(مسئله 660) اگر روزه دار عمداً روزه خود را باطل كند، و بعد، عذرى مانند حيض يا نفاس يا بيمارى پيدا كند، بنا بر احتياط واجب، كفّاره بر او واجب است.

(مسئله 661) در چند صورت، فقط قضاى روزه بر انسان واجب است و كفّاره واجب نيست: يكى از آن موارد، آن است كه روزه دار، در روزه ماه رمضان، عمداً قِى كند، يا سر خود را زير آب ببرد، يا حُقنه نمايد.[1]

(مسئله 662) اگر ديوانه عاقل شود، واجب نيست روزه هاى وقتى را كه ديوانه بوده، قضا نمايد.

(مسئله 663) اگر كسى به واسطه بيمارى يا حيض يا نفاس، روزه ماه رمضان را نگيرد و پيش از تمام شدن رمضان بميرد، لازم نيست روزه هايى را كه نگرفته، براى او قضا كنند، اگرچه مستحبّ است.

(مسئله 664) اگر كسى به واسطه بيمارى، روزه ماه رمضان را نگيرد و بيمارى او تا ماه رمضان سال بعد طول بكشد، قضاى روزه هايى كه نگرفته بر او واجب نيست و بايد براى هر روز، يك مُدّ (كه تقريباً ده سير است) طعام، يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد؛ ولى اگر به واسطه عذر ديگرى، مثلا براى مسافرت، روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان سال بعد باقى بماند، روزه هايى را كه نگرفته، بايد قضا كند و احتياط مستحب آن است كه براى هر روز، يك مُدّ طعام هم به فقير بدهد.

(مسئله 665) اگر كسى به واسطه بيمارى، روزه ماه رمضان را نگيرد و بعد از رمضان، بيمارى او برطرف شود، ولى عذر ديگرى پيش آيد كه نتواند تا ماه رمضان سال بعد، قضاى روزه را بگيرد، بايد روزه هايى را كه نگرفته، قضا نمايد. نيز اگر در ماه رمضان غير از بيمارى، عذر ديگرى داشته باشد و بعد از ماه رمضان، آن عذر برطرف شود و تا رمضان سال بعد، به واسطه بيمارى نتواند روزه بگيرد، روزه هايى را كه نگرفته بايد قضا كند، و احتياط مستحب آن است كه در هر دو صورت، براى هر روز يك مُدّ طعام هم به فقير بدهد.

(مسئله 666) اگر كسى در ماه رمضان به واسطه عذرى روزه نگيرد و بعد از رمضان، عذر او برطرف شود و تا رمضان آينده، عمداً قضاى روزه را نگيرد، بايد روزه را قضا كند و براى هر روز، يك مُدّ طعام، يعنى ده سير گندم يا جو و مانند اينها هم به فقير بدهد.

(مسئله 667) اگر بيمارى انسان چند سال طول بكشد، بعد از آنكه بهبود يافت، اگر تا ماه رمضان آينده به مقدار قضا وقت داشته باشد، بايد قضاى ماه رمضان آخرى را كه نگرفته بگيرد و براى هر روز از سالهاى پيش، يك مُدّ طعام، يعنى ده سير گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد.

(س 668) دخترى 27 ساله هستم كه از پنج سالگى به بيمارى رماتيسم مبتلا شده ام و به همين علّت، تا كنون به طور مستمر، دارو مصرف مى كنم و تحت نظر پزشك هستم. در ضمن به بيمارى ضعف اعصاب نيز مبتلا هستم. اين جانب از نُه سالگى كه طبق فتواى حضرت امام خمينى(قدس سره) روزه ماه رمضان بر دختران واجب مى شود، تا كنون (به علّت بيمارى) نتوانسته ام روزه بگيرم. آيا بايد كفّاره روزه هايى را كه نگرفته ام، بدهم؟ لطفاً چگونگى آن را بيان فرماييد.

ج ـ اگر به علّت بيمارى، روزه نگرفته ايد و بيمارى استمرار داشته، قضا ساقط است؛ ولى براى هر روز، بايد يك مُدّ طعام به فقير بدهيد.