(مسئله 382) اگر دندانساز، مجوّز طبابت داشته و قصور نيز نكرده باشد و در اثناى درمان، آسيبى متوجّه بيمار شود، در اين صورت، ضامن نخواهد بود؛ ولى اگر مجوّز طبابت نداشته باشد و يا قصور و تقصير از او سر زده باشد، در مقابل آسيبهاى احتمالى، ضامن خواهد بود.

(س 383) گاهى در هنگام درمان دندانهايى كه پوسيدگى آنها نزديك عصب دندان است، در اثر خطاى سهوى دندان پزشك، عصب دندان از بين مى رود كه اين مسئله، معمولاً منجر به كاهش عمر دندان و در بر داشتن هزينه درمان اضافى براى بيمار مى گردد. آيا اين خطاى سهوى و عملى دندان پزشك، موجب ضمان و مديون شدن دندان پزشك مى شود؟

ج ـ موجب ضمان است و دندان پزشك، بايد هزينه درمان اضافى و كم ارزش شدن عمر دندان را بپردازد.

(س 384) گاهى اوقات، بيماران به دليل كاهش هزينه درمان و يا صرفاً زيبايى ظاهرى دندان خود، راههاى درمانى خاصّى را به دندان پزشك پيشنهاد مى كنند كه نهايتاً ممكن است باعث كشيدن دندانها و يا كاهش عمر آنها گردد. آيا دندان پزشك با علم به اين مسئله، شرعاً مجاز است از درمان ارجح، خوددارى كند و به دليل مذكور، بنا به رضايت و خواست بيمار، درمانى را كه از نظر علمى ارجح نيست، اتخاذ نمايد؟ آيا در اين مورد، ضامن است؟

ج ـ خوددارى از درمان ارجح، مانعى ندارد؛ امّا بايد تذكّر دهد و ضامن هم نيست.

(س 385) گاهى به دلايل مختلف، از قبيل خطاى سهوى، ضعف علمى و عملى، تعجيل و خستگى حين درمان، صرفه جويى در مواد و زمان درمان، نگرفتن عكس و... كه توسط بعضى از دندان پزشكان در حين پركردن وعصب كشى انجام مى شود، درمان قابل قبولى از نظر علمى روى دندان انجام نمى شود و بعضاً منجر به كاهش عمر دندان، جرّاحى و يا نهايتاً كشيدن دندان مى شود. با توضيح فوق، آيا دندان پزشك، گناهكار و ضامن است؟

ج ـ هر ضرر و زيانى كه مستند به دندان پزشك باشد، در صورت مسامحه و تقصير، معصيت است و ضمان دارد و در صورت عدم مسامحه و تقصير، معصيت نكرده و ضمان هم ندارد.

(س 386) در صورتى كه معالجه دندان بيمار به صورت مناسب انجام نپذيرد، آيا دندان پزشك، موظّف است مابه التفاوت هزينه درمان مناسب و درمان انجام گرفته را به بيمار، مسترد دارد؟

ج ـ درمان مناسب و كامل بودن، مراتب دارد. اگر نوع معالجه تعيين شده باشد و معالجه پزشك، پايين تر از آن حد باشد يا اينكه نوع معالجه تعيين نشده باشد، ولى معالجه، ناقص و معيوب انجام شده باشد، پزشك ضامن است؛ ليكن اگر نوع معالجه تعيين نشده باشد و معالجه انجام شده، ناقص و معيوب نباشد، اگرچه معالجه بهتر از آن هم ممكن باشد، اجرت المثل عمل خود را طلب دارد؛ يعنى هزينه درمان انجام گرفته را طلبكار است.

(س 387) گاهى اوقات، بيمارانى كه مسن اند و تعداد كمى دندان در دهان دارند، به دندان پزشك مراجعه مى كنند و درخواست كشيدن دندانهاى باقى مانده و گذاردن دندان مصنوعى كامل (متحرّك) مى كنند. با توجّه به اينكه بعضاً بنا به تشخيص علمى دندان پزشك، امكان باقى ماندن تعدادى از دندانهاى موجود و جايگزينى دندانهاى مصنوعى، صرفاً در محلهاى بى دندان (پارسيل) وجود دارد، آيا بنا به درخواست و رعايت بيمار، به دلايل كاهش هزينه و... ، دندان پزشك شرعاً مجاز به كشيدن چنين دندانهايى و اتخاذ چنين شيوه درمانى است؟ آيا ضامن نيست و موجب ديه نمى گردد؟

ج ـ مجاز است و ضامن نيست.

(س 388) در صورتى كه دندان پزشك، با اصرار و رضايت بيمار، دندانى كه قابل ترميم است، بكِشد، آيا دندان پزشك، ضامن پرداخت ديه دندان مى گردد؟

ج ـ ضامن ديه نيست.

(س 389) آيا به دندانهايى كه در اثر ضربه خوردن سياه مى شوند و با معالجه ريشه، ظاهراً شبيه دندان طبيعى مى گردند، طبق فتواى موجود، ديه كامل تعلّق مى گيرد؟

ج ـ ديه سياه كردن دندان تعلّق مى گيرد و ترميم بعدى كه سطحى است، رافع ضمان نيست.

(س 390) اگر در اثر ضربه، تاج دندان دچار شكستگى شده باشد، با توجّه به اينكه در حال حاضر، با معالجه ريشه و گذاشتن تاج مصنوعى، ظاهراً درمان مى شود، از نظر ديه، چه حكمى دارد؟

ج ـ ديه كامل دندان را دارد و درست كردن تاج مصنوعى، به دليل وجود سبب و اطلاق ادلّه، در ديه تأثيرى ندارد.

(س 391) دندانهايى كه به علّت بيمارى لثه، دچار لقّى هستند و در اثر كوچك ترين ضربه مى افتند، آيا در صورت اصابت ضربه به آنها از سوى فردى، ديه به آن تعلّق مى گيرد؟ و آيا ديه اين گونه دندانها مثل دندان طبيعى اند؟

ج ـ ديه كامل دندان را دارند و عموم و اطلاق ادلّه، شامل اين گونه موارد نيز هست، و مقايسه امثال مورد با جايى كه شخصى سبب فلج شدن عضوى شده است و شخص ديگرى آن را قطع نموده كه براى فلج كننده، دو سوم ديه و براى قطع كننده، يك سوم ديه قرار داده شده است، عدم تماميّت و جدا بودن از همديگر، واضح است.