموم است در قصر و اتمام. 26/11/76

(س 1113)اگر مأموم در نماز مغرب و عشا يك ركعت از امام عقب است، در ركعت دوم نمازش (كه ركعت سوم امام جماعت است)، آيا بايد قرائت نمازش را به تبعيت از امام، آهسته بخواند يا قرائت (حمد و سوره) نمازش را بنا بر اصل، بلند بخواند؟

ج ـ بايد حمد و سوره و بسم الله را آهسته بخواند، به صورتى كه تُن و جوهره صدا آشكار نشود. 26/1/79

(س 1114)اگر مأمومين در نماز جماعت، اذكار را بلند بگويند كه باعث اختلال حواس امام جماعت بشود، در اين صورت آيا جايز است يا خير؟

ج ـ مكروه است كه مأموم، ذكرهاى نماز را طورى بگويد كه امام بشنود. 25/1/78

(س 1115)آيا در نماز جماعت مى توان ذكرها را زودتر از امام جماعت گفت يا خير؟

ج ـ مى توان و جايز است، هر چند بعد از گفتن امام، بهتر است. 29/10/76

(س 1116)حكم زودتر از امام جماعت، سلام دادن و نماز را تمام كردن چيست؟

ج ـ سلام دادن مأموم قبل از امام در نماز، گرچه عمداً هم باشد، نمازش صحيح است؛ ليكن احتياط مستحب آن است كه پيش از امام، سلام ندهد. 19/10/79

(س 1117)اگر كسى قبل از امام به ركوع رود يا قبل از امام سر از سجده بر دارد، آيا نمازش صحيح است؟

ج ـ آرى، نمازش صحيح است؛ امّا نبايد اين كار را بكند. 9/2/78

(س 1118)امام جماعت، تكبيرة الاحرام مى گويد و هنوز سوره حمد را آغاز نكرده، متوجّه مى شود كه تكبير را اشتباه گفته يا موقع گفتن، تعادل نداشته است. لذا به مأمومين مى رساند كه تكبير نگويند تا، مجدداً آن را اعاده كند. آيا مأمومينى كه قبل از اشاره امام تكبير گفته اند، مى توانند آن را بشكنند و مجدّداً اعاده كنند؟

ج ـ آرى، مى توانند، بلكه بايد چنين كارى را انجام دهند، چون گفتن تكبيرة الاحرام، قبل از آن كه امام جماعت، تكبيرة الاحرام صحيح را بگويد، موجب بطلان جماعت و نماز مأموم است. 1016/77

(س 1119)در نماز جماعت، امام سهواً بعد از تكبيرة الاحرام به ركوع مى رود، در اين مورد، تكليف مأمومين چيست؟

ج ـ بايد نماز را فُرادا بخوانند، چون نه خودشان حمد خوانده اند و نه امامشان.

6/8/77

(س 1120)در موارد جواز عدول تا كجاى نماز جايز است كه عدول صورت بگيرد؟ و در كجا ديگر عدول، جايز نخواهد بود؟

ج ـ عدول، قبل از گفتن سلام آخر، يعنى «السلام علينا و على عبادالله الصالحين»، جايز است. 27/2/78

(س 1121)اگر كسى در يكى از ركعت هاى نماز چهار ركعتى كه امام در حال ركوع است، به ركوع امام رسيد و به امام اقتدا كرد و امام، بعد از دو سجده از جا برخاست، اگر مأموم كه تازه به ركوع امام رسيده، نمى داند اين ركعتى كه امام جماعت در حال حاضر مى خواند، ركعت دوم است و يا ركعت چهارم؛ 1. آيا مأموم بايد حمد و سوره يا حمد را به تنهايى بخواند يا نه؟ چه طور مأموم بداند كه ركعت دوم و يا چهارم امام جماعت است؟ 2. اگر مأموم بعد از نماز فهميد كه ركعت دوم نماز بوده، ولى سهواً حمد و سوره يا حمد تنها را خوانده، آيا نماز مأموم صحيح است؟

ج 1ـ نماز صحيح است، اما بايد حمد و سوره را به قصد قربت مطلقه بخواند تا اگر وظيفه اش بوده، عمل به وظيفه شده، وگرنه قرآنى خوانده شده و مضّر به نماز نبوده است.

ج 2ـ آرى، نماز مأموم، صحيح است و قرائت سهوى، مضرّ صحّت نماز نيست؛ كما اين كه ترك قرائت، سهواً نيز مضرّ نيست. 9/2/78

(س 1122) در يكى از ركعات جماعت، امام به شك مى افتد كه يك سجده انجام داده يا دو سجده. برخى مأمومين هم در شك هستند. بعد از اتمام نماز، هم براى امام و هم براى مأمومين، يقين حاصل مى شود كه يك سجده انجام شده. حال تكليف امام و مأمومينى كه با شك، با يك سجده قيام كرده اند، چيست؟ تكليف مأمومينى كه با اطمينان به انجام شدن يك سجده، همراه جماعت، نماز را با يك سجده تمام كرده اند، چيست؟

ج ـ اگر شكّشان قبل از تجاوز بوده، وظيفه، اعتناى به شك بوده، و اگر بعد از تجاوز از محلّ است، وظيفه، عدم اعتنا به شك است؛ ليكن اگر در فرض اعتنا، وظيفه كه سجده بوده به جا نياورده اند، به خاطر جهل به مسئله، نمازشان صحيح است؛ ليكن سجده را بايد قضا نمايند. 16/10/77

(س 1123) آيا مأموم مى تواند در اثناى نماز جماعت، مثلا در قنوت، قصد فُرادا كند و ادامه نماز را سريع تر از امام بخواند و نماز دوم خودش (مثلا نماز عصر يا عشا) را به نماز اوّل امام، اقتدا كند؟

ج ـ انسان در بين نماز جماعت مى تواند نيت فُرادا كند، ولى اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره، نيّت فرادا نمايد، بايد مقدارى را كه امام نخوانده بخواند. 26/1/79

(س 1124)آيا شخصى كه مشغول نماز واجب است و نماز جماعت برپا مى شود و مى ترسد اگر نماز را تمام كند؛ به جماعت نمى رسد مى تواند سر دو ركعتى سلام دهد تا به جماعت برسد؟

ج ـ مى تواند، ليكن بايد نيّت نماز مستحب نمايد. 20/11/82

(س 1125) اگر در مدرسه شبانه روزى طلاّب، جهت شركت در نماز جماعت صبح، اجباراً طلاّب را بيدار نمايند و در صورت عدم شركت افراد در جماعت، در نمره انضباط طلاّب تأثير دهند، اين كار، چه حكمى دارد؟ آيا حرام است يا شرعاً جايز است؟

ج ـ گرچه تا شخصى راضى نباشد، نمى توان او را براى نماز بيدار نمود؛ ليكن شركت در نماز جماعت، مطلوب و بحث نمره انضباط هم تابع مقرّرات مدرسه است.

15/1/79

(س 1126)اگر امام جماعت بگويد: «راضى نيستم به من اقتدا كنيد»، آيا حرفش اعتبار دارد يا خير؟ شخصى (واجد شرايط امامت) در حال خواندن نماز واجبِ خودش است، ما بدون اين كه او بفهمد، به او اقتدا مى كنيم و يا ممكن است وقتى كه اقتدا كرديم، متوجّه شود. آيا اين جماعت صحيح است؟

ج ـ اقتدا به امام جماعتى كه راضى به اقتدا نيست، مانعى ندارد؛ چون نيّت جماعت و رضايت امام به جماعت، شرط تحقّق جماعت در حقّ مأموم نيست. 26/1/79

(س 1127)اگر كسى در ركعت دوم نماز اقتدا كند، آيا واجب است با تشهّد امام تشهّد بخواند يا مستحبّ است؟

ج ـ خواندن تشهّد از حيث متابعت، مستحبّ است نه واجب. 14/7/78

(س 1128)اگر كسى در نماز جماعت به تشهّد ركعت آخر رسيد و براى درك ثواب، «الله اكبر» گفت و نشست، آيا در اين حال، تجافى كند يا معمولى بنشيند؟ در موقع سلام امام چه طور؟

ج ـ تجافى نمايد و تا آخرين سلام، صبر كند. 14/7/79

(س 1129)كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن ادرار يا باد معده جلوگيرى نمايد، آيا مى تواند در صف اوّل نماز جماعت بايستد؟

ج ـ آرى، مى تواند، چون نمازش كه حسب وظيفه خودش عمل مى نمايد، صحيح و درست است و صحّت نماز مكلّف نزد خودش در صحّت قرار گرفتن در صف جماعت، كفايت مى كند. 16/5/79