نگاه كردن

يكى از نعمتهاى الهى، قدرت بينايى است، انسان بايد از اين نعمت بزرگ در راه كمال و ترقّى خود و همنوعانش استفاده كند، و آن را از نگاه به نامحرمان باز دارد؛ گرچه نگاه به طبيعت و زيباييهاى آن، اگر تجاوز به حقوق ديگران نباشد، اشكال ندارد، ولى حفظِ ديده از نگاه به ديگران و حفظ خود از نگاه نامحرمان، احكام خاصّى دارد كه در اين بخش به برخى از آنها مى پردازيم:

مَحرم و نامحرم

(مسئله 540) محرم كسى است كه در نگاه به او، محدوديتى كه نسبت به ساير افراد هست نمى باشد، ولى ازدواج با او حرام است.

(مسئله 541) اين افراد بر پسران و مردان محرم اند:

1. مادر و مادربزرگ؛

2. دختر و دختر فرزند (نوه)؛

3. خواهر؛

4. خواهرزاده (دختر خواهر)؛

5. برادرزاده (دختر برادر)؛

6. عمه (عمه خودش و عمه پدر و مادرش)؛

7. خاله (خاله خودش و خاله پدر و مادرش).

اين دسته از افراد به واسطه خويشاوندى نَسَبى با هم محرم اند، و گروهى ديگر هم به واسطه ازدواج بر پسران و مردان محرم مى شوند، از جمله آنهاست:

1. همسر؛

2. مادرِ زن و مادر بزرگ او؛

3. زن پدر (نامادرى)؛

4. زن پسر (عروس).

* زن برادر و خواهر زن نامحرم اند.

(مسئله 542) اين افراد بر دختران و زنان محرم اند:

1. پدر و پدر بزرگ؛

2. پسر و پسرِ فرزند (نَوه)؛

3. برادر؛

4. خواهرزاده (پسر خواهر)؛

5. برادرزاده (پسر برادر)؛

6. عمو (عموى خودش و عموى پدر و مادرش)؛

7. دايى (دايى خودش و دايى پدر و مادرش).

اين دسته از افراد به واسطه خويشاوندى نَسَبى محرم هستند، و گروهى ديگر هم به واسطه خويشاوندى سببى (ازدواج) بر دختران و زنان محرم مى شوند، از جمله آنهاست:

1. شوهر؛

2. پدرشوهر و پدربزرگ شوهر؛

3. شوهر دختر (داماد).

* شوهر خواهر و برادر شوهر محرم نيستند.

بجز افرادى كه بيان شد ممكن است كسان ديگرى نيز به واسطه ازدواج، با شرايط خاصّى بر يكديگر محرم شوند كه در كتابهاى مفصّل فقهى آمده است.

(مسئله 543) اگر زنى با شرايطى كه در كتابهاى فقهى بيان شده، بچه اى را شير دهد، آن بچه بر آن زن و افراد ديگر محرم مى شود.[1]

نگاه به ديگران

(مسئله 544) بجز زن و شوهر، نگاه كردن هر انسانى به انسان ديگر، اگر براى لذّت بردن باشد حرام است، خواه همجنس باشد مانند نگاه مرد به مرد ديگر، و يا غير همجنس مانند نگاه مرد به زن، و خواه از محارم باشد و يا غير محارم و به هر جاى بدن باشد، همين حكم را دارد.

(مسئله 545) پسران و مردان مى توانند به تمام بدن زنانى كه بر آنها محرم هستند، بجز عورت، بدون قصد لذّت بردن نگاه كنند.

(مسئله 546) پسران و مردان نمى توانند به بدن و موى زن نامحرم نگاه كنند، ولى نگاه كردن به دستها تا مچ و صورت به مقدارى كه در وضو بايد شسته شود، اگر به قصد لذّت بردن نباشد، اشكال ندارد.

(مسئله 547) دختران و بانوان مى توانند بدون قصد لذّت بردن، به سر و صورت و گردن مرد نامحرم به مقدارى كه به طور متعارف نمى پوشانند، نگاه كنند.

(س 548) نگاه كردن به فيلمهايى كه زنهاى بى حجاب و آرايش كرده در آن بازى مى كنند، چه حكمى دارد؟

ج ـ نگاه كردن به فيلمهايى كه باعث آلوده شدن انسان به گناه و يا زمينه ساز فساد و انحراف در انسان و يا در جامعه شود، حرام است.

ازدواج

(مسئله 549) كسى كه به واسطه نداشتن همسر به حرام مى افتد؛ واجب است ازدواج كند.

(مسئله 550) در ازدواج بايد صيغه مخصوص آن خوانده شود، و تنها راضى بودن دختر و پسر و علاقه داشتن، كافى نيست؛ بنابراين، خواستگارى تا زمانى كه صيغه ازدواج خوانده نشده، سبب محرم شدن نيست و با ساير زنان نامحرم تفاوتى ندارد.

(مسئله 551) اگر يك حرفِ عقد ازدواج، غلط خوانده شود كه معناى آن عوض شود، عقد باطل است.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. براى آشنايى بيشتر مى توانيد به «رساله توضيح المسائل»، مسئله 2487 مراجعه كنيد.