(س 976)كسى كه از منزل قصد مسافرت دارد، ولى مى خواهد از محلّ كارش كه با منزل حدود بيست كيلومتر فاصله دارد، به سفر برود، نماز و روزه اش به چه صورتى است؟ همچنين اگر از مسافرت، قبل از اين كه به منزل برود، به محلّ كار خود مراجعه كند، نماز و روزه اش چه حكمى دارد؟

ج ـ چون محلّ كار كم تر از مسافت شرعى است، بحث كثيرالسفر بودن يا شغل در سفر، مطرح نيست. لذا در مورد سؤال، اگر شخصى از محلّ سكونت خود قصد مسافت شرعى داشته باشد، ولو در ضمن مسافت بخواهد كار روزمرّه خود را انجام دهد، نماز و روزه او شكسته است و موقع بازگشت نيز تا به وطن خود نرسد، نماز و روزه او شكسته است. 11/12/77

(س 977) نماز و روزه كسى كه در غير وطن خود سكونت دارد و از محلِ سكونت تا محلِ كارش، كمتر از مسافت شرعى تردّد مى نمايد، و نمى داند كه آيا طول ده روز، از مسافت شرعى خارج مى گردد يا خير، با توجه به اينكه اختيارش در دست اداره مربوط است، چه حكمى دارد؟

ج ـ نماز كسى كه بين محلِ سكونت و محلِ كارش، در مسافتى كمتر از مسافت شرعى تردّد مى كند، تمام است، امّا سفر به ميزان مسافت شرعى، موجب قصر است. 12/11/72

(س 978) نماز و روزه كسى كه مدتى در غير وطن خود ساكن شده و هر روز مسافتى كمتر از 5/22 كيلومتر را طى مى كند، چگونه است؟ نماز و روزه اش، اگر فاصله دو محل از مسافت شرعى بيشتر باشد، چگونه است؟

ج ـ در هر صورت، نماز و روزه او تمام است، چون اگر مسافت، كمتر از مسافت شرعى باشد، مسافر نيست و احكام مسافر بر او بار نمى شود و محلِ سكونت براى او در حكم وطن است، و اگر بيش از مسافت شرعى باشد، در حكم كثيرالسفر است و نماز و روزه او تمام است. 3/6/75

(س 979)معلّمانى كه در محلّ كار خود نماز را كامل مى خوانند و محلّ كار، برايشان حكم وطن را دارد، از محلّ كار مى توانند به فاصله كم تر از 24 كيلومترى مسافرت نمايند و نمازشان كامل باشد يا اين كه فقط در محلّ كار، نمازشان كامل است؟

ج ـ نماز در محلّ مسكونى كه بناست مدّتى در آن جا بمانند، مانند طلاّب حوزه هاى علميّه و يا دانشجويان و يا مأموران به خدمت از طرف دولت يا غير آن ها، تمام است، و روزه هم بايد بگيرند؛ چون اين گونه محل هاى مسكونى در حكم وطن است و نسبت به محل هاى تدريس كه فاصله آن ها كم تر از حدّ مسافت به محلّ مسكونى است، نماز نيز تمام است و روزه بايد گرفته شود؛ به علاوه كه اگر به قدر مسافت هم باشد، چون مسافرت به آن جاها زياد است، به حكم كثيرالسفر، نمازشان تمام است و روزه هم گرفته مى شود. بنا بر آنچه گفته شد، در تمام چهار مورد ذكر شده، نماز تمام است و روزه گرفته مى شود و حكم سفر، مترتّب نيست. 26/10/78

(س 980) فردى نظامى هستم كه در تهران متولّد شده ام، در حال حاضر در اطراف كرج، در منزل سازمانى سكونت دارم. با اين توضيح بفرماييد آيا بنده مى توانم كرج را وطن دوم خودم حساب كنم؟ آيا خانواده ام نيز مى تواند كرج را وطن دوم خود قرار دهد؟ فاصله بين محلِ كار و محلِ سكونت جديد، حدود سى كيلومتر است، نماز و روزه ام چه حكمى دارد (همين طور اگر به تهران، براى انجام كارى، مسافرت نمايم)؟ در مأموريت هايى كه از طرف اداره به بنده واگذار مى شود، حكم نماز و روزه ام چگونه است؟

ج ـ جايى كه انسان بنا دارد مدتى در آنجا بماند (مثل قم و نجف براى محصلين حوزه هاى علميه، دانشگاه ها براى دانشجويان و محلِ كار براى كارمندان مأمور موقت)، در حكم وطن است، لذا خانه سازمانى اطراف كرج، در مفروض سؤال، براى شما در حكم وطن است، و نماز و روزه شما در آنجا مثل نماز و روزه در وطن اصلى، تمام است، و نيازى به قصد اقامه ندارد، امّا هنگام تردّد شما بين محلِ سكونت جديد و بين محلِ كار و بين محلِ سكونت جديد و تهران و مسافرت هاى ديگر، چون شما كثيرالسفر مى باشيد، به حكم كثيرالسفر، نمازتان تمام است و روزه هم بايد بگيريد؛ و ناگفته نماند كه اتخاذ وطن، تابع شرايط زندگى و تصميم و قصد در آنجاست. 5/11/74