هر عطيّه و بخشش بلاعوضى كه قربةً الى الله داده شود، «صدقه» است، وحدّ و نصاب خاصّى هم ندارد. صدقه، انسان را از انواع بلاها همچون امراض، آتش سوزيها، تصادفات، غرق شدن، هدم، جنون و مرگهاى ناگوار، حفظ كرده و آنها را دفع مى كند. در اين رابطه رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) تا هفتاد نوع بلا را برشمرده و بيان فرموده است؛ و همه اينها غير از اجر فراوان اخروى و معنوى است كه بر صدقه مترتّب مى گردد.

خداوند، صدقه را برخلاف همه چيزهايى كه ديگران را موظّف و وكيل در گرفتن آنها نموده است، خود با دست خويش اخذ مى كند. «اَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَن عِبادِهِ و يأخُذُ الصَّدَقاتِ وَ أنَّ اللهَ هُوَ التَّوابُ الرَّحيمُ».[1] و شرط صحّت صدقه آن است كه به قصد قربت باشد.

برخى از آداب صدقه دادن

1. صدقه از پاك ترين، حلال ترين و محبوب ترين مالها باشد؛

2. مخفى باشد؛

3. صدقه گيرنده در حقّ صدقه دهنده دعا كند؛

4. بيمار صدقه را با دست خودش بدهد.

بعضى از مواردى كه صدقه دادن خصوصيّت دارد

1. اول روز و اول شب؛

2. هنگام رفتن به سفر؛

3. در اوقات شريف مثل روز جمعه، روز عرفه، ماه رمضان؛

4. صدقه دادن در حال بيمارى.

(س 469) افضل صدقات چيست؟

1. صدقه دادن كسى كه وضع مالى اش خوب است؛
2. ضيافت و ميهمانى دادن؛
3. صدقه به خويشاوندان؛
4. صدقه دادن به دانشمندان، علما و متعلّمان؛
5. صدقه دادن به ذريّه رسول خدا(صلى الله عليه وآله)؛
6. آب دادن؛
7. صدقه دادن براى اموات؛
8. هديه بردن براى برادران دينى.

(س 470) آيا صدقه حرام در اسلام وجود دارد؟

ج ـ آرى، برخى از موارد آن به قرار ذيل است:
1. صدقه دادن با مال حرام و با مال مردم؛
2. صدقه اى كه سبب شود كه به بدنش خسارت و ضرر مهمّى وارد شود؛
3. صدقه اى كه همراه با منّت و ذليل كردن گيرنده صدقه، و از بين بردن شخصيّت و تضييع آبروى او باشد.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. سوره توبه(9)، آيه 104.