|
غصب
«غصب» آن است كه انسان، به ناحق و از روى ظلم و ستم، بر اموال ديگران يا حقوق آنان مسلّط شود. غصب از گناهان بزرگ است و انجام دهنده آن در قيامت به عذاب سخت گرفتار مى شود. از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) روايت شده است كه: «هر كس يك وجب زمين از ديگرى غصب كند، در قيامت آن زمين را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او مى اندازند». (مسئله 510) اگر انسان چيزى را غصب كند، علاوه بر آنكه كار حرامى كرده، بايد آن را به صاحبش برگرداند و اگر آن چيز از بين برود، بايد عوض آن را به او بدهد. (مسئله 511) اگر چيزى را كه غصب كرده خراب كند، بايد تفاوت قيمت آن را بپردازد. (مسئله 512) اگر چيزى را كه غصب كرده، تغييرى در آن داده كه از اولش بهتر شده باشد، مثل اينكه دوچرخه را تعمير كرده، اگر صاحب مال بگويد، آن را به همين صورت بده، بايد به او بدهد، و نمى تواند براى زحمتى كه كشيده مزد بگيرد، و بدون اجازه صاحبش حق ندارد آن را تغيير دهد كه مثل اولش بشود. (س 513) اگر شخصى از روى اشتباه و يا فراموشى در مال غير تصرّف كند و از بين برود، چه حكمى دارد؟ ج ـ هرگاه شخصى از روى اشتباه يا فراموشى در مال غير تصرّف كند و آن مال را تلف كند، ضامن است. (س 514) تعدادى كتاب از دوستانم نزد من مانده است، اكنون نمى دانم اين كتابها مال كيست؟ چون فراموش كرده ام و نشانى آنان را هم ندارم، با اين كتابها چه كنم؟ ج ـ پولش را از طرف صاحبش صدقه بدهيد. 16/11/68 (س 515) ما چند نفر دانش آموز هستيم و در يكى از منازل مسكونى در قم زندگى مى كنيم و صاحبخانه ما پيرمردى است كه زن و فرزندى ندارد و لوازم زندگى بسيارى، به صورت بلااستفاده در منزل ايشان وجود دارد، آيا مى توانيم از آن وسايل استفاده كنيم؟ ج ـ بدون اجازه مالك، تصرّف جايز نيست. 6/1/76 (س 516) اگر طفل مميّز مال غير را تلف كند، چه حكمى دارد؟ ج ـ ضامن است و بايد بعد از تكليف از عهده آن برآيد. (س 517) شخصى انگشترى را كه غصبى بوده است به كسى هديه داده است، مدّتهاست كه آن انگشتر دائماً در دست شخص اهدا شده مى باشد. اكنون اهداكننده از اين كارش پشيمان شده و قدرت درآوردن انگشتر از دست او را ندارد، اگر صاحب انگشتر را بشناسد، آيا لازم است كه پول را به خود او بدهد؟ مثلاً اگر از لحاظ اجتماعى و ترس از آبرو نتواند اين كار را بكند، آيا مى تواند پولش را به فقير برساند؟ ج ـ چون مالك انگشتر معلوم است، بايد به خود او برگردانده شود، يا رضايتش جلب شود. 2/9/75 (س 518) سياه كردن ديوار و رواق و حرم يا ضريح امامان(عليهم السلام) به وسيله دود شمع يا وسايل ديگر، چه حكمى دارد؟ و آيا مى توان براى تبرّك چيزى را كه متعلّق به حرم است، مثلاً شمعى را برداشته و به خانه ببريم؟ ج ـ سياه كردن جايز نيست، و بردن اشياى متعلّق به حرم حتّى شمع يا قسمتى از آن به خيال تبرّك، غصب و حرام است، امّا چكه هاى آنْ كه بر لباس يا زمين مى ريزد، مباح است. 15/10/75
|