(س 640) خونِ داخل بينى كه بيرون نمى آيد ولى با آينه ديده مى شود، آيا براى نماز اشكال دارد يا خير؟

ج ـ براى نماز ضررى ندارد. 17/4/74

(س 641) عده اى از كارگران معدن هستيم كه از صبح تا غروب آفتاب در معدن مشغول به كار هستيم. تعدادى دستشويى در آنجا قرار دارد كه فاقد آب است، و به همين دليل بدن و لباسمان پاك نيست. بفرماييد تكليف ما نسبت به اداى نماز چگونه است؟

ج ـ خواندن نماز با لباس يا بدن نجس از روى ناچارى، مانعى ندارد. 14/7/75

(س 642) شخصى نزديك صبح جُنُب شده و زمانى كه از خواب بيدار مى شود، مى بيند كه وقت غسل و تطهير كردن ندارد، لذا تيمّم بدل از غسل مى كند تا نماز را به جا آورد. آيا مى تواند در همان حال و با همان لباس نماز را به جا آورد؟

ج ـ اگر نتواند بدن را تطهير و لباس را تعويض يا تطهير كند اگر در بيابان است، بايد به دستورى كه براى برهنگان گفته شده، نماز بخواند؛ و اگر نتواند برهنه نماز بخواند، نماز خواندن با آن حال، مانعى ندارد، ولى تا مى تواند بايد نجاست را كم كند؛ ولى اگر در غير بيابان باشد، بايد در همان لباس نماز بخواند، ليكن احتياط مستحب آن است كه نماز را در لباس پاك قضا نمايد. 17/2/69

(س 643) شخصى مبتلا به بيمارى قارچ در ناحيه دستگاه تناسلى مى باشد كه با خارش شديد همراه است و معمولا لباس زيرين را به خون يا ترشحات زردرنگ آلوده مى كند. آيا مى تواند با اين لباس نماز بخواند؟

ج ـ خون زخم يا جراحت يا دُمَل كه آب كشيدن بدن يا لباس يا عوض كردن لباس براى بيشتر مردم يا براى خصوص او سخت است، تا وقتى كه زخم يا جراحت يا دُمل خوب نشده است، گرچه نجس مى باشد، ولى مى تواند با آن خون نماز بخواند. 21/7/82

(س 644)كسى كه كنترل ادرار خود را ندارد و نمى داند كه چه ساعاتى مى تواند خود را كنترل كند، اگر در حين نماز نجس شود، چه حكمى دارد؟ كسى كه كنترل مدفوع خود را ندارد، چه طور؟

ج ـ چنين كسى قبل از هرنماز بايد خودرا تطهير نمايد و بهوسيله اى از سرايت نجاست ادرار درحدّ امكان به جاهاى ديگر بدن ولباس، خودرا محفوظ بدارد و بيرون آمدن ادرار براى امثال موارد ذكر شده در سؤال كه شخص وقت معيّنى را به قدر وقت نماز كه در آن وقت ادرار بيرون نيايد، از خود سراغ ندارد، مضرّ به صحّت نمازش نيست و اكتفا به يك وضو براى آن ها نسبت به دو نماز كه پشت سر هم خوانده مى شود، خالى از قوّت نيست؛ ليكن احتياط، در گرفتن يك وضو براى هر نماز است و در اين حكم، فرقى بين مدفوع و ادرار نسبت به وضو و تطهير نيست. 23/1/77

(س 645)بدن برخى از بيماران بسترى در بيمارستان به واسطه خونگيرى و... نجس است و بعضى نيز لباسشان نجس است. در صورتى كه امكان غسل و دسترسى به لباس پاك نباشد، براى اداى نماز چگونه بايد عمل كنند؟

ج ـ در صورت ناچارى مانعى ندارد و صحيح است، به شرط آن كه به مقدار توان، لباس هاى نجس را كم كنند و سبُك نمايند؛ چون تخفيف در نجاست، مانند اصل طهارت و پاك بودن بدن و لباس، شرط صحّت نماز است. 29/5/77

(س 646)اگر در دو جاى بدن يا لباس لكّه خون، هر كدام به اندازه حدوداً يك درهم باشد، آيا نماز خواندن با آن ها اشكال دارد؟

ج ـ آن مقدار از خون لباس در نماز معفوّ است كه اندازه آن كم تر از يك درهم باشد و در فرض سؤال، چون هر يك به قدر درهم است، معفوّ نيست؛ و ناگفته نماند كه به مقدار درهم و مازاد، معفوّ نيست و نيز در خون هاى متعدّد و مختلف، معيارْ مجموع آن هاست نه هر يكْ جداگانه. بنابراين، اگر هر يك مستقلاً كم تر از يك درهم باشند، ليكن مجتمعاً به قدر يك درهم يا زيادتر باشند، معفوّ نيست. 29/5/77

(س 647) در مواردى كه در قسمتى از بدن شخص، زخم هاى بزرگ و كوچك متعدّدى باشد، وضعيت فعلى درمان او چنين است كه در انجام دادن كارهاى درمانى از قبيل: بخيه، ضدّ عفونى كردن و پانسمان و غير آن، منطقه اى كه مشتمل بر آن زخم هاست، كلاًّ متنجّس مى شود و اين نجس شدن، به وسيله خون خارج شده از زخم نيست؛ بلكه خون، با داروهاى ضدّ عفونى غالباً زايل مى شود؛ ليكن با آغشته كردن محل با مواد ضدّ عفونى و دارويى، كلّ قسمت مشتمل بر زخم ها متنجّس مى شود و حتّى ممكن است به دليل حال بدِ بيمار و ناحيه زخم، نجاست ديگرى از قبيل بول و غائط نيز در اين مسئله دخالت نمايد. از طرفى به دليل حَرَجى بودن و ضرر داشتن، تطهير امكان پذير نيست و از طرفى رطوبت خارجيه مورد عفو نيست. با توجّه به موارد گفته شده، در خصوص چند سؤال ذيل، نظر خود را اعلام فرماييد:

1. آيا عفو از خون جروح و قروح، مواردى را كه رطوبات خارجى وارد منطقه زخم بشود، به طورى كه ورود اين رطوبات، لازمه معالجه و درمان باشد و باعث متنجّس شدن بخشى از بدن گردد و تطهير آن حرجى باشد، شامل مى شود يا خير؟

2. در سؤال فوق، اگر رطوبت خارجى به طور اتّفاقى وارد شود و لازمه درمان نباشد، مثل اين كه دارويى نشت كند يا مايعى روى زخم بريزد، عفو در نمازْ شامل آن مى شود يا نه؟

3. در مواردى كه علاوه بر خون جروح، نجاست ديگرى از قبيل بول و غائط در بخش مجروح بدن دخالت داشته باشد و تطهير، حَرَجى باشد، عفو شامل مى شود يا خير؟

4. در هر موردى از موارد فوق كه از شمول معفوّ بودن خون قروح و جروح خارج باشد، ولى تطهير بدن يا لباس به دليل زخم يا بيمارى داراى حَرَج شخصى يا نوعى يا داراى ضرر براى زخم باشد، تكليف شخص از نظر نحوه اقامه نماز چيست؟

ج ـ در مسئله عفو از نجاست در نماز، دو عنوان مورد عفو است و هر كدام هم مستقل است: 1. خون كم تر از درهم بغلى (يعنى تقريباً به اندازه يك اشرفى)؛ 2. خون قروح و جروح و لوازم آن و غير لوازم كه ازاله اش حَرَجى باشد و نتوان به سهولت آن را تطهير و يا مرتفع نمود، و موارد مرقومه (سؤال هاى فوق) از مصاديق عنوان دوم است كه با حَرَج، معفوّ است. آرى، در عنوان اوّل، همان قيود و ضيقى كه در عبارات اصحاب آمده، به خاطر اقتصار بر مورد نص، معتبر شناخته شده و با بودن عنوان موسع دوم، ضيق عنوان اوّل براى افراد مشكلى به وجود نمى آورد. «يريد الله بكم اليُسر و لا يريد بكم العُسر». 11/11/77

(س 648) اگر انسان احتمال دهد كه هنگام شستن محلِ بول و غائط، آب به لباسش ترشح نموده است، آيا نماز خواندن با آن لباس درست است يا خير؟

ج ـ مانعى ندارد. 12/11/74

(س 649) با توجه به اينكه همه هم سلولى هاى بنده در زندان كشور غيراسلامى، افراد غير مسلمان اند و محيط سلول نيز كوچك و بهره بردارى از زمين، لباس و وسايل شخصى طاهر براى ما غيرممكن است، در اين صورت، نماز ما چه حكمى دارد و تكليف چيست؟

ج ـ بايد توجه داشت كه اولاً يقين معتبر در نجاست زمين، فرش و لباس كه مضرّ به نماز باشد، معمولاً حاصل نمى شود؛ ثانياً نماز در اين گونه مكان ها هر چند با نجاست هم باشد، مانعى ندارد و صحيح است؛ ليكن تخفيف نجاست اگر مقدور باشد، مطلوب (بلكه لازم) است، بدين معنا كه اگر چند لباس نجس پوشيده باشد و هنگام نماز بتواند تعداد كمترى از آن ها را بپوشد، بايد همين كار را انجام دهد.

11/6/72

(س 650) برخى تاول و جوش هاى بدن، احياناً باعث ايجاد لكّه هاى خون در لباس مى شوند. با اين قبيل لباس ها نماز خواندن چه حكمى دارد؟

ج ـاگر شخص يقين دارد كه خون است نه زردآبه، اگر كم تر از درهم باشد (كه تقريباً به اندازه يك اشرفى مى شود)، مانعى ندارد. 24/7/79

(س 651)اگر انسان نداند كه لباسش نجس است يا نه و بعد از آن هم نفهمد، نمازش صحيح است يا نه؟

ج ـ نمازش درست است و آنچه موجب بطلان نماز است، يقين به نجاست در لباس و بدن، و يا فراموش كردن آن است كه بعد از نماز، هر وقت فهميد، بايد نماز را دوباره بخواند و جهل به نجاست، هر چند بعد از نماز هم بفهمد، موجب بطلان نيست. 17/3/78

(س 652)اگر در نجاست لباسى شك داشته باشيم، آيا نمازهايى كه با آن خوانده ايم، باطل است؟

ج ـ كسى كه در پاك بودن بدن و لباس خود شك دارد، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه بدن يا لباسش نجس بوده، نمازش صحيح است. 15/9/79

(س 653) آيا اگر بعد از مدّت حيض حمّام كرديم؛ امّا دوباره بعد از چند ساعتى بعد خون ديديم و حمّام كرديم، اشكال دارد همان لباس هاى قبلى را بپوشيم؟ يعنى آيا خواندن نماز با آن لباس ها اشكال دارد؟

ج ـ اگر لباس به خون يا نجاست ديگرى آلوده نشده باشد، مانعى ندارد.

(س 654)مگر خداوند به زن ها نامحرم است كه اگرچه در اتاق تنها باشد، بايد باحجاب نماز بخواند؟

ج ـ نماز از واجبات است و اجزاء و شرايطش تعبّدى است. 10/7/79

(س 655) آيا زن هنگام نماز واجب است حجاب را رعايت كند (حتى در نبود نامحرم)؟ در صورت مثبت بودن فلسفه و دليل شرعى آن چيست؟

ج ـ آرى، چون خود پوشش و حجاب براى زنان يك نحو ادب براى زن است، پس بايد هنگام نماز مراعات شود و به هرحال يك قانون الهى است كه در انجام دستوراتش، به همان نحو كه خواسته بايد انجام گيرد. 3/11/82

(س 656) آيا پوشيدن چادر در نماز شرط است يا مى توان نماز را با مانتو، روسرى و مقنعه خواند؟ همچنين بفرماييد در اين باره، بين نماز فرادا و جماعت، فرقى هست يا خير؟

ج ـ آنچه كه براى زن نمازگزار شرط است، پوشاندن كلّ بدن، غير از وجه و كفّين و پاها تا مچ است، ليكن چادر، بهترين وسيله پوشش براى بانوان است. 25/6/86

(س 657) گاهى اوقات لباس زنان به گونه اى است كه سايه اى از بدن يا موى آن ها پيداست. آيا چنين حالتى براى نماز اشكال دارد يا خير؟

ج ـ اگر حجاب و ساتر به نحوى باشد كه بدن ديده شود، كافى نيست. 16/11/68

(س 658 ) ستر موى مصنوعى خانم ها در نماز و همچنين غير نماز چه حكمى دارد؟ آيا پوشاندن آن ها واجب است يا خير؟ نگاه كردن به آن ها چه صورتى دارد؟

ج ـ نگاه كردن به موى مصنوعى و يا لمس آن ها كه از اجزاى بدن زن نيست، مانعى ندارد، كما اين كه پوشاندن آن ها براى نماز هم غير لازم است. آرى، آنچه از سر و گردن كه با موى مصنوعى پوشانده نشده، بايد پوشانده شود. 27/2/78

(س 659)در حال نماز اگر زير چانه زن پوشيده نباشد، چه حكمى دارد؟

ج ـ زن بايد موقع نماز، تمام بدن، حتّى سر و موى خود را بپوشاند؛ ولى پوشاندن صورت به مقدارى كه در وضو شسته مى شود و دست ها و پاها تا مچ لازم نيست؛ امّا براى آن كه يقين كند كه مقدار واجب را پوشانده است، بايد مقدارى از اطراف صورت و قدرى پايين تر از مچ را هم بپوشاند. 10/7/79

(س 660) در موقع نماز آيا بايد كفِ پاى زن پوشيده باشد يا خير؟

ج ـ خير، لازم نيست پوشيده باشد. 17/11/71

(س 661 )آيا چادر مشكى براى زن كراهت دارد؟ براى نماز چه طور؟

ج ـ يكى از چيزهايى كه در لباس نمازگزار مكروه است، پوشيدن لباس سياه است، حتّى براى خانم ها، مگر با سِتر و عفافِ در شأن آن ها منافات داشته باشد و فقه و شرع براى رنگ وكيفيّت لباس، فى حدّ نفسه، نه نسبت به مردان و نه نسبت به زنان، حكم خاصّى ندارد، «و كلّ شئ مطلق حتّى يرد فيه نهى» و اصل در همه اعمال، بر حليّت است. آرى، عوارض جانبى، مانند به انحراف كشيدن جوانان و ترويج فرهنگ هاى مبتذل و يا خلاف حياى عمومى و امثال آن، جهات ديگرى است كه مى تواند موجب منع عقلى و يا عقلايى يا شرعى گردد و عدم جوازش تابع همان منع است. 10/7/79

(س 662) آيا نماز خواندن با لباسِ نقشدار (اعم از تصوير انسان يا حيوان) صحيح است يا خير؟

ج ـ بودن عكس در لباس نمازگزار موجب بطلان نماز نيست، هر چند نبودنش مطلوب است. 4/11/71

(س 663) پوشيدن لباسى كه روى آن تمثال مبارك حضرت على(عليه السلام) نقش بسته، براى نماز چه حكمى دارد؟

ج ـ نماز باطل نيست. 23/7/75

(س 664) آيا پوشيدن كفش طبّى در حال نماز ـ در صورتى كه هنگام سجده، مواضع سجده بر روى زمين قرار گيرد و شرايط ديگر هم رعايت شود ـ ، اشكال دارد؟

ج ـ اشكالى ندارد. 5/2/76

(س 665)آيا پوشاندن دندان با طلا اشكال دارد؟ حكم پوشاندن آن با پلاتين چيست؟

ج ـ استفاده از طلا به عنوان زينت براى مردان، حرام است؛ ولى استفاده از پلاتين و نقره در نماز، مانعى ندارد. 15/9/79

(س 666)آيا استفاده از زيور آلات طلا كه براى اطفال هديه مى آورند، براى طفل پسر، مانند مردان حرام است يا خير؟

ج ـ انسان تا بالغ نشده، امثال استفاده از طلا در محرّمات، بر او حرام نيست و اصولاً غير بالغ، تكليف ندارد و مرفوع القلم است. 6/3/76

(س 667) طلا و نقره براى مرد به عنوان زينت چه حكمى دارد؟

ج ـ نقره، مانعى ندارد، ليكن طلا به عنوان زينت، براى مردها حرام است.

24/12/75

(س 668) آيا به دست كردن حلقه طلا براى چند لحظه در مجلس جشن، بدون قصد زينت، حرام است يا خير؟

ج ـ به دست كردن حلقه و انگشتر طلا براى مرد حرام است و فرقى بين مدت كوتاه و طولانى نيست، و قصد زينت و عدم آن تأثيرى در حرمت و يا رفع آن ندارد، چون خود انگشتر و حلقه طلا در فتوا آمده است. 17/11/69

(س 669) مى خواستم علت حرام بودن زيورآلات طلا براى مردان را بدانم. لطفاً منابع اخذ اين حكم را ذكر فرماييد تا حدى كه اگر كسى از ما سؤال كرد جواب ما قانع كننده باشد.

ج ـ شايد يكى از عللش آن باشد كه گفته مى شود از هورمون جنسى مرد با زينت كردن خود به طلا كاسته مى شود ودر فرزند هم از حيث پسرشدن مؤثر است و علل ديگر هم ذكر شده، امّا همه آن ها تحليل است نه بيان فلسفه واقعى احكام، و آن چه مهم است عقيده به اين كه خداوند قانونگذار در قانونگذارى اش نفع بشر را هميشه وهمه جا مراعات نموده ومى نمايد و اوست كه به امور آگاه مى باشد «... إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ للّه يَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ»،[1] حقّ قانونگذارى و حرام وحلال بودن كارها و اشياء منحصراً از آن خداوند است كه حقّ را به طور كامل از ناحقّ جدا مى كند و عالم به آن است. 24/3/82

(س 670) انگشترهاى ساخته شده از طلاى سفيد كه مخلوطى از طلاى زرد و نقره است، براى مردان چگونه است؟ نماز با آن چه حكمى دارد؟

ج ـ در حرمت استفاده از انگشتر طلا، فرقى بين طلاى خالص يا ممزوج نيست و نماز خواندن با آن نيز باطل است. 25/1/71

(س 671) آيا استفاده از انگشتر پلاتين و نقره در حين نماز، اشكال دارد يا خير؟

ج ـ استفاده از آن ها در نماز، مانعى ندارد. 27/7/75

(س 672) اگر مردى به قصد زينت از گردنبند طلا استفاده كند، آيا دوستى با او اشكال دارد؟

ج ـ طلا به عنوان زينت، براى مردان حرام است و در مفروض سؤال، امر به معروف و نهى از منكر لازم است، ولى دوستى با فرد مذكور اشكالى ندارد. 17/12/75

(س 673) بعضى از طلافروشان و طلاسازان ادعا مى كنند كه پلاتين (به جهت خشك بودن آلياژ آن) به تنهايى قابليت ندارد كه به صورت انگشتر در آيد و بايد آن را مثلاً با مقدارى طلا آميخته كرد. آيا استفاده از انگشتر پلاتينى كه اين چنين تهيّه و ساخته شود، براى مرد (خصوصاً هنگام نماز) جايز است؟

ج ـ در صورتى كه طلا باشد، نماز خواندن با آن باطل و استعمال آن حرام است؛ و اگر طلا نباشد، مانعى ندارد، يعنى اگر به آن طلا مى گويند، حكم طلا را دارد، و استفاده از آن براى مردان حرام و نماز خواندن با آن باطل است؛ و اگر به آن طلا نمى گويند، بلكه به آن پلاتين و غير آن گفته مى شود، استفاده از آن براى مردان جايز و نماز خواندن با آن هم صحيح است، هر چند مقدارى طلا براى قابليت در آن مستهلك گردد. 23/7/75

(س 674) شخصى كه 15 يا 16 سال بيشتر ندارد و از اول بلوغ با انگشترى طلا نماز مى خوانده حال كه متوجه حرمت اين عمل شده و توبه كرده است، حكم نمازهايى كه خوانده چيست؟ آيا اين شخص جاهل قاصر به شمار مى رود يا جاهل مقصر لطفاً در هر دو صورت حكم را بيان بفرماييد.

ج ـ جاهل قاصر مى باشد، چون اصلا توجه به مسأله نداشته تا سؤال نمايد و نمازهاى گذشته او هم صحيح و مبرىء ذمّه است. 15/1/82

(س 675) اگر كسى در زمان حيات خود، لباسش را به ديگرى كه لباس پاك نداشته داده تا نماز بخواند و لباس را نبخشيده، و آن شخص فراموش كرده لباس را برگرداند و مدّتى با آن نماز خوانده و فعلاً فوت نموده، تكليف نمازهايى كه با آن لباس خوانده چيست؟

ج ـ نمازهايش صحيح است؛ چون بر فرض كه مال غير هم بوده، جاهل به غصبيت بوده، و نماز با جهل به آن صحيح است. 27/7/78

(س 676) آيا خريد و استفاده از لباس يا كمربندى كه تكّه كوچكى از چرم غير ذبح شرعى در آن به كار رفته است، صحيح است؟ حكم نماز با اين لباس، چگونه است؟

ج ـ خريد و استفاده مانعى ندارد. ليكن اگر از حيوان حرام گوشت باشد، نماز با آن باطل است؛ چون يكى از شرايط لباس نمازگزار اين است كه از اجزاى حيوانات حرام گوشت نباشد و اگر مويى از آن همراه نمازگزار باشد، نمازش باطل مى شود.

8/6/79

(س 677) كاشت دندان مصنوعى از عاج فيل چه حكمى دارد؟

ج ـ كاشت آن گونه دندان ها چون از اجزاى غير مأكول اللحم است، موجب بطلان و نادرست بودن نماز مى گردد و نبايد كشت شود. 15/1/82

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . انعام، آيه 57.