(س 627) اگر مرا به جايى ببرند كه ندانم كجاست و كسى يا علامتى هم كه قبله را به من نشان دهد، نباشد، براى نماز بايد چه كنم و به چه سمتى نماز بخوانم؟

ج ـ در صورت ندانستن قبله، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، بنا بر احتياط مستحب بايد چهار نماز به چهار سمت (شمال، جنوب، مشرق و مغرب) بخوانيد، اگر چه به يك جهت نماز خواندن، خالى از وجه نيست. 3/1/76

(س 628) اگر در بيابان هوا ابرى باشد و امكان تشخيص و تحقيق سمت قبله هم نباشد و وقت نماز هم تنگ باشد. تكليف چيست؟

ج ـ به هر طرفى كه گمان دارد، نماز بخواند؛ وگرنه در صورت بودن وقت، بنا بر احتياط مستحب به هر چهار طرف نماز بخواند. 24/4/75

(س 629) اگر نتوانم جهت قبله را دقيقاً مشخص كنم به كدام سمت مى توانم نماز بخوانم؟

ج ـ به همان سمت كه احتمال قبله بودنش زيادتراست نماز بخوانيد و اگر همه سمت ها از نظر احتمال مساوى است خواندن نماز به يك سمت كفايت مى كند. 4/4/82

(س 630) تا چه حد انحراف از قبله، نماز را باطل مى كند؟

ج ـ انحراف از قبله با علم و عمد، مطلقاً نماز را باطل مى كند؛ امّا اگر بعد از تحقيق و تشخيص قبله، معلوم شود كه انحراف به مقدار يمين يا يسار قبله نبوده است، مانعى ندارد. 18/1/74

(س 631) فردى قبل از عزيمت به يكى از شهرهاى آمريكا، توسط نقشه جغرافيايى، زاويه قبله را تعيين مى كند و سپس از چند نفر عادل كه قبلاً به آن شهر سفر كرده بودند، در مورد صحّت زاويه تعيين شده سؤال مى كند و آن ها هم تأييد مى كنند، لذا در مورد صحّت آن يقين حاصل مى كند و چندين ماه نماز واجب و نماز قضا را به آن جهت مى خواند، امّا بعداً متوجه مى شود كه بعضى از مسلمانان در همين جهت و بعضى ديگر در جهتى ديگر نماز مى خوانند، و بعد از تحقيق بيشتر متوجه مى شود كه چون اين شهر تقريباً نقطه مقابل كعبه، در آن طرف كره زمين است، هم جهت اول جهت كعبه است و هم جهت دوم، منتها جهت دوم با طول مقدارى كمتر به كعبه منتهى مى شود. تكليف نمازهاى واجب و قضاى خوانده شده در جهت اول چيست؟

ج ـ نمازهاى خوانده شده، صحيح است. 8/4/75

(س 632) در نيم كره غربى مناطقى است كه به هر 3 يا 4 طرف كه بايستيد قبله است در اين مناطق در چه جهتى بايد اعمال شرعى را انجام داد؟

ج ـ بر فرض اين كه فاصله همه جهات به قبله به يك اندازه است، به هر كدام از آن جهات بايستد كفايت مى كند. 20/1/83

(س 633) به واسطه حواسپرتى، در وسط نماز، در ركعت اول يا دوم، متوجه شدم كه رو به قبله نايستاده و اشتباهاً به سمت ديگرى نماز خوانده ام. تكليف چيست؟

ج ـ موقعى كه متوجه شديد، اگر پشت به قبله يا به يمين و يسار نبوده ايد، نماز را رو به قبله تمام كنيد در اين صورت نماز شما صحيح است؛ امّا اگر انحراف در جهت پشت به قبله يا سمت يمين و يسار باشد، نماز باطل است، و بايد اعاده شود.

16/10/75

(س 634) مسجدى از قبله حقيقى، تقريباً سى درجه انحراف دارد و امام جماعت مسجد اصرار به مراعات قبله مسجد دارد. عده اى از مأمومين با اقتدا به امام جماعت، به اندازه انحراف ياد شده صف مى كشند، و عده اى ديگر از امام جماعت تبعيّت نمى كنند. لطفاً بفرماييد آيا اقتدا به امام جماعت مانعى دارد يا خير؟ تكليف چيست؟

ج ـ اختلاف امام و مأموم در قبله، اگر كمتر از انحراف به يمين و يسار باشد، مضرّ به صحّت جماعت نيست و هر يك مى توانند به وظيفه خود در باره قبله عمل كنند.

29/6/73

(س 635) حالت قبله براى نماز در هواپيما و كشتى كه در حالت تغيير وضعيت مى باشد چگونه است؟

ج ـ تا مى تواند قبله را تشخيص دهد ولو با گمان بايد در حال حركت هواپيما يا كشتى به طرف غير قبله با سكوت خود را به طرف قبله بچرخاند و استقبال را حفظ كند و اگر نمى داند كدام طرف قبله است شرطيت قبله ساقط است و همان طور نماز بخواند. 19/9/83

(س 636) شخصى است كه اگر نماز را ايستاده بخواند، در حال ركوع و سجود از قبله منحرف مى شود، ولى اگر نشسته بخواند، منحرف نمى شود، كدام يك مقدم است؟

ج ـ غير از ركوع و سجود، بقيّه اعمال را در حال قيام و آن دو را در حال نشسته انجام دهد، چون قدرت بر انجام آن دو را در حال قيام (به خاطر عدم تمكّن از شرط صحّت كه استقبال است) ندارد، و اين مورد مانند كسى است كه قدرت بر ركوع و سجود قائماً ندارد، ولى قدرت بر قيام در بقيّه اعمال نماز را دارد.

(س 637) اگر زمانى انسان در كره ماه زندگى كند، چگونه بايد وقت نماز را مشخّص كند و چگونه رو به قبله نماز بخواند؟

ج ـ قبله در كره ماه، همان زمين است، يعنى ساكنين در آنجا رو به زمين كه بايستند، رو به قبله بودن صدق مى كند؛ امّا نسبت به وقت نماز، تابع زوال شمس و غروب آن در آنجا هستند. 12/10/72

(س 638) حكم قبله در فضا براى فضانوردان چيست؟

ج ـ اگر در فضا باشد و برايش امكان داشته باشد كه در مكانى خود را محكم كند بايد به گونه اى قرار بگيرد كه پاهايش به طرف قبله باشد و اگر استقرار امكان ندارد، در صورت توانايى پاهايش را به طرف كره زمين قرار دهد و با عدم توانايى به هر صورت كه مى تواند نماز بخواند و در همه احوال جهت قبله و يا جهت نزديك به آن را هم مراعات نمايد و اگر در كُرات ديگر باشد قبله در آن جا كره زمين مى باشد كه نتيجتاً قرار گرفتن در مقابل كعبه حاصل مى شود. 30/4/81

(س 639) نظر جناب عالى در باره استفاده از قبله نما جهت شناختن قبله چيست؟

ج ـ استفاده، مانعى ندارد، به شرط آن كه مفيد اطمينان باشد. 8/6/77