قرض دادن از كارهاى مستحبّى است كه در قرآن و روايات، راجع به آن سفارش فراوان شده است. از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله)روايت شده است كه هر كس به برادر مسلمان خود قرض بدهد، مال او زياد مى شود و ملائكه بر او رحمت مى فرستند، و اگر با بدهكار خود مدارا كند، بدون حساب و به سرعت از صراط مى گذرد و كسى كه برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد، بهشت بر او حرام مى شود.

اقسام قرض

1. مدّت دار: يعنى هنگام قرض دادن مشخص شده است كه، قرض گيرنده چه موقع، بدهى را بپردازد.

2. بدون مدّت: قرضى كه زمان پرداخت، در آن مشخص نشده است.

احكام قرض

(مسئله 487) اگر قرض مدّت دار باشد، طلبكار نمى تواند پيش از تمام شدن آن مدّت، طلب خود را درخواست كند.

(مسئله 488) اگر قرض مدّت دار نباشد، طلبكار هر وقت بخواهد، مى تواند طلب خود را درخواست كند.

(مسئله 489) اگر طلبكار، طلب خود را درخواست كند، چنانچه بدهكار بتواند بدهى خود را بدهد، بايد فوراً بپردازد و اگر تأخير بيندازد، گناهكار است.

(مسئله 490) در قرضهاى استهلاكى اگر قرض دهنده شرط كند كه پس از مدّتى، مثلاً يكسالِ ديگر، زيادتر بگيرد، و يا كارى براى او انجام دهد، رِبا و حرام است، مثلاً يكصد هزار تومان بدهد و شرط كند كه پس از يكسال، يكصد و بيست هزار تومان بگيرد.

(مسئله 491) اگر قرض دهنده شرط نكرده باشد كه زيادتر بگيرد، ولى خود بدهكار زيادتر از آنچه قرض كرده پس بدهد، اشكال ندارد، بلكه مستحبّ است.

(س 492) چند درصد سودى كه از بانكها گرفته مى شود، آيا ربا حساب مى شود يا خير؟

ج ـ اگر طبق آيين نامه هاى بانكى در جمهورى اسلامى عمل كنند، ربا نيست. 4/10/75

(س 493) آيا جوازِ ربا ميان پدر با پسر، يا پدر با دختر فرق دارد؟

ج ـ رباى استهلاكى حرام است و فرقى بين پدر و فرزند و اقوام و غير آنها نمى باشد. 2/5/80