غِنا و موسيقى

(س 581) به نظر حضرت عالى، استماع غنا چه حكمى دارد و چه غنايى حرام است؟

ج ـ به نظر اين جانب، همان طور كه بعضى از بزرگان علما(قدس سرهم)فرموده اند، حرمت موسيقى و غنا، حرمت محتوايى است و هر صوت و غنا و موسيقى يى كه در آن ترويج بى بند و بارى و بى عفّتى باشد و يا براى عيّاشى و هوسرانى عيّاشان و هوسرانانِ خودخواه و غيرمتعهّد و يا ترويج باطل و تخدير افكار و به انحراف فكرى كشاندن انسانها باشد و يا از اسلام، چهره اى ناخوشايند و خلاف سهولت و عدالت نشان دادن و... باشد امثال موارد، در همه و همه، غنا و موسيقى اش حرام است، و عامل و خواننده و مستمع، مرتكب دو حرام شده اند و حتّى اگر آيه اى از قرآن هم براى ترغيب به كار حرام و باطل با غنا خوانده شود، غناى آن هم حرام است، چه برسد به غنا و موسيقى نسبت به سنّت و مسائل ديگر اسلامى. 6/6/78

(س 582) آيا گوش دادن به موسيقى حرام است يا حلال؟

ج ـ گوش دادن به موسيقى حرام، حرام است، همچنان كه نواختن آن حرام است. 18/11/75

(س 583) گوش دادن به موسيقى، در صورتى كه انسان تحريك نشود و فقط براى سرگرمى باشد، چه حكمى دارد؟

ج ـ آنچه از موسيقى حرام است، بين سرگرمى و غير آن فرقى نيست. 6/6/75

(س 584)نظر شما در مورد گوش سپردن به آهنگهاى موسوم به ترانه چيست؟

ج ـ گوش دادن به ترانه هاى فاسد و مبتذل، حرام است. 11/12/74

(س 585) رفتن به كلاس موسيقى جهت يادگيرى، چه حكمى دارد؟

ج ـ هر موسيقى يى كه حرام باشد يعنى داراى محتواى باطل و براى شب نشينيهاى كثيف و ظلمانى باشد، تعليم و تربيت آنها هم حرام است؛ امّا رفتن به كلاس براى محض يادگيرى، كه هم مى توان در راه مشروع از آن استفاده نمود و هم غيرمشروع، و هدفش آن باشد كه در راه مشروع استفاده نمايد، جايز است. 30/2/78

(س 586) نگاه كردن و گوش كردن به برنامه هاى «راديو و تلويزيون» كشورهاى خارجى چه صورتى دارد؟

ج ـ در صورتى كه آن برنامه ها منشأ فساد و فحشا در جامعه و يا ترويج كفر و باطل باشد، حرام است و بايد از آن اجتناب نمود. 25/12/79

كف زدن و رقصيدن

(س 587) كف زدن به هنگام سرودهاى مذهبى كه توسط مدّاحان خوانده مى شود، و ابراز شادى و سرور در مجالس ميلاد و شادى اهل بيت(عليهم السلام)، چه صورتى دارد؟

ج ـ كف زدن را، فى حدّ نفسه (به خودى خود) نمى توان گفت حرام است، امّا رعايت جهات ديگر مانند حفظ ارزشها و معيارهاى اسلامى لازم است. 12/11/74

(س 588) دايره زدن و كف زدنى كه تحريك كننده و مفسده انگيز باشد و همچنين رقصيدن مرد در مجلسى كه اختلاط زن و مرد است، چه حكمى دارد؟

ج ـ همه آنچه ذكر شد، حرام است. 20/4/75

(س 589) با توجه به تعريفهاى نامفهومى كه از مجلس لهو و لعب مى شود، خواهشمند است كه تعريف كاملاً روشنى با ذكر مثال از اين مجالس بفرماييد؟

ج ـ مجالس عيّاشى كه با ارتكاب محرّمات، مانند قمار و مشروب و غيره باشد، مجالس لهوى است كه شركت در آن حرام است. 1/6/75

بُرد و باخت

(س 590) كدام يك از مسابقات متداول از لحاظ انطباق با دستورات اسلام مشروعيت دارد و كدام يك مشروعيت ندارد؟

ج ـ اگر صرف بازى و سرگرمى باشد و داراى غرض و اهداف عقلايى باشد، مانعى ندارد؛ همچون بازى هاى متداول مانند فوتبال، واليبال، اسكى و مانند آن، و دليلى بر حرمت جايزه هايى كه براى مسابقه امثال فوتبال و غيره، از كارهاى مباح پرداخت مى گردد، نداريم و اصل بر حليّت و جواز است و در اين حكم، بين جوايزى كه ديگران مى دهند يا خود بازيكنان مى پردازند، تفاوتى نيست، چون حتّى اگر خود بازيكنان هم بپردازند، قمار صدق نمى كند تا حرام باشد. 1/2/86

(س 591) اگر شطرنج آلت قمار بودن خود را به كلّى از دست داده باشد و امروزه تنها به عنوان يك ورزش فكرى از آن استفاده گردد، بازى با آن چه صورتى دارد؟

ج ـ اگر برد و باخت مال در بين نباشد و فقط براى سرگرمى باشد، اشكال ندارد.

(س 592) بازى با ورق پاسور بدون برد و باخت و فقط براى سرگرمى چه حكمى دارد؟

ج ـ به طور كلى بازى با آلات قمار، همانند غير آلات قمار اگر بدون برد و باخت پول و فقط براى سرگرمى باشد، فى حد نفسه مانعى ندارد. 1/2/86

نقاشى و مجسمه سازى

(س 593) نظر مبارك جناب عالى در باره مجسمه سازى و خريد و فروش مجسمه چيست؟ نقاشى و طراحى به طور كلّى چه حكمى دارد؟

ج ـ مجسمه سازى، براى اهداف عقلايى، حرام نيست و نقاشى و طراحى كه داراى مفسده نباشد و بى عفتى و بى بند و بارى را ترويج نكند، جايز است و منعى ندارد.

(س 594) لطفاً نظر خود را در مورد نقاشيهاى مينياتورى كه معمولاً هيئت پوشيده اى از زنان را ترسيم مى نمايد بفرماييد. آيا خريد و فروش اين تابلوها جايز است؟

ج ـ نقاشيهاى مينياتورى و غير آن در صورتى كه موجب ترويج فساد نباشد، جايز است و خريد و فروش آنها هم مانعى ندارد. 4/12/74

غيبت

(س 595) غيبت چيست؟ و اگر كسى كه داراى مسئوليتى عمومى است، اعم از كوچك يا بزرگ، در انجام دادن وظايف خود، قصور كرد، آيا انتقاد از او در جمع ديگران، مصداق غيبت مى شود يا نه؟

ج ـ «غيبت» عبارت است از صحبت كردن پشتِ سر افراد براى آبرو ريزى و اغراض شخصى كه از حسد و امثال آن سرچشمه گرفته باشد؛ و امّا اگر انتقاد از افرادى كه داراى سمت هاى حكومتى هستند، براى تظلّم و آگاهى سياسى و حفظ حقوق جامعه انجام بگيرد، مشمول ادلّه حرمت و غيبت نيست، بلكه از باب نهى از منكر اجتماعى، ممكن است كه واجب گردد؛ و اگر انتقاد سازنده نباشد و مردم حق نداشته باشند در سرنوشت خودشان اظهار نظر نمايند، استبداد و خود محورى و ظلم به حقوق جامعه تحقّق پيدا مى كند. 8/10/77

(س 596) آيا گناهِ شنونده غيبت به اندازه گوينده آن است؟

ج ـ شنونده هم گناهكار است و معصيت كرده. 6/2/74

تهمت

(س 597) آيا تهمت زدن و افترا بدون دليل و فحاشى به حضرات محترم روحانى و غيرروحانى موجب فسق مى گردد؟

ج ـ تهمت زدن و افترا به هر مؤمنى موجب فسق و ساقط شدن از عدالت مى شود، خصوصاً كه مورد تهمت و افترا علما و روحانيون بزرگوار باشند. در روايت از امام صادق(عليه السلام)آمده است كسى كه چيزى را بر ضرر مؤمنى بگويد و هدفش ريختن آبروى او باشد و خواسته باشد او را از چشم مردم بيندازد و بى اعتبار كند، خدا او را از ولايت خود خارج و به ولايت شيطان وارد مى كند، و شيطان هم او را قبول نمى كند. 4/3/76

تجسّس

(س 598) شناسايى منكرات و مفاسد اخلاقى كه توسط بعضى افراد، در خانه هاى خود انجام مى گيرد، تا چه حد از نظر شرعى جايز است كه تجسّس كنيم؟

ج ـ تجسّس حرام و غيرجايز است. 13/3/76

دروغ

(س 599) اگر فردى كه در گذشته براى دوستان خود ماجراهايى را به دروغ تعريف كرده است، حال توبه كند. وقتى كه از او (بعد از توبه كردن) از صحّت آن ماجراها سؤال كنند چه جوابى بايد بدهد؟

ج ـ اگر عنوان كردن ماجراهاى كذب، راجع به افراد و كوبيدن شخصيّت آنها بوده است، بايد كذب بودن ماجراها را مطرح كند و بگويد دروغ گفتم كه اگر ذهنيتى در باره آن افراد حاصل شده، برطرف گردد. 2/2/74

تشبّه به كفّار

(س 600) اخيراً در ميان برخى از جوانان استفاده از مُدل مو و لباسهايى شايع شده است كه از كشورهاى اروپايى و بلاد بيگانه گرفته شده است، نظر به اينكه پوشيدن اين لباسها و خود اين گونه آرايش كردن، عرفاً از مصاديق تشبّه به كفّار است، آيا شرعاً حرام است يا حلال؟

ج ـ اگر ترويج فرهنگ معاندان و محاربان و دشمنان اسلام باشد، حرام و غيرجايز است. 16/6/74

مواد مخدّر

(س 601) استعمال مواد مخدّر از قبيل بنگ، حشيش، ترياك، هروئين، مُرفين، مارى جُوانا و... به صورتهاى گوناگون چه حكمى دارد؟

ج ـ استعمال آنها به هر قِسم، حرام است، امّا آنچه سُكرآور (مست كننده) است، مانند بنگ، به عنوان مسكر حرام و غير آن به عنوان چيزى كه نزد عرف و عقلا ضرر زننده و مضرّ محسوب مى شود، حرام است. 7/7/71

(س 602) استعمال ترياك به طورى كه اعتياد نداشته باشد، و هيچ گونه ضررى براى بدن نداشته باشد، حكم شرعى اين مسئله چيست؟ كشيدن ترياك براى تفريح و نه اعتياد، چه حكمى دارد؟

ج ـ به هر حال حرام و مفسده برانگيز است. 27/10/75

ترقّه

(س 603) استفاده از ترقّه و امثال آن چه حكمى دارد؟

ج ـ چون اتلاف مال است و جهات ديگرى هم هست، حرام و خريد و فروش آنها هم حرام است؛ و اگر بر اثر اين كارها ضررى متوجه كسى شود، ضرر زننده ضامن است.

اذيّت كردن حيوانات

(س 604) درآوردن كندوى عسل به طورى كه تمام عسلها درآورده شود، و هيچ از آن باقى نماند، و بيشتر زنبورهاى آن بميرند، چه حكمى دارد؟

ج ـ حيواناتى كه در اختيار انسان مى باشد، دادن نفقه آنها واجب و تخلّف از آن حرام و معصيت است، و چه نيكوست كه علاوه بر عدل، انصاف نيز در باره آنها مراعات گردد. 7/9/75

(س 605) كشتن گربه هايى كه مزاحمت ايجاد مى كنند، چه حكمى دارد؟

ج ـ كشتن گربه هر چند ضرر برساند، بنا بر احتياط واجب، جايز نيست و حرام است، بلكه بايد آن را بترسانند و يا به نحوى او را دور نمايند.

توبه

(س 606) شرح توبه كردن را بنويسيد.

ج ـ توبه پشيمانى از گناهان و انجام واجبات فوت شده، و اداى ديون مردم و انجام كارهاى نيك است.

(س 607) اگر كسى گناهى انجام دهد كه حد داشته باشد، و ديگران نفهمند و توبه كند، آيا توبه او بدون اجراى حد قبول است يا خير؟

ج ـ گناهانى كه «حق اللّه» است، هر چند موجب حد و يا رجم باشد رجوع به حاكم در آنها نه تنها غيرلازم، بلكه مذموم و نامطلوب است؛ و اگر بين خود و خدا توبه كند، و پشيمان گردد كفايت مى كند. ناگفته نماند اظهار گناه كه اشاعه فحشا مى باشد، خود معصيت و گناه ديگرى است. 7/10/74

خواب ديدن

(س 608) آيا خواب حجّت شرعى است يا نه؟ و خوابهايى كه درباره ائمّه معصومين(عليهم السلام) ديده مى شود، آيا معتبر و مورد اعتماد است يا نه؟

ج ـ خواب، مورد اعتماد و اعتنا نيست؛ مخصوصاً اگر زياد خواب ببيند، آن هم خوابهاى مختلف و گوناگون. 6/11/74