(مسئله 645) احتياط مستحب آن است كه روزه دار، از استعمال آمپول تقويتى خوددارى كند؛ ولى تزريق آمپولى كه عضو را بى حس مى كند يا به جاى دارو استعمال مى شود، اشكال ندارد؛ ليكن بنا بر احتياط واجب بايد از سرمى كه بجاى غذا استعمال مى شود، اجتناب نمايد.

(مسئله 646) فرو بردن اخلاط سر و سينه، تا به فضاى دهان نرسيده، اشكال ندارد؛ ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتياط واجب آن است كه آن را فرو نبرَد، واگر فرو برد، بنا بر احتياط واجب روزه اش باطل مى شود، و قضا و كفاره دارد.

(مسئله 647) انسان نمى تواند به دليل ضعف، روزه را بخورد؛ ولى اگر ضعف او به قدرى است كه معمولا نمى توان آن را تحمّل كرد، خوردن روزه اشكال ندارد.

(مسئله 648) كسى كه مسّ ميّت كرده، يعنى جايى از بدن خود را به بدن ميّت رسانده، مى تواند بدون غسل مسّ ميّت، روزه بگيرد، و اگر در حال روزه هم ميّت را مس نمايد، روزه او باطل نمى شود.

(مسئله 649) اِماله كردن با چيز روان، اگرچه از روى ناچارى و براى معالجه باشد، روزه را باطل مى كند؛ ولى استعمال شيافهايى كه براى معالجه است، اشكال ندارد و احتياط واجب آن است كه از استعمال شيافهايى كه براى كيف كردن است مثل شياف ترياك و شيافهايى كه براى تغذيه از اين مجراست، خوددارى شود.

(مسئله 650) هرگاه روزه دار عمداً قِى كند، اگرچه به واسطه بيمارى و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل مى شود؛ ولى اگر سهواً يا بدون اختيار باشد، اشكال ندارد.

(مسئله 651) اگر كسى در شب چيزى بخورد كه مى داند به واسطه خوردن آن، در روز، بى اختيارْ قِى مى كند، احتياط واجب آن است كه روزه آن روز را قضا نمايد.

(مسئله 652) اگر روزه دار بتواند از قِى كردن خوددارى كند، چنانچه براى او ضرر و مشقّت نداشته باشد، بايد خوددارى نمايد.

(مسئله 653) اگر روزه دار يقين داشته باشد كه به واسطه آروغ زدن، چيزى از گلويش بيرون مى آيد، نبايد عمداً آروغ بزند، ولى اگر يقين نداشته باشد، اشكال ندارد.

(س 654) اين جانب جانبازى هستم كه مبتلا به ناراحتى ريوى شده ام و در حال حاضر، با مصرف دارو به زندگى خود ادامه مى دهم. با فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، جهت رفع ناراحتى ريه، مى بايد از «اِسپِرى» استفاده نمايم. با توجّه به اينكه روزه هستم، آيا در مواقع فشار بيش از حدّ ناراحتى ريوى، مى توانم از اسپرى، جهت تسكين درد استفاده نمايم و روزه خود را افطار نكنم؟

ج ـ ظاهراً مُبطل نيست و خوردن و آشاميدن محسوب نمى شود و غبار غليظ هم محسوب نمى گردد. 22/10/75

(س 655) برادران قطع نخاعى، به دستور پزشك، بايد هر ساعتْ مقدارى از مايعات بخورند. حكم روزه آنها چگونه است؟

ج ـ روزه بر آنها واجب نيست و اگر بعد از ماه رمضان، در طول سال توانايى داشته باشند، قضايش واجب است و بنا بر احوط براى هر روز، بايد يك مدّ طعام (ده سير گندم و جو و...) به فقير بدهند.

(س 656) استفاده بيماران روزه دار، از كِرِمهاى واژينال در ماه رمضان، چه حكمى دارد؟

ج ـ جايز است و مانعى ندارد و آنچه مُبطل روزه است، اَكل و شرب است، ولو از راه غير متعارف، كه در چنين مواردى تحقّق نمى يابد و مُبطلات ديگر روزه هم مانند حُقنه و اِماله، عدم صدق و عدم مُبطليتش واضح است. 26/11/76

(س 657) آيا ريختن دارو (مانند قطره) در چشم به هنگام روزه گرفتن، موجب باطل شدن روزه است؟

ج ـ روزه باطل نيست، بلكه اگر بو يا مزه آن به حلق برسد، مكروه است. 20/2/76

(س 658) آيا مى توان به علّت ضعفى كه در اثر روزه گرفتن به انسان دست مى دهد، روزه نگرفت؟

ج ـ روزه گرفتن، موجب ضعف است، و اگر ضعفِ انسان كه ناشى از روزه است، قابل تحمّل و متعارف باشد، باعث خوردن روزه نمى شود. 7/11/68

(س 659) آيا معاينه زنِ حامله در حال روزه توسّط ماما يا دكتر زنان، در صورتى كه به ناچار بايد دست را داخل فَرْج كنند، روزه را باطل مى كند يا نه؟

ج ـ آنچه كه مُبطل روزه است، جماع است، نه داخل كردن مثل دست در فَرْج زن. 4/11/71