(س 1068) اگر ولد اكبر در حين فوت پدر جنون داشته باشد، قضاى نماز و روزه پدر بر گردن چه كسى است؟

ج ـ وقتى كه عاقل شد بايد نماز و روزه پدر را قضا كند و چنانچه پيش از عاقل شدن بميرد، بر پسر دوم چيزى واجب نيست.

(س 1069 ) نماز و روزه قضاى پدر كه بر پسر بزرگ واجب است، آيا منظور موقع فوت پدر است يا اولين پسر متولد شده؟

ج ـ ملاك ولد اكبر، موقع فوت پدر است.

(س 1070) پدرى حدود پنجاه سال اصلا نماز نخوانده و روزه هم نگرفته و پسر بزرگ آشكارا به او اعلام مى كند كه من بعد از فوت شما قضاى نماز و روزه ات را انجام نخواهم داد. آيا پسر بزرگ تر بعد از فوت پدرش مى تواند به گفته خودش عمل نمايد يا خير؟

ج ـ قضاى نماز و روزه اى كه پدر يا مادر از روى نافرمانى خداوند سبحان عمداً ترك كرده اند، مطلقاً بر فرزند واجب نيست. 5/2/85

(س 1071) مى دانم كه مرحوم پدرم به دليل ابتلا به بيمارى در زمان حيات خويش نماز و روزه خود را به جا نياورده است. قضاى اين مدت پس از فوت ايشان به عهده چه كسى است؟

ج ـ قضاى آنچه كه از نماز پدر فوت شده، بر عهده ولد اكبر است؛ ليكن در روزه هاى فوت شده به خاطر بيمارى شرط است كه پدر تمكّن قضاى آن را تا رمضان ديگر داشته باشد ولى به جا نياورده، بنابراين چنانچه نامبرده مى توانسته قضاى روزه هاى سال فوت شده را تا رمضان ديگر به جا آورد، قضاى آن بر ذمّه ولد بزرگتر است وگرنه قضا ندارد. 30/2/70

(س 1072) اگر پدرى فوت كند و وصيّت هم نكند و پسر بزرگتر نيز متشرّع نباشد. آيا پسر كوچك تر كه بالغ و عاقل است، مى تواند در مورد مسائل مربوط به نماز و روزه متوفّى اقدام كند؟

ج ـ گرچه نماز و روزه ها بر پسر كوچك تر واجب نيست، ولى مى تواند از طرف پدر به جا آورد. 11/7/69

(س 1073 )شخصى كه پدرش مرحوم شده و نمازش از حيث مخارج حروف غلط داشته. آيا قضاى نمازهايش بر پسر بزرگ تر واجب است؟

ج ـ قضا واجب نيست، مگر آن كه فرزند بزرگ مطمئن باشد كه پدرش نمازهايش باطل بوده؛ يعنى با توجّه به اين كه حمدش غلط است و حمد غلط خواندن موجب بطلان نماز است و قدرت بر ياد گرفتن هم داشته و در عين حال، ياد نگرفته است در اين صورت قضا بر او واجب است، گرچه به نظر اين جانب بطلان نمازش چون طغياناً بوده، قضايش بر او واجب نيست به هر حال قضا نمودن نماز براى او احتياطاً كار خير و مطلوبى است نه واجب. 27/2/78

(س 1074) اگر پسر بزرگ كه نماز قضاى پدر و مادر بر او واجب است، نداند چه مقدار نماز و روزه بدهكار هستند، تكليف چيست؟

ج ـ بيش از حدّاقل بر او واجب نيست. 5/2/85

(س 1075) پدرى دارم كه از نظر عقلى بسيار ضعيف است و در انجام دادن واجبات مثل نماز و روزه و... قصور فراوان دارد. آيا با اين اوصاف كه ايشان از نظر عقلى ضعيف است و حتّى با تلقينات مكرّر هم توان يادگيرى را ندارد، آيا بنده به عنوان فرزند ارشد ايشان مى بايد واجبات او را بعد از فوت انجام دهم يا خير؟

ج ـ چيزى بر شما واجب نيست؛ ولى مى توانيد از طرف پدر به جا آوريد. 15/9/79

(س 1076)پدر من نمازش را با عجله مى خواند به طورى كه براى مثال حتّى سوره حمد را ناقص مى خواند و سوره توحيد را در مواقعى اصلاً نمى خواند. بنده بارها تذكّر داده ام كه نماز شما باطل است؛ ولى اهمّيتى قائل نمى شود و به همان صورت مى خواند. آيا نماز ايشان بعد از فوت بر من كه پسر بزرگ خانواده ام واجب مى شود يا خير؟

ج ـ قضا بر شما واجب نيست به جهت اين كه ايشان به تكليف خويش عمل نموده و نمازهايش قضا ندارد تا بر شما كه وَلَد اكبر هستيد با فرض شرايط ديگر واجب باشد. 25/1/77

(س 1077)اگر فردى از دنيا برود و وصيّت كند كه نمازهاى قضا شده اش و روزه هاى قضا شده اش را به جا آورند؛ امّا فرزندان وى اعتنا نكنند و سرمايه شخص را مصرف كنند، در اين صورت اين مال چه حكمى دارد؟ و آيا فرزندان وظيفه اى دارند يا خير؟

ج ـ نماز و روزه ميّت كه معلوم است به عهده اش بوده چه از راه وصيّت معلوم گردد و يا از راه ديگر اگر وَلَد اكبر دارد بر عهده اوست؛ وگرنه به مالش چيزى تعلّق نمى گيرد و به عهده كسى هم نيست چون نماز و روزه نه دَين است، نه در حكم دَين تا از اصل مال خارج شود. آرى، اگر ميّت وصيّت نمايد كه براى من از اموالم نماز و روزه بگيريد از ثلث مال خارج مى شود ونسبت به ثلث نافذ است و وُرّاث تا وقتى كه به وصيّت عمل ننموده اند، حقّ تقسيم اموال را ندارند چون مال مشاع است. 1/6/79

(س 1078) مادرم از پنجاه و پنج سالگى به بيمارى آسم مبتلا گرديد و به علت بيمارى در اداى نمازش اختلالى به وجود آمد و به جهت استفاده از داروهاى مختلف نيز توانايى روزه گرفتن را نداشت. با اين توضيحات نمى دانيم وى تا چه حد نماز و روزه خود را به جا آورده است و مى خواهيم دِينى كه بر ذمّه اوست ادا كنيم. اگر قضاى نماز و روزه را پسر بزرگتر انجام ندهد، آيا مى توان اين كار را بين فرزندان ايشان تقسيم كرد يا خير؟

ج ـ انجام قضاى نماز و روزه مادر كه از روى نافرمانى ترك نكرده (آن چنان كه قضاى اعمال پدر بر پسر بزرگتر واجب است)، واجب مى باشد و فرزندان ديگر هم مى توانند قضاى آن ها را به جا آورند، اگر چه بر آن ها واجب نمى باشد. 5/2/85